در هر حال خودکشی نه عملی کودکانه بلکه مسئله‌ای است جدی. نمونه‌های اندکی از خودکشی کودکان زیر 12سال مشاهده شده است. بچه‌ها مفهوم مرگ و نیز مرگ به مثابه وسیله دفاعی، شیوه رهایی از کشمکش یا ابزار اخطار دادن را از بزرگترها می‌آموزند. خشم و عصبیت حس غالب در موارد مربوط به‌خودکشی جوانان به‌حساب می‌آید. اما موضوع مهمی که نباید فراموش شود این است که ارتکاب به‌خودکشی در واقع گونه‌ای درخواست کمک تلقی می‌شود؛ از همین رو درخواست کمک از طرف جوانان نه تنها نباید بی‌پاسخ رها شود بلکه بایستی رفتارهای آنان با تأمل نیز مورد ارزیابی قرار بگیرد.
افسردگی مهم‌ترین بیماری‌ای است که منجر به‌خودکشی می‌شود. شکست در زمینه‌های درسی و کاری، گسسته شدن روابط خاص، پرخاشگری، به هم خوردن عادت خواب و... از عوامل بروز افسردگی است. الکل، مواد اعتیادآور و بیماری‌های روحی‌ای چون اختلالات شخصیتی هم از دلایل ابتلا به این بیماری محسوب می‌شود. مشکلات خانوادگی، خشونت خانگی، سابقه بیماری‌های روحی یا وجود موارد ارتکاب به‌خودکشی در خانواده را هم باید به فاکتورهای بالا افزود. کاهش احترام فرد نسبت به‌خود، احساس بدبختی، منزوی شدن، ناتوانی در حل مشکلات هم در ردیف موارد مذکور قرار دارد.
ارائه اطلاعات جامع در مطبوعات پیرامون خودکشی، ریشه‌یابی موارد ارتکابی و عرضه آموزش درباره نحوه یاری‌رسانی به افراد در آستانه ارتکاب، به کاهش آمار خودکشی کمک خواهد کرد. در مقابل، انتشار اخبار مربوط به‌خودکشی به شکل دراماتیزه، در قالب داستان‌های احساساتی، می‌تواند متنی ترغیب‌گر باشد و شیوه‌های انتحار را نیز به جوانان آموزش دهد.
برای تشخیص به موقع علائم افسردگی و برخی دیگر از بیماری‌های روانی در کودکان باید به موارد زیر توجه داشته باشیم: بروز تغییراتی آشکار در رفتار روزانه کودک، تغییر عادت‌های خواب و تغذیه، درون‌گرایی، گسسته شدن مناسبات انسانی، به زبان آوردن مداوم افکاری درباره مرگ، صحبت کردن از بی‌اعتنایی فردی غیرمهم نسبت به کودک و متأثر شدن از این بی‌توجهی، دست زدن به کارهایی که امنیت و سلامتش را با خطر روبه‌رو می‌کند و نیز هدیه دادن اشیای متعلق به‌خود به همراه بیان جمله‌هایی وداع‌گونه که نشانگر آمادگی برای جدایی است، جزو موارد مهمی به شمار می‌آیند که بایستی به دقت از طرف والدین مورد توجه قرار گیرد.
تشکیل مراکز مداخله در بحران و قابلیت دسترسی همگانی به آنها از طریق تلفن، توجه روی شیوه‌های انتحاری (پرش از بلندی، گاز شهری، داروها) و اندیشیدن تمهیداتی برای کاهش امکان استفاده از آنها به قصد انتحار و همچنین رویکرد آموزشی مطبوعات در این زمینه به جای انتشار مطالب داستانی ترغیب‌گر، از شیوه‌های اجتماعی مقابله با خودکشی است.
ارائه آموزش به پدر و مادرها درخصوص همراهی با فرزندان‌شان و یافتن شیوه‌های مناسب برای برقراری رابطه با کودکان و نوجوانان، محدود نماندن مناسبات والدین و فرزندان به مثلث «مدرسه، درس، موفقیت» و یادگیری نحوه شناخت هرچه بیشتر کودک و گوش سپردن به او، جزو آموزش‌های ضروری‌ای است که والدین باید از آنها برخوردار شوند. اولیای مدرسه هم بایستی درباره مشکلات دانش‌آموزان و نحوه شناخت این مسائل اطلاعات کافی داشته باشند.
عوامل مؤثر در افزایش ریسک خودکشی عبارتند از:
1) داشتن سابقه اقدام به‌خودکشی
2) استفاده از الکل و مواد اعتیادآور
3) داشتن تفکرات مدام پیرامون مرگ، بدگمانی و ناامیدی
4) افسردگی
5) اختلال در تغذیه
6) اختلالات روانی
7) سابقه خودکشی در اقوام نزدیک
8) استثمار شدن به‌صورت جنسی و فیزیکی
9) درگیری‌های خانوادگی
10) ناموفقیت در امر تحصیل
11) ابتلا به بیماری‌های جسمی سخت
sabah.com.tr
نوشته: پروفسور بنگی سمرجی
