به گزارش همشهرِی‌آنلاین در این نشست که در خانه هنرمندان ایران برگزار شده بود، ابتدا بهرنگ تنکابنی سردبیر نشریه فرهنگ و آهنگ و از دست اندرکاران این کنسرت در خصوص کنسرت مشترک علیزاده و درویشی گفت: طرح برگزاری این کنسرت را اواخر بهمن سال گذشته پیشنهاد دادیم و پس از رایزنی‌های بسیار به این جمع بندی رسیدیم این اجرا 6 و 7دی به همراه بخش زهی ارکستر سمفونیک ناسیونال اوکراین در تالار بزرگ کشور برگزار شود.
سپس محمد رضا درویشی آْهنگساز قطعه کلیدر در خصوص چگونگی این اجرا گفت: در بخش اول این کنسرت موسیقی رمان کلیدر را که در 8 قطعه ساخته‌ام اجرا خواهیم کرد که البته در زمان تولید آن را با صدای محمود دولت آبادی ضبط کردم که قرار شد به صورت یک مجموعه در قالب 2 سی دی منتشر شود اما در این کنسرت بدون صدا اجرا خواهد شد.
این آهنگساز ادامه داد: بعد از کنسرت آلبوم کلیدر را که برای 40 سال زهی ساخته‌ام را در بازار موسیقی منتشر می‌کنم.
وی با بیان اینکه این موسیقی برای من خاص است، افزود: هر آهنگسازی همه کارهایش را دوست دارد ولی دوست داشتن من نسبت به این موسیقی طور دیگری است. من آن را با جان نوشته‌ام هر چند که از نگاه خودم تلخ‌ترین کاری است که تاکنون نوشته‌ام.
این آهنگساز ادامه داد: شاید شنیدن این موسقی برای عامه سخت باشد چرا که 95 درصد آن با تم‌های پایین است و به عنوان یک موسیقی کنسرت جنبه نمایشی ندارد و در مقابل جنبه‌های درونی آن زیاد است.
این پژوهشگر موسیقی با بیان این که کلیدر به درازای همه تاریخ است، اظهار داشت: پوسته اصلی قصه کلیدر شخصیت‌ها هستند که من برای ساخت موسیقی با این پوسته کاری نداشتم بلکه به سراغ معنی آن رفتم چرا که به عقیده من معنی کلیدر فقط در شخصیت گل محمد خلاصه نمی‌شود. [درویشی:باطن کلیدر را نشانه رفته‌ام]
این آهنگساز با اشاره به تاثیرپذیری از عبدالقادر مراغه‌ای در ساخت آثارش گفت: روحم تحت تأثیر عبدالقادر مراغه‌ای است و این تأثیر پنهان روی همه وجنات نیز به چشم خواهد خورد. بر این اساس حتما در موسیقی هم تأثیری دارد که البته آشکار نیست به جز یک آوازی که برای آتش سبز بر روی صدای همایون شجریان ساختم، هیچ کار دیگری تحت تاثیر مراغه‌ای نیست.[همایون شجریان طولانی ترین تصنیف موسیقی ایران را خواند]
درویشی در پاسخ به این پرسش همشهری‌آنلاین که در کلیدر شخصیت‌های مطرحی چون گل محمد و مارال وجود دارند و هر کدام از این ها می‌توانستند در قالب یک ساز روایت شوند و همین کار را آقای علیزاده در نی‌نوا انجام داد که ساز نی را در کنار ارکستر زهی معرفی کرد ، اما در موسیقی کلیدر آنگونه که شما گفته‌اید چنین فضایی وجود ندارد و چرا؟ گفت: این نظر من بود و من کلیدر را این گونه فهمیدم و این گونه برایش موسیقی نوشتم، شاید فرد دیگری این اثر را جور دیگری ببیند.
وی ادامه داد: اگر من این کار را با دوتار منطقه‌ای که داستان کلیدر در‌آنجا اتقاق می‌افتد( حوالی سبزوار) اجرا نمی کردم و بلکه با دوتار منطقه‌ای دیگر در همان خراسان اجرا می‌کردم باز هم این ایرادات و انتقادات وجود داشت.
درویشی همچنین از تلاش‌های بهزاد عبدی در همراهی با این گروه و معرفی نوازندگان یاد کرد و گفت که به دلیل حضور چند ساله‌اقای عبدی در اوکراین ما توانستیم بهترین ارکستر موجود کیف را به خدمت بگیریم.
در ادامه این نشست حسین علیزاده در خصوص سه قطعه اجرایی خود در این کنسرت گفت: عصیان، نی‌نوا و ترکمن را در این کنسرت به همراه ارکستر زهی ناسیونال اجرا خواهیم کرد.
وی در توضیح قطعه عصیان افزود: بیش از 23 سال پیش عصیان را بعد از نی‌نوا در برلین ساختم که ابتدا این قطعه را برای ارکستر زهی گیتار و سازهای کوبه‌ای ساختم که بعدا به هارپ تغییر کرد و در نهایت آن را در این اجرا به پیانو تغییر دادم.
این نوازنده تار بیان داشت: عصیان نامی است که من برای روحیه آن زمان خودم روی این قطعه گذاشتم و ظاهرا یک حس و حال غربی‌تری در آن زمان پیدا کردم.
علیزاده با بیان اینکه تمام قطعاتم مثل بچه‌هایم هستند، اظهار داشت، تمام قطعاتم خصوصیات خودشان را دارند اما عصیان از جمله قطعاتی بود که می‌خواستم مهمتر از قطعاتی باشد که کلنل وزیری برای تار نوشته است البته من چند سال پیش قصد اجرای آن را داشتم اما امکانش فراهم نشد.
وی با اشاره به عدم فراهم بودن شرایط مناسب برای اجرای چنین قطعاتی گفت: ارکستر مدیریت و رهبری می‌خواهد که این عوامل مثبت را به نیرویی در راستای هدف تبدیل کند و ما به امید آن روزی هستیم که همه آثار در ایران اجرا شود.
آهنگساز نی‌نوا با اشاره به اجرای سال گذشته نی‌نوا توسط ارکستر زهی پارسیان از آشنایی با هوشیار خیام در آن برنامه یاد کرد و گفت:آشنایی خوبی با یک آهنگساز جوان بود چون فکر کردم هوشیار جوان پر نیرو و انرژی است که باید روی این قطعه کاری انجام دهد و از آنجایی که پیانیست است پیانو را جایگزین هارپ کردم. بر این اساس عصیان با کارکتری جدیدتری اجرا خواهد شد.
این آهنگساز در خصوص قطعه نی‌نوا گفت: این قطعه یک روایت خیلی صادقانه و با احساس از دوره خودش اعم از جنگ و شرایط سخت جامعه بعد از انقلاب است و شاید یکی از حرکت‌هایی است که تمام این مسائل به زبان موسیقی بیان شده و بر این اساس مردم آن را پذیرفتند.
وی ادامه داد: به واسطه خاطره‌انگیز بودن این قطعه آن را در این کنسرت اجرا می‌کنیم.
در ادامه این نشست علیزاده با اشاره به قطعه ترکمن گفت: ترکمن از یکی از بچه‌های من با چشم و ابروی متفاوت است و من در آن تجربه خاصی در نوازندگی سه تار داشتم.
وی ادامه داد: ترکمن قطعه‌ای است که خاطراتی را پشت سر خودش دارد و از نظر تکنیک سه تار برجسته است.به نظرم ترکمن الهامی از آوازهای ترکمن است و به گمان من ساز سه تار به نوعی فرزند سازهایی چون تنبور و دوتار است و لذا استفاده از تکنیک‌ها و ظرفیت‌های این دو ساز برای تکمیل توانایی‌های سه تار را در ذهن و ضمیر خودم داشته و دارم و معتقدم که این سازها می‌توانند به یکدیگر مدد برسانند، همچنانکه در کشورهای دیگر شما می بییند که سازهای مختلف با تکنیک‌های متفاوت اجرا می‌شود.
این نوازنده تار درباره همکاری با مسعود شعاری در این کنسرت گفت:یکی از اتفاقات بسیارخوبی که می‌شود رخ داد همکاری و همسازی با همه همکاران و از جمله شاگردان است. در زمانی که من قطعه ترکمن را ساختم شعاری پیش من آموزش سه تار می‌گرفت و تنها فردی بود که این قطعه را به خوبی و با همان ظرفیت و ظرافت اجرا می‌کرد و به همین دلیل خوشحالم که ایشان به همراه آقای بابایی که نوازنده‌ای با تکنیک بالاست این کار را اجرا می‌کنند.
علیزاده در خصوص اجرا با ارکستر غیر ایرانی افزود:نباید برای اجرا از این دید نگریست که ارکستر ایرانی و یا غیر ایرانی است بلکه نکته مثبت این است که یک ارتباط فرهنگی ایجاد می‌شود.
وی ادامه داد: تمامی آثاری را که دولت سفارش می‌دهد در خارج از کشور ضبط می‌شود و علت این مسئله را باید از دوات و ارشاد پرسید.
پرسش بعدی درباره چرایی عدم حضور علیزاده و برخی از هنرمندان در جشنواره موسیقی فجر بود که خبرنگاری از محمد رضا لطفی نقل قول کرد که گفته بود هنرمندان باید جشنواره را گرم کنند.
علیزاده ضمن ارج نهادن به جایگاه هنری محمد رضا لطفی و بیان این نکته که محمد رضا لطفی سهمی تاثیر گذار در بخشی از تاریخ موسیقی این مرز و بوم دارد گفت: حسین علیزاده گفت: من و خیلی از هنرمندان دیگر موسیقی دوران انقلاب را به وجود آوردیم در حالی که قبل از انقلاب موسیقی تنها جنبه سرگرم کننده و تفنن داشت اما با این وصف هیچگاه نگاه من به هنر موسیقی سیاسی نیست.
وی افزود: با هر رویدادی که بوسیله تبلیغات مردم را بر سر ذوق و هیجان آورد مخالف هستم به همین دلیل از حضور در هر رویدادی که بوی تبلیغات دهد امتناع می کنم چراکه دوست دارم در فضایی موسیقی خود را ارائه دهم که آن فضا را دوست داشته باشم .
این آهنگساز در پاسخ به این سئوال که آیا با دیدگاه محمدرضا لطفی مبنی بر لزوم حضور بزرگان موسیقی در جشنواره موسیقی فجر موافق است یا خیر گفت : آقای لطفی هرچه می گوید به سیاست های خودش مربوط است و مسئولیت حرف هایی که می زند نیز با خودش است ولی من با این دیدگاه مخالف هستم، البته آقای لطفی بعد از بیست سال تازه از راه رسیده و دوست دارد حضور پررنگی در جامعه موسیقی داشته باشد.
وی افزود: موسیقی میراث فرهنگی ما است و باید شرایطی فراهم شود تا این هنر در طول سال حضور مفید و مستمر داشته باشد؛ اما جشنواره موسیقی فجر صرفا یک رویداد فرهنگی و هنری نیست بلکه جنبه سیاسی دارد و گذشتگان نسبت به ابعاد اجتماعی و تاریخی این هنر بی تفاوت بوده اند؛ اما در سال های قبل از انقلاب و بعد از آن گروه های موسیقی عارف، شیدا و چاووش جدا از مسائل سیاسی همراه با مردم مسائل اجتماع را درک کردند و آثاری ماندگار را به وجود آوردند اما درحال حاضر اینگونه نیست .
علیزاده درادامه خاطرنشان کرد: حالا اگر آقای لطفی می خواهد اثر خودش را اجرا کند لزومی ندارد برای دیگران نسخه بپیچد و همانطور که گفتم جشنواره موسیقی فجر جشنواره‌ای سیاسی است و اجرای قطعه سپیده آقای لطفی هم اجرایی سیاسی است و اینکه آقای لطفی هر روز در مورد این هنر سخن می گوید مانیفست موسیقی ایران نیست چراکه هنرمندان بسیاری در طول تمام این سالها زحمت کشیدند که هنر موسیقی زنده بماند و با چنگ و دندان آن را نگه داشتند.
وی درباره اجرای برخی از آثار همانند سپیده و دیگر آثار توسط لطفی گفت: طبیعی است که شنیدن سپیده با صدایی غیر از صدای شجریان آن کیفیت را نخواهد داشت، ضمن آنکه ما هنرمندانی بودیم که قبل از انقلاب سرودهای بسیاری ساختیم و متاسفانه بسیاری از این سرودها پخش نمی‌شود واین مایه تاسف است.
وی به جشنواره موسیقی فجر اشاره کرد و گفت: در مورد جشنواره فجر چون ممکن است سیاسی باشد، خودمان را سانسور می‌کنیم. من و امثال او یکی از کسانی بودیم که در موسیقی انقلاب را بوجود آوردیم.
این آهنگساز با بیان این مطلب که در دنیا فستیوال زیاد است، گفت: جشنواره موسیقی فجر سیاسی است تا هنری. اگر جشنواره موسیقی فجر سیاسی است، آثار سیاسی اجرا شود که به نظرمن این اجرای سپیده سیاسی است تا هنری.
وی افزود: در گذشته آثاری از روی جان برای انقلاب نوشتیم، اما حالا فقط سروده‌هایی که مربوط به ما نیست، مهر ارشاد اسلامی را می‌خورد و به عنوان سرودهای مردمی و اجتماعی نامیده می‌شود.
وی در پاسخ به این سوال که شما که می‌گویید جشنواره موسیقی فجر سیاسی است ، چرا در جشنواره فیلم فجر شرکت کرده و جایزه می‌گیرید؟ گفت: فیلم جریانی کاملا متفاوت است چراکه هنر سینما در طول سال جاری است و از آنجا که شرایط موسیقی در اوایل انقلاب بسیار بد بود و حتی ارکسترسمفونیک هم به نوعی تعطیل بود و امکان تجربه درکارهای ارکستری وجود نداشت آهنگسازان به ساخت موسیقی برای فیلم رو آوردند چراکه هنر سینما در همان دوران پیشرفت های قابل توجهی کرد و مقوله آهنگسازی فیلم فرصت تجربه برای بسیاری از آهنگسازان را فراهم کرد که من هم از این قاعده مستثنی نبودم و دراین راه درس های بسیاری را از آدم ها یاد گرفتم وبه قدر بضاعتم یاد دادم به همین دلیل معتقدم جشنواره فیلم فجر جریانی زنده و پویا است.
وی ادامه داد: در فیلم‌ها همدلی و در کنار هم بودن بیشتر بود. «علی حاتمی» در «دلشدگان» به عنوان کارگردان در رأس قرار داشت ولی مثل پروانه دور ما می‌چرخید. در «زیر تیغ» از این همدلی بغضم گرفت. متأسفانه درجامعه کنونی و تهران به عنوان پایتخت، پاساژی شده که باید رد شود و محل دیدار و برخورد نیست. سینما این امکان و تجربه را بیش از موسیقی دارد که اگر من از موسیقی سنتی می‌‌آیم، ولی دستم در موسیقی فیلم باز بود.
وی درباره جایگاه موسیقی پاپ در ایران گفت:موسیقی پاپ در غرب ارزش‌هایی کاملا معنوی و هنری خودش را دارد و بهترین و تلخ‌ترین اتفاقات جامعه از این طریق عرضه می شد ،در ایران موسیقی چه از نوع لس آنجلسی و ایرانی ، محتوا موسیقی و شعر یکی است.
علیزاده ادامه داد: بازسازی در ایران حالت ارتجاعی دارد که من آن را دوست ندارم. در این اجرا هرکس قطعات خودش را اجرا می‌نوازد. بازسازی آثار با ارزش خوب است و من خیلی دوست دارم ولی اگر آن حال و هوا نباشد خوب درنمی‌‌آید.
رضایی مدیر عامل انجمن موسیقی ومدیر اجرایی جشنواره موسیقی فجر امسال با اشاره به نقش انجمن موسیقی در حمایت از این گونه کارهاگفت: شکل‌گیری و سازماندهی این برنامه بخشی از آرزوهای ما در انجمن است، اینکه ،انجام یک کار بزرگ با اساتید موسیقی است،تحقق می‌یابد. از 3 سال پیش ما سعی کردیم فضا و جو انجمن را با دیدگاه‌های آدم‌های جدیدی سازماندهی کنیم .شاید این ارتباط انجمن موسیقی با نهادها ماحصل این اتفاق بوده است.
وی ادامه داد: انجمن در جایگاه وظیفه تلاش کرد از نظر مقدمات اجرایی کمک کند باتلاش جبهه فرهنگ و آهنگ این اتفاق بزرگ به نتیجه برسد.
رضایی با بیان این مطلب که از نظر مالی تمام توان کار شده است،گفت: تا از این برنامه‌ها نباشد ، خیلی از گله‌های در حال حاضر و مشکلات بزرگ ارکسترها رفع نمی‌شود.باید این حرکت‌ها صورت گیرد و بزرگان موسیقی آثارشان اجرا شود و مسیر را به سمتی ببریم که از پتانسیل‌‌های خودمان بهره ببریم. حوزه هنر و موسیقی در مرز نمی‌گنجد.
هوشیار خیام نوازنده پیانو نیز در این نشست گفت: موقعی که علیزاده به من این شانس را برای عصیان دادند ، از تنظیم برای پیانو شروع شد.علیزاده در همین قطعه خیلی اجازه حرکت داد و من را تشویق کرد.
وی افزود:اتفاق درونی من با عصیان این بود که در برلین زندگی می‌کردم و عصیان هم در برلین نوشته شد. نگاه ساز پیانو خیلی متفاوت است.تنظیم ترکمن برای پیانو تنها شروع شد و من آلمان بودم که اولین طرح‌های ترکمن برای پیانو درآمد.
کنسرت حسین علیزاده و درویشی روزهای 6و 7 دی در تالار بزرگ کشور برگزار می‌شود و بلیت این کنسرت از چهارشنبه گذشته به صورت اینترنتی و فروش در برخی ازفروشگاه‌های شهر تهران آغاز شده است.
