خشونت‌هایی که این رژیم در دوران 30 ساله حکومت صدام علیه مردم بی‌دفاع عراق و کشورهای همسایه انجام داد تردیدی درباره جنایتکار بودن سران این رژیم باقی نمی‌گذارد. اما تاریخ درباره چگونگی محاکمه‌ها قضاوت خواهد کرد.
ماه پیش وزیر دفاع رژیم صدام حسین توسط یک ناجی غیرمنتظره یعنی آمریکا از چوبه دار نجات پیدا کرد.
یک مقام ارشد عراقی با اعلام این خبر به تایم گفت: در شب دهم سپتامبر، 5 ساعت قبل از مرگ سلطان هاشم، وزیر دفاع دوران صدام حسین، او وصیت نامه‌اش را نوشت و مأمور، آماده اجرای حکم بود.
دولت عراق ساعت 3 بامداد ششمین سالگرد11 سپتامبر را برای اجرای حکم مرگ وی درنظر گرفته بود. اما هاشم همانند بسیاری از زندانیان رده بالای رژیم سابق، تحت حفاظت آمریکا بود. ساعت 10 شب خبر رسید که هلی‌کوپتر از زندان آمریکا در کمپ کراپر نیامده و محکوم تحویل داده نمی‌شود. این‌گونه بود که دقایقی به زندگی هاشم اضافه شد.
توقف اعدام، چندین تماس تلفنی خشمگینانه را از سوی مقامات عراقی به‌دنبال داشت. آنها که این مراسم اعدام را ترتیب داده‌بودند حالا با عصبانیت از آمریکا می‌خواستند تا دلیل تأخیر اجرای آن را اعلام کند.
دلیلی که از سوی مشاور آمریکایی در عراق درخصوص تحویل ندادن زندانی به نخست وزیر نوری المالکی ارائه شد، عدم رضایت عمومی از حکم مرگ وی بود که به رئیس‌جمهور جلال طالبانی و معاونش هم ابلاغ شده بود.
اما مقامات عراقی دفتر طالبانی، نسبت به هاشم مضنون شده بودند و دلیل آن را حفاظت از وی به خاطر نقش مهم‌اش در تماس‌های مخفیانه با آمریکا قبل از جنگ با عراق اعلام کرده بودند.
ماجرا از این قرار بوده که هاشم در مقام وزارت دفاع روزهای آخر حکومت صدام حسین، نقش مهمی در کاهش مقاومت ارتش عراق در برابر نیروهای آمریکایی در سال 2003 و شروع حمله داشته است. این مسئله باعث شده تا ارتش عراق در مقابل هجوم آمریکایی‌ها تضعیف شود.
یک مقام سابق سازمان اطلاعات و وزارت دفاع در عراق در این باره به تایم گفت: هاشم به جای اینکه در گارد جمهوری یا دیگر عوامل شخصی وفادار به صدام نفوذ داشته باشد، روی ارتش حرفه‌ای وزارت دفاع نفوذ داشت.
یک منبع خبری دیگر هم در این‌باره می‌گوید: اقدامات وی به سود آمریکا و زندگی آمریکایی‌ها را نجات داده است. یکی از مأموران سابق سیا که تجربیات طولانی در عراق داشته به تایم گفت: برگرداندن هاشم برای اعدام « شکست آشکار عدالت» است.
این مأمور سیا همچنین تائید کرد که گزارش‌های قدیمی از پیگیری‌های آمریکا برای منصوب کردن هاشم به یک مقام ارشد در دولت عراق بعد از جنگ حکایت دارد. این انتصاب به خاطر شخصیت وی به‌عنوان مقامی سنی و « سربازی رزمنده » صورت پذیرفته که توسط طیف وسیعی از ارتش مورد احترام است.
اما سخنگوی دیوید پترائس، فرمانده نیروهای آمریکایی در عراق به تایم گفت: توانایی دوستان آمریکایی هاشم برای حمایت از وی محدود شده است. صرف‌نظر از هرگونه مساعدت وزیر دفاع سابق با آمریکا، عاقبت او برای اعدام - همان خواسته دولت بغداد – به عراقی‌ها تحویل داده خواهد شد.
این سخنگو گفت: حکم اعدام هاشم هنوز به‌طور رسمی تائید نشده است و اضافه کرد: « ما او را تحویل می‌دهیم، هاشم توسط دادگاه عراق محاکمه خواهد شد. درصورتی که آنها درخواست کنند، او را تحویل خواهیم داد ». مقامات ارشد عراقی اصرار داشتند که تقاضای تحویل هاشم در دهم سپتامبر صورت پذیرد اما آمریکا با ادعای اینکه تائید بعدی مورد نیاز است، از این کار خودداری کرد.
درصورتی که ارتش آمریکا هاشم را برای اعدام تحویل دهد، با توجه به تضمینی که برای امنیت جانی این عراقی توسط شخص پترائس در زمان محاصره وی در سال 2003 داده شده بود، این حرکت اختلاف فاحش وآزاردهنده‌ای را ایجاد می‌کند.
هاشم یکی از معدود عراقی‌های رده بالا بود که خود را به صورت داوطلب تسلیم آمریکایی‌ها کرد. سپس پترائس، فرمانده نیروهای آمریکایی در شمال عراق، شخصا تسلیم شدن او را پذیرفت و درمورد درمان پزشکی و سلامت وی تعهدکرد. پترائس در نامه شخصی خود به هاشم نوشت: من رسما خواستار تسلیم شما شدم ؛ شهرت و اعتبار و عزت و افتخار شما در سراسر این کشور شناخته شده است.
پترائس در ادامه این نامه نوشت: تو تحت حمایت من هستی و با تو با بیشترین احترام و عزت رفتار خواهد شد و تا زمانی که تحت محافظت من هستی، کوچکترین آسیب جسمی یا روحی به تو نخواهد رسید.
از سخنگوی پترائس در مورد تمام این تضمین‌ها پرسیده شد و او در پاسخ گفت: تعهدات فرمانده آمریکا دوام زیادی نداشت، به‌رغم این واقعیت که هاشم در اردوگاه نظامی آمریکا تحت محافظت فرمانده پترائس بود. هنگامی که سخنگو تضمین‌های اخیر را در نامه بیان کرد به تعهدات آتی در زمانی‌که تحت محافظت فرمانده پترائس بود، هیچ اشاره‌ای نکرد.
هاشم به‌دلیل هدایت عملیات کشتار انفال در اواخر دهه 1980 که در آن هزاران کرد و افراد غیرنظامی در شهر حلبچه با سلاح‌های شیمیایی توسط رژیم قتل عام شده بودند، به اعدام محکوم شده‌است.
حکم، توسط دادگاه تجدید نظر تائید شده بود. اما چندین سیاستمدار عراقی، از جمله رئیس‌جمهور جلال طالبانی علیه حکم اعدام هاشم اعتراض کردند.
اگرچه جلال طالبانی همیشه با اعدام – حتی در مورد صدام حسین – به‌دلیل اصول اخلاقی مخالف بود، اما دیگر سیاستمداران، اعدام سرباز قابل احترام سنی را از جهات دیگری در نظر گرفتند و با آن مخالفت کردند.
به عقیده این مخالفان اعدام او ممکن است برای کشور عراق که متشکل از دسته‌ها و فرقه‌های مختلفی است، در شرایط بحرانی کنونی دشواری بیشتری ایجاد کند.
یک مقام ارشد عراقی در گفت‌وگو با تایم تأکید کرد که اعدام هاشم در هفته‌های اخیر، به‌دنبال پایان یافتن ماه رمضان جلو بیفتد.
وی گفت: دیوان محاکمات عالی عراق سعی دارد هاشم را در یک دادگاه ویژه، مستقل و بدون نیاز به امضای رئیس‌جمهور برای اجرای حکم، بار دیگر محاکمه کند و این بار حکم اعدام را به گونه‌ای صادر کند که خلل پذیر نباشد.
در این صورت، احتمالا او به همراه جنایتکاران دیگر و به ویژه علی حسن المجید معروف به« علی شیمیایی»که به‌عنوان جنایتکاران جنگی محکوم شده اند، اعدام خواهد شد.
Time.com
12 اکتبر
