محیطزیست، گردشگری، تولید و استانداردهای نگهداری اسب به همراه معرفی نژادهای ایرانی و بازاریابی بینالمللی برای معرفی جهانی اسب ایران از موضوعاتی بود که فعالان صنعت اسب کشور به آن پرداختند. محمدعلی ابراهیم پور پیشکسوت تبارنامه اسب ایران در دهه 40در سخنانی با اشاره به تاریخ نژاد اسبهای ایران میگوید: نژاد اسبهای سواری جهان از ایران به دیگر کشورها رفته است. به گفته وی ایران مرکز اسب جهان است ولی متأسفانه مردم از این موضوع اطلاعی ندارند.
آخرین نقطه تکامل اسب جهان
به گفته پیشکسوت تبارشناسی اسب در ایران باقیمانده آخرین نقطه تکامل اسب جهانی در ایران وجود داشت که به اسب نسایی شهرت داشته و اکنون نسل آن منقرض شده است. آنطور که ابراهیم پور میگوید،اسب اصیل در خوزستان که به اسب عرب نیز شناخته میشود و اسب مازندران ازجمله ریشههای اسب جهان هستند. وی گفت: براساس آزمایشها و مستندهای علمی آخرین بقایای اسب پس از 70میلیون سال در ایران وجود داشته است که متأسفانه اطلاعات عمومی نسبت به این موضوع کم است. به گفته ابراهیمپور تبادل دلاری اسب در آمریکا برابر با تبادل دلاری غذا در آن کشور است و این درحالیاست که ایران باید بتواند بهترین نوع اسب خود را صادر کند.
بابک شکی مشاور ورزشهای اسبی نیز در این نشست با اشاره بهوجود پنج نژاد مشخص اسب در ایران از نژاد اسبچه خزر (پونی)، اسب ترکمان، اسب دره شوری، اسب اصیل خوزستان یا همان اسب عرب که از نژادهای مقاوم اسب است و اسب کرد نام میبرد. اسب اصیل خوزستان به گفته شکی امروز هم جزو قویترین اسبهای مقاوم جهان است و بیتوجهی به آن این شانس را به دیگران بهویژه کشورهای عرب داده که این اسب را به نام خود ثبت کنند، در حالی که این اسب از نژادهای اسب ایران است. آنطور که شکی میگوید، نژاد اسب کرد که تنها در منطقه کردستان ایران وجود دارد نیز از نژاد بسیار مقاوم است و به همین دلیل شیخنشینهای خلیجفارس تا برخی کشورهای آفریقا به قیمتهای گزاف این اسب را خریداری میکنند و از آن در مسابقات استفاده میکنند بدون آنکه نامی از ایرانی بودن نژاد این اسب در جهان ببرند.
وی همچنین اسبچههای خزر را که تنها در حاشیه جنوبی دریای خزر وجود دارند و امروز در مازندران و گیلان از تالش تا ساری زندگی میکنند بهعنوان نژادی از اسبهای ایران خواند که با تلاش نرسی فیروز در 50سال اخیر کشف و به دنیا معرفی و به جهان صادر شد. شکی میگوید: اسبهای پونی خزر امروز در استرالیا و انگلستان تولید میشوند و از قدرتمندترین اسبها در جهان شناخته میشوند. تولیدکنندگان این اسب با استفاده از خصوصیات ژنتیک نژادهای دیگر، این اسب را برای استفاده در سنین مختلف تولید کردهاند درحالیکه متأسفانه در ایران توجه زیادی به این شیوه تولید اسبهای خزر نمیشود. آنطور که بابک شکی میگوید، خاستگاه اسب ترکمن نیز جنوب دریای خزر است که در شمال ترکیه، عراق و جنوب شرقی دریای خزر نیز وجود داشتهاند. او میگوید که در یکصد سال اخیر اینگونه اسبها در نقاطی جز گرگان و رشت و مرزهای ترکمنستان و در عشق آباد پرورش داده نشده است. شکی افزود: متأسفانه خیلی از نژادهای خوب اسبهای ایرانی از میان رفته و شاید با اقداماتی که اکنون در حال انجام است بتوان در 50سال آینده اسبهایی داشت که 50سال پیش در ایران وجود داشتند.
اسب در صنعت گردشگری جهان
شکی گفت: صنعت گردشگری اسب در جهان وجود دارد که در جنوب اسپانیا، گراند کانیون آمریکا و بهترین آن در مغولستان است که گردشگران خاص و تورهای گردشگری خود را نیز دارد . به گفته وی گردشگری اسب تا حدود 10سال پیش در ایران اتفاق میافتاد و اکنون معوق شده است اما میتواند جاذبه داشته باشد.
شکی گفت: گروههایی بودهاند که از این کار ارتزاق میکردند و چرخه توریستی بوده است و همه بخشها از آژانسها و هتلها از کنار آن درآمدزایی داشتند و گردشگری اسب در ترکمن صحرا وجود داشته است. خبرنگار همشهری درخصوص ضرورت ثبت جهانی اسب ایرانی با توجه به اظهاراتی که در مورد خاستگاه اسب جهان از ایران مطرح شد، پرسید که محمدعلی ابراهیم پور پیشکسوت تبارشناسی اسب ایران در پاسخ به آن گفت: برای این اقدام از سال 1350فعالیتهایی صورت گرفته که نتیجه آن انتشار پنج جلد کتاب تبارنامه اسبهای ترکمن، کرد و اصیل بود و انتشار این کتابها بهمعنای ثبت معنوی اسب ایران است که در جهان نیز شناخته میشود.
وی گفت: اسب اصیل خوزستان که همان اسب عرب نام گرفته است خاستگاهش در خوزستان ایران است و اگرچه در جهان، عربها سعی کردهاند این اسب را به نام خود معرفی کنند ولی همه میدانند که اسب عرب از ایران به دیگر کشورها رفته است. در حال حاضر نیز برای اسب ترکمن و پونی هم این اقدام انجام شده و ما امیدواریم روزی نام اسبهای ایران به ثبت ملی و جهانی برسد.
اسب ایرانی؛ جاذبه گردشگری
کیومرث عظیمی دبیر جشنواره ملی اسب ایران نیز درخصوص تأثیر اسب ایرانی بر جذب گردشگر میگوید: هر سال تعدادی بازدیدکننده بهعنوان تولیدکننده و خبرنگار اسب از ایران بازدید میکنند. وی خریداران اسب ایران را دو کشور کانادا و ایتالیا اعلام کرد و گفت: از سال گذشته با اداره طبیعت گردی سازمان میراث فرهنگی در ارتباط بودیم تا زمینهای برای قرار گرفتن اسب ایرانی در سبد جاذبههای گردشگری ایران و در کنار پسته، فرش و زعفران فراهم شود.
وی با اشاره بهوجود محدودیت برای صادرات اسب ایرانی گفت: تنها دامی که ظرفیت صادرات دارد و تقاضا برای آن در بیرون از ایران وجود دارد، اسب ایرانی است. وی ایران را به گفته بسیاری از محققان علمی، اقیانوس ژن اسب در جهان معرفی کرد و گفت: تولید و نگهداری اسب ایران نیازمند هماهنگی ملی است.
کیومرث عظیمی همچنین با اشاره بهوجود اکوتوریسم اسب در جنگلهای گلستان با وجود اسب ترکمن گفت: ایران جاذبههای گردشگری زیادی دارد که یکی از آنها اسب است و تقاضا برای ورود و بازدید از اسبهای ایرانی اکنون در جهان وجود دارد.