يا عكسي را در گروه‌ها ديده‌ايد و بعدا متوجه شده‌ايد كه آن عكس واقعي نيست و مثلا فتوشاپ بوده است. از اين دست موارد در دنياي مجازي كم نيست و هر روز ممكن است چندين مورد برايتان ارسال شود و شما باور كنيد و هيچ‌وقت هم متوجه غيرواقعي بودن آنها نشويد. اگر برايتان مهم است كه فقط مطالب و تصاوير حقيقي را بپذيريد و با اخبار و تصاوير دروغ، فريب نخوريد با اين مطلب همراه شويد تا برخي از راه‌هاي رسيدن به حقيقت هر پيامي را براي شما بگوييم.
- يك لحظه تأمل
قبلا باوري داشتيم كه همه‌‌چيز حقيقت دارد و درست است مگر اينكه خلافش ثابت شود ولي در دنياي مجازي بايد اين باور را برعكس كنيد و مدام به‌خودتان يادآور شويد كه از كجا معلوم كه درست باشد؟! همه‌‌چيز غيرواقعي است مگر اينكه خلافش ثابت شود. درست مانند اسم اين فضا كه برخلاف دنياي حقيقي است. اگر اين باور را داشته باشيد، در نگاه اول، هر عكس و نوشته‌اي را واقعي نمي‌دانيد و اين پيش‌فرض را داريد كه ممكن است دروغ و غيرواقعي باشد. آن‌وقت در ارسالش براي ديگران هم كمي صبر مي‌كنيد. قطعا شما دوست نداريد جزو كساني باشيد كه يك خبر يا عكس دروغي را بين بقيه پخش مي‌كنند. اين رفتار كه نخستين نفري باشيد كه مطالب و عكس‌ها را در گروه‌ها كپي مي‌كنيد هيچ ارزشي ندارد.
- فيلم ها
در مواقعي كه حوادث خاصي در كشور يا جهان اتفاق مي‌افتد، در شبكه‌هاي اجتماعي ويدئوهايي پخش مي‌شود و ادعا مي‌كنند مربوط به آن حادثه هستند. دراين باره نخستين اقدامتان اين باشد كه به عناصر موجود در آن فيلم بيشتر توجه كنيد و با زمان و مكان وقوع حادثه و عكس‌ها و فيلم‌هايي كه از خبرگزاريها به‌صورت رسمي پخش شده، مقايسه كنيد و ببينيد فضا و اتفاقات تا حدودي يكسان با آنهاست يا خير.
سعي كنيد احساس‌تان را در اين مواقع خيلي وارد نكنيد و با عقل و فكرتان فيلمي كه برايتان رسيده را نگاه كنيد. از طريق جستوجو در خبرگزاريها نيز ممكن است به نتيجه برسيد، خيلي از خبرگزاريها، ويدئوهايي از جريانات اتفاق افتاده را در سايت‌هايشان قرار مي‌دهند. يك راه ديگر نيز جست‌و‌جوكردن موضوع آن فيلم در قسمت ويدئوهاي‌جست‌وجوگرهاست (تصوير زير). با اين جستوجو مي‌توانيد فيلم و ويدئوهاي مختلفي كه درباره آن موضوع در خبرگزاريها منتشر شده است را پيدا كنيد.
- متن‌ها
اگر مطلبي كه برايتان ارسال شده، متن يا به‌اصطلاح «تكست» است، راحت‌ترين و بهترين راه جستوجو در اينترنت است. صفحه مرورگر موبايل يا تبلت‌تان را باز كنيد. يك راه اين است كه وارد سايت‌ها و موتورهاي جستوجو مثل ياهو، گوگل يا بينگ بشويد و يك جمله از متن را جستوجو كنيد و ببينيد اين مطلب اصلا در سايت‌هاي معتبر عنوان شده است يا خير. اگر در هيچ سايت ديگري مانند آن مطلب را نيافتيد، مطمئن باشيد كاربران شبكه اجتماعي آن را نوشته و ساخته‌اند و در اين فضا پخش كرده‌اند.
ولي اگر در جست‌وجوي‌تان، آن متن را در سايت‌ها ديديد بايد توجه كنيد كه چه سايتي آن را منتشر كرده است. اگر متن مورد نظر شما خبر بود، فقط درصورتي كه در خبرگزاري‌هاي معتبر كشور، كار شده بود، آن را بپذيريد. بهتر است به سايت‌هاي خبري غيرمعتبر نيز اعتماد نكنيد. وبلاگ‌ها و سايت‌هاي شخصي نيز اصلا منبع درستي براي صحت و سقم يك خبر نيستند. اگر خبر را در خبرگزاريها پيدا كرديد، خيالتان راحت نشود، هنوز يك مرحله باقي مانده است!
به تاريخ ارسال خبر نگاه كنيد! گاهي خبرهايي در شبكه‌ها ارسال مي‌شوند كه با وجود اينكه واقعي و درست هستند، ربطي به زمان حال ندارند و براي ماه‌ها يا سال‌هاي قبل بوده‌اند. راه دوم هم اين است كه مستقيم به‌خود سايت خبرگزاريها برويد و در قسمت جست‌وجوي آنها، موضوع يا قسمتي از متني كه برايتان ارسال شده را جستوجو كنيد.
اين راه را بيشتر زماني توصيه مي‌كنيم كه خبرتان موضوع بسيار مهمي دارد. در اين مواقع به‌غير از خبرگزاري‌هاي رسمي كشور، مي‌توانيد به سايت‌هاي معتبر در آن موضوع هم مراجعه كنيد؛ مثلا اگر خبر فوت يك هنرمند برايتان ارسال شده، علاوه بر جستوجو در خبرگزاريها، مي‌توانيد به سايت صداوسيما يا سايت سازمان سينمايي وزارت ارشاد مراجعه و صحت و سقم آن خبر را در اين سايت‌ها پيگيري كنيد. بعضي از متن‌هاي خبري نيز ادعا مي‌كنند ترجمه از خبرگزاري‌هاي خارجي هستند. اگر خودتان به زبان انگليسي مسلط هستيد، كليدواژه‌هايي از خبر را جستوجو كنيد و ببينيد درباره آن كليدواژه‌ها خبري وجود دارد يا نه. اگر هم زبان انگليسي‌تان ضعيف است، مي‌توانيد از دوست يا آشنايي كه مي‌تواند در اين زمينه كمكتان كند، ياري بگيريد.
- عكس‌ها
اگر تصويري برايتان ارسال شده، در قدم اول به‌خود عكس دقت كنيد. در بعضي از عكس‌هايي كه با فتوشاپ درست شده‌اند با كمي دقت در رنگ‌ها يا عناصر موجود در عكس، مشخص مي‌شود كه تصاوير دستكاري شده و غيرواقعي هستند؛ مثلا در بعضي از تصويرها متني را روي يك بنر در سطح شهر مي‌بينيم كه خيلي اوقات متن نوشته مفهوم خوبي ندارد. فقط كافي است كمي روي عكس زوم كنيد و بيشتر به آن دقت كنيد. احتمالا خيلي زود متوجه زاويه بنر و متن مي‌شويد كه با فتوشاپ روي هم قرار گرفته‌اند.
نظر شما