دراین‌باره با عباس قبادی مدیرعامل شرکت مادر تخصصی بازرگانی دولتی ایران و متولی آرد و نان در کشور گفت‌وگو کرده‌ایم.
- به‌رغم وعده‌های قبلی گلایه‌های مصرف‌کنندگان از کیفیت نان همچنان ادامه دارد، اقدامات انجام شده تا چه حد مؤثر بوده است؟
باید پذیرفت که کیفیت نان امری نسبی است و ممکن است نان عرضه شده از نظر برخی مصرف‌کنندگان کیفی و از نظر بعضی دیگر از کیفیت لازم برخوردار نباشد. با وجود این معتقدیم که کیفیت نان نسبت به پیش از اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها بهبود یافته است چرا که میزان مصرف گندم روزانه 200 هزار تن کاهش یافته که این امر بیانگر کاهش ضایعات نان است. به‌نظرمی‌رسد میزان رضایت مصرف‌کنندگان از کیفیت نان نسبت به قبل بیشتر شده است.
- اما گلایه‌های مردم و نانوایان از وضعیت نان و آرد بیانگر بهبود کیفیت نان نیست.
با توجه به گران شدن قیمت نان مردم توقع دارند که کمیت و کیفیت نان نیز نسبت به این افزایش قیمت بهتر شود که از نظر کیفیت وضع تولید نان به‌مراتب بهتر شده اما از نظر کمیت تغییری را در وزن نان نداشته‌ایم چرا که نرخ‌های اعلام شده برای نان براساس وزن چانه خمیر تعیین شده اما مصرف‌کننده خواستار بهبود توأم کیفیت و کمیت نان است. از سوی دیگر باید توجه کرد که کیفیت نان به موارد دیگری مانند کیفیت گندم، آرد و شرایط تولید این محصول بستگی دارد. اصلاح کیفیت گندم به‌نحوی که منجر به بهبود کیفیت آرد و نان شود فرایندی زمان‌بر است. تا‌کنون به‌دنبال خودکفایی گندم بوده‌ایم و اکنون با تحقق این هدف باید به فکر بهبود کیفیت گندم باشیم. اکنون ترکیب مناسب گندم برای تولید آرد مرغوب را به دست آورده‌ایم و کیفیت آرد نیز بهبود یافته است.
- ولی نانوایان به‌شدت از کیفیت آرد انتقاد می‌کنند.
آردی که اکنون در تهران عرضه می‌شود از کیفیت خوبی برخوردار است. از سوی دیگر نانوایان اجباری برای خرید آرد از یک کارخانه خاص ندارند. همچنین رقابت در تولید آرد کیفی موجب تعطیلی یا کاهش ظرفیت تولید برخی کارخانه‌های آرد و گسترش فعالیت برخی دیگر شده است.
- وزیر صنعت، معدن و تجارت وعده بهبود کیفیت نان تا 4 سال آینده را مطرح کرده است، علت چیست؟
هدفمندی یارانه‌ها باعث شکل‌گیری رقابت در بازار نان شده و به‌خوبی در این بخش جواب داده است. علت این دیدگاه وزیر نیز آن است که شکل‌گیری رقابت کامل در بازار گندم، آرد و نان زمان‌بر است. تجربیات قبلی در زمینه تولید و عرضه شیر و قندوشکر نشان می‌دهد که لازمه بهبود کیفی نان نیز آزاد‌سازی کامل قیمت‌ها، خروج این محصول از شمول قیمت‌گذاری دولتی و افزایش رقابت است.
- چه زمانی شاهد شکل‌گیری رقابت و بهبود کیفیت نان خواهیم بود؟
افزایش میزان تعطیلی نانوایی‌ها بیانگر افزایش رقابت در بازار نان است گرچه بازار رقابتی نان ابتدای راه است اما الان هم نانوایی‌هایی که قادر به تولید نان با کیفیت نبوده‌اند به‌دلیل عدم‌اقبال مصرف‌کنندگان مجبور به تعطیلی شده‌اند. این رقابت تا رضایت مصرف‌کننده پیش خواهد رفت و به‌نظر می‌رسد تا یک سال آینده شاهد شکل‌گیری رقابت کامل در بازار نان باشیم. نباید سختگیری و وسواس زیادی در زمینه قیمت‌گذاری نان داشت. اگر با آزاد‌سازی قیمت رقابت بیشتری در بازار شکل‌گیرد، کشاورزان، کارخانه‌های آرد و نانوایان ناچار به تولید گندم، آرد و نان مرغوب خواهند بود.