فاطمه راكعي -مشاور زنان شهردار تهران- معتقد است: «بايد چهره شهر تغيير كند، زنانه‌تر شود، مادرانه‌تر شود و مهربانانه‌تر.»
مشاور امور زنان رفع خشونت از جامعه، تأمين امنيت زنان، مهربان‌تر‌شدن چهره شهر براي زنان، ورزش و اوقات فراغت، مسائل زنان آسيب‌ديده و در‌معرض آسيب و رفع مشكلات دختران جوان را ازجمله برنامه‌هاي خود در شهرداري تهران مي‌داند. نگاه انساني و حفظ منزلت و عزت‌نفس انساني در صدر تمام برنامه‌هاي سختافزاري و نرم‌افزاري مشاور زنان شهردار تهران است.
فاطمه راكعي بي‌هيچ مقدمه‌اي، تهران را شهري مردانه مي‌داند. شهري كه فضاهاي شهري آن براي زنان مناسب نيست و اين قشر از جامعه كمتر در متن بوده‌اند؛ «تهران شهري مردانه است و زن‌ها در فضاي شهري هنوز مؤثر نيستند. بايد شرايط امن براي زنان به‌وجود آورد و در زمينه شهرسازي تغيير ساختاري متناسب با ذائقه زنان شكل بگيرد. فضاي شهر بايد به‌گونه‌اي باشد كه بانوان داراي فرزند كوچك به‌راحتي با محيط ارتباط برقرار كنند، بايد براي زنان باردار، سالخورده و دختران جوان فضاي مناسب در شهر ديده شود.»
فاطمه راكعي از زنان فعال جامعه است. زني شاعر كه پيش‌تر نماينده مجلس شوراي اسلامي بود. زماني هم مدير عامل خانه شعر جوان. ديدگاه او براي فعاليت زنان بيشتر ديدگاه انساني است. نگاه او صرفا كالبدي و به‌تعبير خودش سختافزاري نيست بلكه او مي‌خواهد فضايي فراهم كند تا شهر جاي بهتري براي زندگي زنان باشد. جايي كه در آن زنان بتوانند ساعت‌ها با فرزندان خود در شهر قدم بزنند و از زيبايي‌هاي شهري كه در آن زندگي مي‌كنند، لذت ببرند. به سينما و تئاتر بروند، كتاب بخوانند و اوقات فراغتي متناسب با شأن يك زن را داشته باشند و در نهايت در اداره امور محله و كوچه و خيابان زندگي‌شان، مشاركت كنند. شهري كه او مي‌گويد در حال برنامه‌ريزي براي حضور زنان در آن است، شهري با شمايل بهتر، رنگ‌هاي زيباتر، مبلمان شهري مناسب‌تر و در نهايت شهري مهربانانه و مادرانه‌تر است.
راكعي در اين‌باره از تدوين برنامه‌اي منسجم سخن مي‌گويد كه تا چند هفته آينده تمام مي‌شود؛ «در حال تدوين برنامه‌اي در 3فاز كوتاه‌مدت، ميان‌مدت و بلندمدت براي زنان هستم. يك شوراي سياستگذاري براي تدوين برنامه تشكيل شده‌است.»
وي حضور زنان در سمت‌هاي مشاور شهردار مناطق و مديران مياني زن در بدنه شهرداري را فرصتي مناسب براي شناخت هر چه بيشتر نيازمندي‌هاي زنان در شهر مي‌داند. وي معتقد است: «با چنين پتانسيلي به‌راحتي مي‌توان با برنامه‌ريزي دقيق كارهاي بزرگي انجام داد. اما اينكه اين كارها چه خواهد بود برنامه‌ريزي مي‌خواهد كه هم‌اكنون در حال انجامش هستيم. قطعا بايد با يك فرايند از پايين به بالا، زنان در اداره و ساختن شهرشان سهيم شوند.
هر جا لازم است تا شهرداري براي حضور زنان امكانات و تسهيلات لازم را به‌وجود آورد، قطعا اين همكاري وجود خواهد داشت اما براي برنامه‌ريزي بهتر به مشاركت و همفكري شهروندان به‌ويژه زنان نياز داريم. براي اين كار به‌زودي كانال ارتباطي و سامانه الكترونيك دوسويه ايجاد و با ارائه فراخوان از همه شهروندان زن درخواست همفكري و مشاركت خواهيم كرد تا هر چه بيشتر نيازهاي زنانه شهر را شناسايي كنيم. در واقع زنان بايد آنچه را فكر مي‌كنند بايد انجام شود تا آسايش و امنيت بيشتري برايشان به‌وجود آيد، در قالب ايده‌ها مطرح كنند. درواقع قصد راه‌اندازي‌هاي اتاق فكر وسيع و گسترده‌اي را داريم تا با مشاركت همه زنان از مناطق و محلات مختلف پيشنهادهاي گوناگون را دريافت و آنها را تجزيه و تحليل كنيم و به‌كار بنديم.»
وي به تجربه به‌كار گرفته‌شده در شهرداري اشاره مي‌كند و مي‌گويد كه تا به امروز مديران و مشاوران زن در مناطق و محلات حضور داشتند و در قالب سمينارها و كارگاه‌هاي آموزشي و نشست‌ها مشكلات و مسائل زنان را مورد توجه قرار مي‌دادند كه همين يافته‌ها نيز مي‌تواند در شناخت مشكلات زنان شهر بسيار كمك كند. اما آنچه بيش از هر چيز مورد تأكيد و توجه است، مسائل فرهنگي و اجتماعي است.
به گفته مشاور زنان شهردار تهران آنچه باعث شده تا شهر تهران چهره‌اي مردانه‌تر به‌خود بگيرد، بي‌توجهي به فرهنگسازي و آموزش بوده‌است. صدا و سيما و رسانه‌ها آنگونه كه بايد نقش خود را در فرهنگسازي ايفا نكرده‌اند، از اين‌رو امروزه در شهرهاي بزرگي مثل تهران ما با مشكلات گسترده فرهنگي روبه‌رو هستيم. مشكلاتي كه فرهنگ ايراني و معنوي ما را تحت‌تأثير قرار داده است و اين فرهنگ بزرگ و پرشكوه را تهديد مي‌كند. به‌نظر مي‌رسد كه بايد چهره شاخص ايراني و اسلامي‌مان و به‌ويژه اخلاق را با جديت بازسازي كنيم. مسائل فرهنگي‌اي كه امروزه در جامعه به‌تدريج مورد غفلت قرار گرفته، بايد بيشتر مورد توجه قرار گيرد.
وي مي‌گويد كه در همه شهرهاي جهان آموزش درست و فرهنگسازي با تكيه بر مفاهيم اخلاقي باعث شده‌است تا جوامع مختلف نگاهي عاري از خشونت داشته باشند و نگاه مهربانانه‌تري در جامعه حاكم شود. اين اتفاق باعث قوام بيشتر اجتماعي مي‌شود.
راكعي در ادامه مي‌گويد كه «ما سعي مي‌كنيم با برنامه‌هاي متعددي كه در دست تهيه است و به بازسازي فرهنگي منجر مي‌شود، فضا را براي حضور مؤثر زنان در جامعه فراهم كنيم. توجه به سلامت و امنيت زنان و كودكان و خانواده مورد نظر است. البته گروه زنان و كودكان و خانواده و سالمندان را اصلا از هم جدا نمي‌دانيم.»
- شهر براي زنان، زنان براي شهر
فاطمه راكعي برنامه‌هاي خود را دومنظوره اعلام مي‌كند. او مي‌گويد: «همانطور كه در بدو ورودم به شهرداري مطرح كردم، برنامه‌هايم دومنظوره است. يكي اينكه شهر براي زنان بايد چگونه باشد كه در اين زمينه بايد با كمك شهرداري و خود زنان تلاش صورت گيرد. به‌ويژه در زمينه نيازمندي‌هايي كه در آنها كمبود احساس مي‌شود تا وضعيتش بهبود يابد. موضوع دومي كه من بر آن تأكيد كردم، زنان براي شهر است. زنان بسياري باانگيزه بالا و با تجربه بسيار مؤثر در حوزه‌هاي مختلف فعال هستند. مديران و دانشمندان و پژوهشگران و جامعه‌شناسان و روانشناسان بسياري در ميان زنان داريم.
اين افراد خودشان براي ساختن و ترميم مسائل بايد دست به‌كار شوند. برنامه گسترده‌اي داريم تا در قالب طرح‌ها و پروژه‌ها و برنامه‌هاي اجرايي از اين گروه‌ها استفاده كنيم. سلامت و بهداشت و ورزش، رفع خشونت، آشنايي با كتاب، فيلم، تئاتر و آشنايي بيشتر با آثار هنري و تحليل و نقد كتاب و در مجموع فعاليت‌هايي كه براي گذران اوقات فراغت زنان و خانواده‌ها و كودكان باشد بيشتر مورد توجه خواهد بود. در زمينه كودكان و نوجوانان با تمركزي كه بايد بر دختران جوان باشد برنامه‌هاي گسترده‌اي در دست تدوين است. تا به امروز در اين زمينه كمتر كار شده‌است. اين دختران جوان، هم زن هستند و هم جوان هستند. بايد كار اساسي روي اين گروه انجام شود.»
وي در ادامه مي‌گويد: «يكي از مهم‌ترين برنامه ما حمايت از گروه‌هاي مرجع هنري در ميان زنان است. استفاده از بانوان هنرمند اعم از بازيگران، كارگردانان و هنرمندان عرصه‌هاي مختلف براي خلق آثار هنري متناسب ازجمله اقدامات ما خواهد بود. مسائلي كه نيازمند بازنگري و بازخواني است، مانند رفع خشونت و رفع تبعيض را بيشتر مورد توجه قرار خواهيم داد. اين آثار در قالب يك شوراي فرهنگي و اجتماعي بازنگري مي‌شوند و به گروه‌هاي هدف كه زنان جامعه هستند، ارائه خواهد شد.»
وي به رويكردهاي اجرايي در برنامه‌ها اشاره مي‌كند و مي‌گويد:«مي‌دانيم بسياري از برنامه‌ها عمومي است و براي همه محلات تعريف مي‌شود. اما هر منطقه و هر محله مشكلات و مسائل خاص خودش را دارد كه در آنجا هم مشاوران و مديران امور خانواده براي رفع مشكلات تلاش خواهند كرد و چيزي كه مهم است، جلسات مشتركي است كه با مشاوران و مديران مختلف از محلات و مناطق مختلف تهران داشته باشيم و در جريان پيشرفت كار مشكلاتي كه پيش مي‌آيد در آزمون يك تجربه همگاني حل شود و در واقع كار جمعي و متشكلي را براي محلات داشته باشيم.»
- تغيير چهره تهران؛ يك نياز و ضرورت
مشاور زنان شهردار تهران اما نكته‌اي اساسي را بارها ذكر مي‌كند؛ «تغيير چهره تهران». او مي‌گويد: «در حوزه سخت‌افزار بايد چهره شهر تهران را تغيير دهيم. يعني به لحاظ شكلي و ساختار ظاهري اين شهر بايد دگرگون شود. تهران يك شهر خيلي مردانه است. اصلا المان‌هاي زنانه را در چهره شهر نمي‌بينيم. زماني يك شهر مي‌تواند زنانه و مادارنه و مهربانانه باشد، كه همه نيازمندي‌هاي متناسب با اين گروه را در درونش داشته باشد چقدر در فضاهاي ضروري مثل كوچه‌ها و خيابان‌ها، نيمكت‌هايي گذاشته‌ايم كه اگر زني، مادري يا دختر جواني لحظه‌اي خسته شد، دقايقي بنشيند و استراحت كند؟ از آنجاكه اين نيازمندي‌هاي ابتدايي در شهر ديده نشده‌است، همه به استفاده از خودرو روي آورده‌اند. يكي از راه‌هاي جزئي براي حل مسائل ترافيك، اين است كه شهر، زيبا، دوست‌داشتني و داراي فضايي بهتر باشد كه مادران و زنان رغبت كنند تا با فرزندان خود در آن پياده‌روي كنند.
يكي از تفريحات مورد نياز زنان و فرزندانشان پياده‌رفتن و قدم‌زن است. بايد نيمكت‌ها و گلكاري‌ها و رنگ‌آميزي‌هاي شادتر و ترغيب‌كننده‌تري وجود داشته باشد.» نكته مهمي كه راكعي به‌عنوان يك ضرورت به آن اشاره مي‌كند، مشاركت زنان در اداره محله و شهري كه در آن زندگي مي‌كنند است. او معتقد است: «محله‌ها و كوچه‌ها به‌ويژه كوچه‌هاي قديمي مي‌تواند با كمك اهالي محل و خانم‌هاي ساكن در محلات زيباتر شود. همه ما تصاوير زيبايي از كوچه‌ها و خيابان‌هاي شهرهاي مختلف دنيا ديده‌ايم كه با يك گلدان يا رنگ‌آميزي ساده جذابيت زيادي پيدا كرده‌است. چه مي‌شود در همين تهران هم زنان با حمايت جدي شهرداري به مشاركت روي آورند و با سليقه بسيار خوب خود كوچه، خيابان و محله خود را زيباتر كنند. نبود زيبايي‌شناسي زنانه چهره شهر ما زمخت‌تر و مردانه‌تر كرده‌است. اگر فضاي حمايتي توسط شهرداري فراهم شود، قطعا حضور سليقه زنانه در شهر مي‌تواند، سيماي تهران را تغيير دهد.»
به گفته مشاور زنان شهردار تهران «ممكن است بسياري از مسائلي كه زنان مي‌توانند در آن حضور داشته باشند، به معاونت‌ها و سازمان‌هاي مختلف در شهرداري تهران مربوط شود؛ مثلا كار گلكاري به سازمان بوستان‌ها يا كار مشاركت در رفع آلودگي‌هاي آبي و غيره نيز به معاونت خدمات شهري يا هر بخش ديگر. در اين زمينه و براساس برنامه از تمامي سازمان‌ها و معاونت‌ها استفاده خواهد شد تا ظرفيت بالقوه‌اي كه هم‌اكنون در شهر وجود دارد را فعال كنيم. قطعا زنان شهر، با اجراي يك برنامه كوچك و يك رفتار ساده اجتماعي مي‌توانند اتفاقات بزرگي را در شهر به‌وجود بياورند.»
- نام زنان بر ديواره‌هاي شهر
فاطمه راكعي به نكته‌اي اشاره مي‌كند كه شايد بارها مورد بحث بوده اما هيچ‌گاه اقدامي درباره آن صورت نگرفته است. او مي‌گويد: «هيچ معبر و خياباني را جز به نام يكي دو زن بزرگ تاريخ كشور، مثل خانم پروين اعتصامي نداريم. ما چهره‌هاي علمي و تاريخي و فرهنگي زن را شناسايي خواهيم كرد. زناني كه به‌نحوي در تاريخ و فرهنگي و هنر و علم‌مان تأثير‌گذار بوده‌اند. قصد بر اين است تا از نام زنان ايراني كه در حوزه‌هاي مختلف تأثير‌گذار بوده‌اند، در فضاهايي شهري مثل خيابان‌ها، بزرگراه‌ها و ميادين و فرهنگسراها استفاده شود. برخي از زنان كه ايراني نبوده‌اند اما خدمات گسترده‌اي براي فرهنگ ايراني و اسلامي انجام داده اند و زحمات بسياري براي آن كشيده‌اند. زناني كه خود را وقف اين فرهنگ كرده‌اند. جاي آنان نيز در تاريخ و فرهنگ ما خالي است. همانطور كه الان چهره‌هاي بين‌المللي بسياري هستند كه نامشان بر خيابان‌ها و بزرگراه‌هاي ما نقش بسته‌است. قطعا از آنان استفاده خواهيم كرد و با طرح پيشنهاد به شوراي شهر نام برخي معابر و فضاهاي شهري را به نام اين افراد تغيير خواهيم داد. همينطور سرديس‌هايي از اين زنان نامدار و تاريخ‌ساز بايد تهيه شود و در جاهايي كه در معرض ديد هست گذاشته شوند.»
فاطمه راكعي مشاور زنان شهردار تهران در پايان مي‌گويد: «با نگاهي جديدتر و با استفاده از ايده‌هاي روزآمد تلاش خواهيم كرد تا فضايي بهتر براي زنان فراهم شود. يكي از محوري‌ترين برنامه‌هاي ما آموزش حقوق شهروندي است. دانش و تواني كه زنان ما را براي به‌دست آوردن حقوق‌شان توانمندتر مي‌كند و در داشتن شهري مناسب و زنانه و مادرانه و مهربانانه ياري خواهد داد.»
نظر شما