پنجشنبه ۱۴ دي ۱۳۸۵ - سال چهاردهم - شماره۴۱۷۵ - Jan 4, 2007
تلسكوپ فضايي كوروت در جست وجوي سيارات ديگر
ماموريتي براي كشف سيارات مشابه زمين
008940.jpg
تلسكوپ فضايي كوروت، نگاهي دقيق به نور ستاره هايي خواهد داشت كه ممكن است در بررسي هاي قبلي جا افتاده باشند. هدف اصلي اين ماموريت، كشف سياره هاي سنگي بيرون از منظومه شمسي است
گروه علمي فرهنگي- جست وجو براي يافتن سيارات مشابه زمين با اعزام يك تلسكوپ فضايي تازه به مدار زمين وارد مرحله جديدي شده است. كوروت (Corot) نخستين فضاپيمايي است كه مي تواند آن دسته از كرات خاكي كه تنها چند برابر زمين هستند و حول ستاره هاي همسايه مي گردند را رديابي كند. اين فضاپيما همچنين مي تواند به جزئياتي در مورد اين سياره ها از جمله جرم، سن و تركيب شيميايي آنها پي ببرد. بخش هيجان انگيز ماموريت كوروت، اين است كه سعي مي كند كراتي را كه شبيه كره زمين هستند، بيابد؛ كراتي كه ممكن است مانند زمين، حيات روي آنها فراهم باشد.
اين ماموريت چند مليتي توسط آژانس فضايي فرانسه (Ces) هدايت مي شود. تلسكوپ فضايي كوروت روز چهارشنبه 27 دسامبر از پايگاه فضايي بايكونور قزاقستان به فضا پرتاب شد. آژانس فضايي اروپا، اتريش، اسپانيا، آلمان، بلژيك و برزيل از ديگر شركاي اين پروژه هستند. تين لام ترانگ، مدير پروژه كوروت، گفت: انسان از ابتداي پيدايش نجوم به ساير كرات انديشيده است. كوروت به ما كمك خواهد كرد درك كنيم آيا كرات خارجي مشابه زمين تنها يك رويا هستند يا واقعيت خارجي دارند.
اين ماهواره 650 كيلوگرمي سوار بر سري جديد موشك سايوز فرگات، سايوز- 2-1 بي از سكوي بايكونور در قزاقستان به يك مدار قطبي (به ارتفاع 827 كيلومتر) پرتاب شد. سايوز-2-1بي نخستين نمونه از پرتاب كننده هاي روسيه است كه ويژگي هاي منحصر به فردي همچون نسل سوم موتورهاي قدرتمند و سيستم هدايت ديجيتالي دارد. از اين پس مركز فضايي گيانا در ايالات متحده نيز از پرتاب كننده هاي سايوز روسي استفاده خواهد كرد. كوروت حامل يك تلسكوپ 27سانتي متري (قطر آينه) و همچنين چند دوربين از نوع سي سي دي است كه مي تواند تغييرات بسيار خفيف در درخشندگي ستارگان را تشخيص دهد. كوروت يعني چرخش همرفتي و گذر سياره اي (Covectio Rotatio ad Plaetary Trasits). ايده ساخت اين تلسكوپ فضايي براي نخستين بار در سال 1996 ميلادي توسط آژانس فضايي فرانسه مطرح شد و در 1999 از سوي شركاي اروپايي مورد موافقت قرار گرفت. سرانجام در سال 2000 ساخت آن توسط آژانس فضايي ملي فرانسه آغاز شد و هم اكنون ماموريت آن با همكاري آژانس فضايي اروپا (esa) پيش مي رود.
ايان راكسبرگ، استاد اخترشناسي دانشگاه كويين مري كه عضو تيم آژانس فضايي اروپا در پروژه كوروت است، گفت: اين ماموريت دو هدف عمده علمي را دنبال مي كند. رصد۶۰هزار ستاره براي يافتن سيارات در اطراف آنها يكي از اين وظايف است. با قرار گرفتن سياره ميان ما، يعني ناظر زميني و ستاره اي كه حول آن مي گردد، بخشي از نور ستاره مسدود مي شود، به اين مي گويند گذر، مثل گذر زهره از برابر خورشيد. بنابراين كار ما اين است كه نور ستاره ها را اندازه بگيريم و مواظب افت درخشندگي آنها باشيم تا به وجود احتمالي سيارات در مدار آنها پي ببريم. كلود كاتالا، يكي ديگر از اين دانشمندان مي گويد اين ماهواره عكس هايي از سيارات خارج از منظومه شمسي تهيه مي كند كه از عكس هايي كه از روي زمين از اين كرات برداشته مي شود، به مراتب دقيق تر خواهد بود.
طي يك دوره دو سال و نيمه، اين ماهواره بر پنج يا شش قسمت آسمان تمركز خواهد كرد، هر بار به مدت 150روز. ماهواره هر 512 ثانيه يك بار درخشش تقريباً 10 هزار ستاره را اندازه گيري خواهد كرد. دوربين حساس آن كوچك ترين تغيير در درخشندگي اين ستارگان را تشخيص مي دهد. دانشمندان با اندازه گيري اين تفاوت ها، مي توانند بسياري از انواع سيارات را رديابي كنند، از سيارات غول پيكر گازي گرفته تا كرات كوچك خاكي. اما دانشمندان به خصوص مشتاق به يافتن سيارات كوچك تر هستند. پروفسور راكسبرگ توضيح داد در حالي كه سيارات بزرگتر با استفاده از تكنيك هاي مختلف از روي زمين (با تلسكوپ هاي زميني) قابل رديابي هستند، اما اين كار در مورد سيارات تقريباً هم اندازه زمين ممكن نيست. كوروت نخستين فضاپيمايي است كه مي تواند اين دسته از سيارات (مشابه زمين) را بيابد: كوچك ترين سياراتي كه قاعدتاً بايد بتوانيم بيابيم، دو برابر زمين خواهند بود نه كمتر. تيم محققان انتظار دارد در هر ميداني كه رصد مي شود حدود 10 تا 40 عدد از اين سيارات كوچك تر و ده ها عدد از سيارات بزرگتر گازي را بيابد.
هدف عمده ديگر اين ماموريت درك بيشتر ستارگان است. دانشمندان با رصد تغييرات بسيار خفيف در نور ستاره، اطلاعاتي درباره بخش هاي داخلي، جرم، قدمت و تركيب شيميايي آن جمع  آوري مي كنند. عنوان چرخش همرفتي مربوط به اين قسمت ماموريت كوروت پيرامون توانايي ماهواره در بررسي بخش هاي دروني ستارگان است. اين ماهواره با بررسي دقيق ميزان درخشندگي ستارگان به اندازه گيري امواج صوتي كه در اطراف سطح ستارگان ايجاد مي شود، مي پردازد. هنگامي كه چنين امواجي در بخش هاي دروني ستارگان ايجاد مي شوند، موج هايي را به سطح گسيل مي كنند كه باعث ناهمواري در سطح ستارگان خواهند شد. به اين ترتيب دانشمندان با بهره گيري از روش اختر لرزه شناسي ، جرم دقيق ستارگان را محاسبه مي كنند. پروفسور راكسبرگ گفت اين تيم در نظر دارد اطلاعات بيشتري در مورد حدود 60 ستاره درخشان تر هر بخش از آسمان كه رصد مي شود، جمع آوري كند.
از وقتي كشف اولين سياره در منظومه اي ديگر در سال۱۹۹۵ تاييد شد، بيش از 200 سياره ديگر نيز كه به دور ساير ستاره ها مي گشتند، پيدا شدند. سياره هايي كه تاكنون پيدا شده اند همگي سياره هاي گازي بزرگي مانند مشتري هستند كه در مداري نزديك به ستاره مادر مي گشتند. بسياري از آنها معروف به مشتري داغ (Hot Jupiter) هستند. برتري رصد با اين تلسكوپ نسبت به تلسكوپ هاي زميني، دور بودن از جو زمين است. دانشمندان اميدوارند كه ده ها سياره سنگي كه كمي بزرگتر از زمين هستند، طي مدت ماموريت كشف شوند. ستاره شناسان نيز كشف ستاره هاي گازي بيشتري را پيش بيني مي كنند. مالكم فريدلاند از دانشمندان پروژه كوروت در اسا مي گويد: كوروت بسياري از سيارات سنگي را شناسايي خواهد كرد تا اخترشناسان مطالعه اي سازمان يافته روي اين داده ها انجام دهند. همچنين كوروت اولين نقشه كامل را از سيارات سنگي كه دور ستاره مادر مي گردند، فراهم خواهد كرد .
طبق برنامه ريزي انجام شده، كوروت در جست وجوي سيارات خاكي است كه در طول 50 روز، مدارشان را كامل مي كنند. يعني بسيار نزديك به ستاره مادر هستند. سرجيو ولنتو سرپرست گروه علمي اسا مي گويد: اسا خيلي وقت است كه براي شناسايي سياراتي مانند زمين فعاليت مي كند. كشف اين سياره هاي خاكي از اهداف بزرگ ماست .
فضاپيماي كپلر ناسا، سال۲۰۰۸ به كوروت خواهد پيوست. اين فضاپيما حامل يك تلسكوپ 37/4 اينچي است كه بتواند سياره هاي سنگي كوچك تر از زمين را نيز شناسايي كند. دانشمندان بر اين باورند كه كپلر مي تواند بيش از 50 سياره كوچك تر از زمين را طي ماموريت چهارساله خود شناسايي كند. آژانس فضايي اروپا با ساخت و نصب اپتيك تلسكوپ كوروت در مركز ماهواره و همچنين انجام آزمايش هايي در مورد حداكثر بازده آن، در پيشبرد اين پروژه نقش اساسي داشته است. در حالي كه سپر (صفحه منعكس كننده) اين تلسكوپ توسط تيمي از مركز فني آژانس فضايي اروپا ساخته و توسعه داده شده، مسئوليت ساخت دستگاه پردازشگر داده ها نيز برعهده اسا بوده است. دانشمندان و متخصصان ديگري نيز از اقصي نقاط اروپا از جمله دانمارك، سوئد، انگلستان و پرتغال با اين پروژه همكاري داشته اند و متعاقب آن مجاز به استفاده از داده هاي تلسكوپ فضايي كوروت هستند.
براي دستيابي به اطلاعات بيشتر پيرامون اين ماموريت به آدرس زير مراجعه كنيد:
http://www.ces.fr/corot-e
منابع:
Spaceflightow.com
Parssky.com
bbc.co.uk
ojum.ir

آشنايي با تجهيزات نظامي پيشرفته
موشك R-77
008934.jpg
موشك روسي R-77 كه ناتو آن را AA-12 اَدر ناميده، موشك هوا به هوا، ميان برد و داراي سيستم هدايت راداري است. اين موشك با سيستم موشك آمريكاييAIM-120 امرام قابل مقايسه است كه به همين دليل به آن امرامسكي (AMRAAMski) گفته مي شود. كار ساخت موشك R-77 در سال 1982 آغاز شد و در سال 1994 اين موشك وارد خدمت شد.
از نظر ظاهري R-77 از 4 بال مياني و 4 سطح كنترل عقبي تشكيل شده است. نسخه پايه R-77 داراي برد 90 كيلومتري است (در مقابل برد 32 كيلومتري امرام). اين موشك در هنگام شليك با هدايت اينرسيايي و با اطلاعاتي كه هر لحظه از موشك شليك كننده به دست مي آورد به سمت هدف حركت مي كند.
به محض رسيدن R-77 به فاصله 20 كيلومتري از هدف سيستم آشيانه ياب فعال آن شروع به كار كرده و موشك به تنهايي به رهگيري هدف مي پردازد. نمونه ارتقا يافته اَدر كه با كد R-77M1 شناخته مي شود در حال توسعه بوده و از جمله تغييرات آن نصب موتور رمجت است. اين موشك برد بيشتري نسبت به نمونه پايه داشته و مطمئناً به عنوان موشك اصلي فراتر از ميدان ديد(فامد) روسيه با ظهور جنگنده هاي نسل پنجم خواهد بود.
از نظر مقايسه با موشك AIM-120(حداقل با نمونه هاي كنوني و منتشر شده) مهمترين برتري R-77 مانورپذيري بالا و برد بيشتر است. برد بيشتر به خاطر بزرگتر بودن ( قطر 200 ميليمتر R-77 در مقابل 178 AIM-120 با طول مساوي) و همچنين وزن بيشتر( 175 كيلوگرم R-77 در مقابل 150 كيلوگرم امرام) به علاوه پيشرانه قويتر است.
مانورپذيري بالا به سبب سطوح كنترل عقبي R-77 است كه باعث كاهش درگ (drag) در سرعت هاي مافوق صوت نسبت به بالهاي بزرگتر مي شود و همچنين آن را قادر به چرخش سريع تا 12 جي در مقابل حداكثر فشار 9 جي كه خدمه هواپيما قادر به تحمل هستند، مي كند.
عميد نمازي خواه

مرور
سلاحي وحشت آور
رامتين راوندي
008937.jpg
در بمب مهيب هيدروژني، بر خلاف بمب اتمي كه از تكنيك شكافت براي انفجار استفاده مي كند،  از روش جوش هسته اي براي انفجار استفاده مي شود. از آنجايي كه اين بمب براساس همجوشي هسته هاي دوتريوم (H21) و تريتيوم (H31) ايزوتوپ هاي هيدروژن عمل مي كند، به بمب هيدروژني معروف شده است.
براي اينكه واكنش گداخت صورت گيرد، انرژي جنبشي هسته هاي شركت كننده بايد به اندازه اي باشد كه آنها بتوانند بر دافعه الكترواستاتيكي بين پروتون هاي درون دوتريوم و تريتيوم غلبه كنند. همين باعث مي شود كه نيروهاي جاذبه قوي تر، ولي كوتاه برد هسته اي نقش برتر را بر عهده بگيرند.
انرژي جنبشي مورد نياز،  متناظر با دماي 108 درجه كلوين است كه به سهولت در انفجار بمب اتمي (شكافتي) قابل حصول است. دماي زياد اگرچه لازم است، اما كافي نيست. زيرا در صورتي كه فشار فوق العاده زيادي بر مخلوط دوتريوم- تريتيوم اعمال نشود، نتيجه حاصل را كه بمب شكافتي تقويت شده مي نامند، حاصل نخواهد شد. مشكل ايجاد همزمان دماي زياد و فشار زياد؛ مانع عمده اي بر سر راه اختراع بمب هيدروژني بود. در سال 1951 پس از چند اقدام ناموفق، استينسلاو آلام رياضيدان و ادواردتلر فيزيكدان با همكاري يكديگر توانستند اين معما را حل كنند. در حالي كه برخي از جزئيات اين مسأله هنوز شديداً سري باقي مانده، خصوصيات كلي بمب هيدروژني كاملاً شناخته شده است.
بمب هيدروژني در واقع يك بمب اتمي است كه در مركز آن ايزوتوپ هاي سنگين هيدروژن دوتريوم و تريتيوم و يا فلز بسيار سنگين ليتيوم قرار دارد. بمب اتمي به عنوان چاشني شروع كننده واكنش است. با انفجار بمب اتمي دمايي معادل ده ها ميليون درجه كلوين در مركز توده سوخت ايجاد مي شود، همين دماي بالا سبب تحريك اتم هاي سبك شده و آنها را با هم جوش مي دهد. در اثر جوش هسته اي اتم هاي سبك با يكديگر، انرژي بسيار زيادي توليد مي شود. به همين دليل است كه در موقع انفجار يك بمب هيدروژني (گداختي) دو قارچ مشاهده مي شود، قارچ اول مربوط به شكست اتم هاي اورانيوم يا پلوتونيوم است و قارچ دوم مربوط به پديده جوش اتم هاي سبك با يكديگر است كه به مراتب از قارچ اول بزرگ تر و مخرب تر است. واكنشي كه در خورشيد اتفاق مي افتد، نتيجه همجوشي ايزوتوپ هاي سنگين هيدروژن با يكديگر است. لازم به يادآوري است كه دماي دروني خورشيد چند ميليون درجه است. در حالي كه دماي سطح آن 6000 درجه است. اگر روزي ذخيره هيدروژن خورشيد تمام شود زمان مرگ خورشيد فرا مي رسد، البته زمان مرگ خورشيد را 5 تا 6 ميليارد سال ديگر پيش بيني مي كنند. نخستين آزمايش بمب هيدروژني يا به عبارتي ديگر گرما- هسته اي با اسم رمز مايك در نوامبر سال 1952 در جزيره كوچكي به نام الوگالب در مجاورت اني وتاك در جزاير مارشال انجام شد. وزن تجهيزات به كار رفته در اين انفجار شامل دستگاه هاي تبريد به بيش از 65 تن مي رسيد. از آنجايي كه در اين سيستم مستقيماً از ايزوتوپ هاي دوتريوم و تريتيوم مايع استفاده مي شد، به آن لقب بمب خيس داده بودند.
شدت انفجار معادل 4/10 مگاتن،  تي.ان.تي بود نتايج انفجار بسيار هراسناك بود. قطر گوي آتشين حاصل از اين انفجار به 5كيلومتر رسيد، به طوري كه جزيره الوگالب تقريباً تبخير شد و حفره اي به عمق 800 متر و شعاع دهانه 3 كيلومتر بر جاي ماند. اما قدرتمندترين بمب هيدروژني كه تا كنون منفجر شده است، با نام تزار و با اسم رمز ايوان در 14 هفته با رهبري فيزيكدان معروف شوروي سابق با نام خاريتون و با مشاركت آندره ساخاروف معروف طراحي شد. اين طراحي براي انفجاري به شدت 100 مگاتن تي.ان.تي در نظر گرفته شده بود، حال آن كه قدرت مدل ساخته شده براي كاهش اثرات آن به نصف كاهش يافته بود. شوروي سابق از بزرگترين بمب افكن آن دوران خود يعني توپولف- 95 براي پرتاب اين بمب 27 تني استفاده كرد. به دليل مشكلات عديده در حمل اين بمب بزرگ و سنگين، بمب را از ارتفاع 11 هزار متري و با يك چتر 800 كيلوگرمي توسط خلبان معروف روسي دورنانتسف بر روي جزيره ناوايا- زمليا پرتاب كردند و آن را تبديل به جهنم كردند.
از پيامدهاي اين انفجار هولناك، كورچاتف از دانشمندان برجسته هسته اي شوروي سابق مجبور به كناره گيري از پژوهشي درباره تسليحات هسته اي شد. بر اثر انفجار بمب تزار گوي داغ بسيار بزرگي تشكيل شد كه از فاصله 1000كيلومتري به وضوح قابل مشاهده بود. ارتفاع ابر قارچي شكل ناشي از انفجار به 64 كيلومتر رسيد و موجودات زنده در فاصله 100كيلومتري محل انفجار دچار سوختگي نوع سوم شدند. انفجار و صداي آن به حدي بود كه در فنلاند شنيده شده و حتي باعث شكستن شيشه هاي منازل شد. ميزان انرژي آزاد شده معادل 1017*۱‎/۲ ژول بود كه معادل يك درصد انرژي است كه خورشيد در زمان معادل يعني 8-10*۹‎/۳ ثانيه توليد مي كند.
يك نكته ديگر كه بايد به آن توجه داشت اين است كه انرژي آزاد شده از يك انفجار هيدروژني بسيار بيشتر از انفجار يك بمب اتمي است، زيرا براي اندازه بمب هاي اتمي يك حد بالا وجود دارد كه در ماوراي آن قدرت تخريبي اين بمب ها خيلي بيشتر نمي شود، به علت آن كه ماده شكافت پذير آنها پيش از آنكه بتواند دچار شكافت شود،  پراكنده مي گردد، اما براي بمب هاي هيدروژني چنين حدي وجود ندارد، بنابراين قدرت تخريب آن نامحدود است.
تكنيك همجوشي هسته اي در آينده شايد موجب توليد برق توسط نيروگاه هاي گداخت شود. در حال حاضر چندين كشور پيشرفته دنيا، در كشور فرانسه در حال ساخت نخستين نيروگاه گداخت با نام Iter مي باشند كه در صورت موفقيت آميز بودن پروژه افق جديدي بر روي چشم جهانيان در زمينه به دست آوردن انرژي پاك، ارزان و لايزال گشوده خواهد شد.

پرورش گاوهاي مقاوم در برابر
جنون گاوي
ايرنا: دانشمندان با بهره گيري از مهندسي ژنتيك موفق به پرورش گاوهاي مقاوم در برابر بيماري جنون گاوي شدند.
به گزارش خبرگزاري رويترز از واشنگتن، محققان اميدوارند بتوانند نسل اين گاوها را به منظور توليد لبنيات، ژلاتين و ديگر فراورده هاي عاري از بيماري جنون گاوي زياد كنند. اين گاوها كه هنوز مشخص نيست زاد و ولد طبيعي خواهند داشت يا نه، فاقد پروتئين پريون عامل بيماري جنون گاوي بودند.
گاوهاي فاقد پريون مي توانند به منبع ممتاز توليد انواع فراورده هاي گاوي مانند شير، ژلاتين، كلاژن، سرم، و پلاسما تبديل شوند.
محققان با غيرفعال كردن ژن پروتئين پريون و توليد گوساله هاي سالم ثابت كردند كه پروتئين پريون طبيعي براي رشد و نمو طبيعي و بقاي دام ضرورت ندارد. اين گاوها اكنون دو سال سن دارند و در سلامت كامل به سر مي برند.
يك كارشناس فناوري همتاسازي پيش بيني كرد گاوهاي فاقد پروتيين پريون الگوي مفيدي براي مطالعه فرايند بيماري هاي مرتبط با پريون در حيوان و انسان خواهند بود.

آزمون توليمو
اينترنتي مي شود
فارس: معاون سازمان سنجش با اشاره به اينكه آزمون توليمو (آزمون انگليسي پيشرفته دكترا) در حال حاضر فقط در تهران به صورت اينترنتي برگزار مي شود، گفت: آزمون توليمو تا يك سال ديگر در كشور به صورت اينترنتي برگزار مي شود.
محمد محمدي اقدم با اشاره به اينكه در حال حاضر 5 تا 6 مركز دانشگاهي در حال تجهيز خود براي برگزاري آزمون اينترنتي توليمو هستند،  افزود: برگزاري آزمون اينترنتي توليمو نيازمند زيرساخت هايي با هزينه هاي بالاست.
آزمون توليمو، آزمون انگليسي پيشرفته است و كسب نمره حدنصاب اين آزمون از شرايط پذيرش دانشجوي دكترا در تعدادي از دانشگاه هاي كشور است.

معاون آموزشي وزارت بهداشت خبر داد:
توسعه آموزش پزشكي در مناطق آزاد
مهر: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي پاسخگوي آينده شغلي دانش آموختگان خود است از اين رو سعي مي شود تكاليفي كه در قانون برنامه بر عهده اين وزارتخانه است را عملياتي كند كه توسعه فعاليت هاي علمي دانشگاهي و بين المللي در مناطق آزاد تجاري بخشي از اين تكاليف قانوني است.
محمدعلي محققي، معاون آموزشي وزارت بهداشت در خصوص توسعه ظرفيت هاي آموزش پزشكي در مناطق آزاد تجاري كشور افزود: در قانون برنامه چهارم وزارتخانه هاي علوم و بهداشت موظف هستند در مناطق آزاد تجاري فعاليت هاي علمي دانشگاهي و بين المللي را برقرار كنند كه وزارت بهداشت اين كار را آغاز كرده و برنامه هايي براي توسعه آن دارد اما نكته مهم اين است كه جنبه هاي پذيرش و چارچوب ها بايد رعايت شود.
وي خاطرنشان كرد: وزارت بهداشت در بخش آموزش كشور ظرفيت هاي بسيار بالاي اشباع نشده اي دارد كه به دليل اهميتي كه براي آينده شغلي دانش آموختگان خود قائل است از همه آنها استفاده نمي كند.
محققي اضافه كرد: اگر بنا باشد ما علاوه بر ظرفيت هاي موجود فعلي كه از طريق كنكور سراسري جذب كنيم، نيروهاي بيشتري را تربيت كنيم بسياري از آنها در ظرفيت موجود دانشگاه ها قابل آموزش هستند و ظرفيت هاي بسيار بزرگتري نيز خارج از ظرفيت هاي موجود دانشگاهي در مناطق آزاد تجاري، شهرهاي در حال توسعه و مراكز استان ها وجود دارد اما بايد تعادل برقرار شود.
معاون آموزشي وزارت بهداشت تحصيل را حقي دانست كه نمي توان اهل تحصيل را از آن محروم كرد و افزود: از سوي ديگر ظرفيت دانشگاه هاي كشور براي رفع نياز تحصيلي محدود است بنابراين وقتي ميان عرضه و تقاضا اختلاف وجود دارد مشكل به گونه اي خود را نشان مي دهد كه مراجعه داوطلبان به خارج از كشور و تحصيل در مراكزي كه چندان اعتبار علمي ندارند نمونه اي از اين مشكلات است.

نگاه
توليد علم
يا توزيع مدرك؟!
نگاهي به برون داد دانشگاه ها
و رتبه بندي كيفي مراكز علمي
دبيركل كميسيون ملي يونسكو در ايران با ابراز تأسف اعلام كرده است كه دانشگاه هاي كشورمان حتي در بين هزار دانشگاه برتر دنيا جايگاهي ندارند، از طرفي رئيس كميسيون آموزش و تحقيقات مجلس، روي آوردن دانشگاه هاي تراز اول كشور به برگزاري دوره هاي فراگير را نشان دهنده آشفتگي آموزش در كشور مي داند و اضافه مي كند كه وضعيت و ظرفيت پذيرش دانشجو در دانشگاه پيام نور خارج از برنامه پذيرش بوده و بر روي كيفيت آموزش تاثير منفي خواهد گذاشت. وي همچنين به تخلفاتي در دانشگاه علمي- كاربردي اشاره كرده و يكي از معضلات اساسي در كشور را برخورد دوگانه در مورد كيفيت آموزش مي داند كه در برخي مراكز دولتي استانداردها به حداقل مقدار خود رسيده است.
از سخنان رئيس كميسيون آموزش اين گونه استنباط مي شود كه در دانشگاه هاي ما متأسفانه كيفيت، فداي كميت شده است. هم اكنون در 177 واحد دانشگاه آزاد و 64 مركز وابسته به آن و همچنين 240 مركز آموزش دانشگاه پيام نور و حدود 88 مؤسسه آموزش عالي غيرانتفاعي- غيردولتي تعداد 2 ميليون و 650 هزار دانشجو مشغول تحصيل هستند كه اگر تعداد 350 هزار دانشجوي دانشگاه هاي دولتي را نيز به آنها اضافه كنيم به 3 ميليون نفر خواهد رسيد. اولين سؤالي كه مطرح مي شود اين است كه دانشگاهي كه بايد مركز توليد علم باشد، با وجود اين تعداد دانشجو چه مقدار علم مي تواند توليد كند؟
مگر رسول گرامي اسلام نفرمودند كه انسان ها معادن طلا و نقره اند؟ مگر مسئوليت جنبش نرم افزاري به عهده دانشگاه ها نيست؟ آيا اعلام تعداد مقالات منتشره توسط تعداد انگشت شماري از استادان و دانشجويان و يا تعداد محدودي ترجمه كتاب هاي استادان و دانشمندان ساير كشورها را مي توان توليد فكر و علم قلمداد كرد؟ و آيا موفقيت تعدادي از آنها در المپيادها سرپوش نهادن بر معضل كاهش كيفيت و افت آموزش و پرورش در دانشگاه ها نيست؟ و آيا افزايش 25درصدي پذيرش دانشجو در سال 86 كه توسط رئيس سازمان سنجش و معاون آموزشي وزارت علوم اعلام گرديده، موجبات تشديد اين معضل را فراهم نخواهد كرد؟ شايد دلايل زير گوشه اي از معضلات آموزش عالي در كشور ما باشد كه تا فكر عاجلي بر آن نشود شاهد سير نزولي آن در سالهاي آتي خواهيم بود.
زماني كه شرط اوليه در به كارگيري فارغ التحصيلان دانشگاهي در جامعه ما مدرك تحصيلي باشد، مسلم است كه دانشجويان تمام تلاش خود را به كار مي بندند تا به هر طريقي آن را به دست آورند، حتي اگر شده از دانشگاه هاوايي! به ياد دوستي مي افتم كه با مدرك دكتراي بيوشيمي، زماني كه به يكي از مراكز تحقيقاتي در يكي از ايالت هاي آمريكا مراجعه مي كند، مسئول مركز تحقيقاتي، مدرك دكتراي وي را به كناري نهاده و از او مي خواهد وارد آزمايشگاه شود و در حقيقت به او مي فهماند كه براي ما مدرك مهم نيست، بلكه آن چه ما مي خواهيم، مهارت و انجام آزمايش و تحقيق و پژوهش است.
از من بگوي عالم تفسيرگوي را
گر در عمل نكوشي، نادان مفسري
به نظر مي رسد روش آموزش در دانشگاه ها نيز با آموزش و پرورش تفاوت اساسي ندارد و همان استادمحوري است و دانشجو نيز به اين واقعيت مي رسد كه اگر در آموزش و پرورش بعضي معلم ها پرسش هاي كلاسي داشتند، خوشبختانه در دانشگاه از آن هم خبري نيست. از اين رو شب امتحان را به جاي مطالعه كتاب درسي، به مطالعه جزوه استاد اختصاص مي دهد.
در شرايطي كه بيشتر استادان در تمام روزها و ساعت هاي هفته به تدريس اشتغال دارند، مسلماً فرصت استراحت، مطالعه و بازبيني جزوه هاي خود را پيدا نمي كنند و در اينجاست كه به ياد ساعت موظف استادان دانشگاه هاي فرانسه مي افتيم كه 2 ساعت در هفته است.
دانش آموزي كه در مدرسه اش از تحقيق و پژوهش و آزمايش خبري نبوده، در دانشگاه نيز علاقه مند است كه همان شيوه را ادامه دهد، زيرا او فقط به دنبال مدرك است و انگيزه اي براي تحقيق و پژوهش ندارد.
بسياري از استادان تنها نوشته هاي خود را به عنوان منبع درسي اعلام مي كنند، در صورتي كه مسلماً منابع معتبر و با ارزش ديگري وجود دارد كه از آن غافل مي باشند. جالب است كه بعضاً برخي ترجمه ها و پژوهش هاي تني چند از دانشجويان و از جمله مندرجات پايان نامه ها، منابعي مي شود براي ارتقاي سطح علمي برخي از استادان محترم.
با كمال تأسف، تحصيل در دانشگاه ها به جاي كسب تخصص و توليد علم، ابزاري شده براي دريافت مدرك و كسب امتيازات آن و افزايش وجاهت اجتماعي و خانوادگي.
در كلاس هاي درس دانشگاه خبري از بحث و جدل بين استاد و دانشجو وجود ندارد، بلكه استاد از بدو ورود شروع به سخنراني مي كند و دانشجو يا نت برداري مي كند و يا به اميد دريافت كپي جزوه استاد از ساير دانشجويان، منتظر امتحانات پايان ترم مي ماند.
مطالب جزوه برخي از استادان، متأسفانه به روز نيست و سالهاست كه اين استادان، جزوه خود را به عنوان منبع درسي تدريس و به دانشجويان اعلام مي كنند.
دانشجو با توسل به انواع لطايف الحيل در نهايت نمره را از استاد مي گيرد و واحد مورد نظر را پاس مي كند. اين گونه است كه با دريافت مدرك، بدون هيچ گونه مهارت و تخصصي در رشته موردنظر وارد جامعه مي شود و به انتظار استخدام در يك سازمان دولتي و يا غيردولتي مي ماند و در نهايت به اجبار در يك رشته غيرمرتبط و خدماتي و كاذب مشغول به كار مي شود كه بدون مدرك نيز مي توانست وارد آن شغل شود و هميشه بر سالها عمر تلف شده اش جهت كسب مدرك دانشگاهي افسوس مي خورد.
حسين حسين نژاد قندي

دانش
اجتماعي
ادب و هنر
اقتصادي
دانش فناوري
بـورس
حوادث
بين الملل
سياسي
شهر تماشا
سلامت
داخلي
شهري
صفحه آخر
همشهري ضميمه
|  اجتماعي   |   ادب و هنر   |   اقتصادي   |   دانش فناوري   |   بـورس   |   حوادث   |   بين الملل   |   سياسي   |  
|  شهر تماشا   |   سلامت   |   داخلي   |   شهري   |   دانش   |   صفحه آخر   |  
|   صفحه اول   |   آرشيو   |   شناسنامه   |   چاپ صفحه   |