به گزارش نشریه برنامه، پیشرفت فیزیکی طرح احداث آزاد راه تهران - شمال نسبت به سال‌های آغازین اجرای طرح، تغییر چندانی نداشته و میانگین پیشرفت فیزیکی در هر سال کمتر از نیم درصد است.
آزاد راه تهران - شمال از تقاطع غیرهم سطح بزرگراه‌های آزادگان و شهید همت در تهران شروع می‌شود و تا حدود یک کیلومتری پل چالوس در کمربندی غرب این شهرستان ادامه می‌یابد. این آزادراه در 2باند رفت و برگشت به طول 121 کیلومتر و عرض 25/6 متر در حال احداث است. 79 پل بزرگ با مجموع 11 هزار و 933 متر دهانه و نیز 148 دستگاه تونل با مجموع 88 هزار و 510 متر در 2 مسیر رفت و برگشت در این مسیر طراحی شده است. با توجه به حجم زیاد عملیات، این آزادراه به 4منطقه و 24 قطعه تقسیم شده است.
براساس گزارش منتشره در نشریه برنامه، عوامل متعددی در سال‌های گذشته باعث کندی روند عملیات اجرایی طرح شده است. ناکارآمدی سازوکار قرارداد مشارکت از جمله پارامترهایی است که سبب عدم‌ایجاد انگیزه برای اتمام کار و در برخی موارد ایجاد انگیزه برای طولانی کردن مدت اجرای طرح شده است. نرخ سود سرمایه‌گذاری 22 درصدی (مندرج در قرارداد) از جمله‌این موارد است که طی سال‌های گذشته طرف مشارکت از آن به‌عنوان درآمد تضمین شده بهره برده است. همچنین تملک اراضی زمین‌های محدوده طرح از ابتدا با مشکلاتی نظیر مخالفت‌های اجرایی (امور مربوط به محیط‌زیست)، تعارضات و فروش آن به منظور تامین مالی طرح همراه بوده است.
با جدی شدن بحث احداث آزادراه تهران - شمال از حدود 13 سال پیش و گمان بهره‌برداری هفت ساله از آن، نظر سرمایه‌گذاران بسیاری به ساخت و ساز در محدوده آزادراه جلب شد و از همان زمان روند صعودی قیمت‌ها در این محدوده شدت گرفت، ضمن اینکه اعلام اخبار غیرکارشناسی نیز در این زمینه، در افزایش قیمت‌ها و سوءاستفاده رانت‌خواران بی‌تاثیر نبود. گفتنی است، با طولانی شدن مدت اجرا و اطلاع افراد سودجو از روند احداث آزادراه، این مشکلات روز به روز افزایش یافته و به‌طور طبیعی حل مشکل تملک اراضی افراد حقیقی و حقوقی به تاخیر افتاده است.
حل مشکل تملک اراضی در کوتاه‌ترین زمان ممکن از مهم‌ترین عوامل اجرایی و باعث کاهش هزینه‌های عملیات اجرایی در ادامه اجرای طرح خواهد شد. از سوی دیگر، مشکلات اجتماعی یکی از عوامل مهم تاخیر در اجرای عملیات طرح‌های عمرانی به‌ویژه در بخش راه است؛ به‌طوری که بخشی از توان دستگاه‌های اجرایی به جای اجرای عملیات صرف حل این مشکلات می‌شود.
طرح مشارکت در احداث آزادراه تهران - شمال نیز از این امر مستثنی نبوده است. گفتنی است، براساس بازدیدهای صورت گرفته از مراحل اجرایی طرح احداث آزادراه تهران - شمال، پیشرفت فیزیکی مناطق یک و 4 این طرح به‌ترتیب حدود 5 و 45 درصد است ضمن اینکه هیچ‌گونه عملیات اجرایی در مناطق 2و 3 انجام نشده است.
