همشهری آنلاین – آرش نهاوندی: طبق گزارشهای بین المللی در سال ۲۰۲۳ خدمات زیبایی و جراحیهای مرتبط با آن در کشور آماری حدود ۲۷۰ هزار عمل جراحی بوده که بخش عمده آن جراحیهای بینی بوده است. نکته قابل تامل اینکه این آمارها در سال ۲۰۱۶ نصف این آمار اعلام شده بوده و این نشاندهنده روند افزایشی تقاضای مردم برای چنین خدماتی است. میل به این خدمات زیبایی به گروههای سنی پایینتر رسیده و در مردان افزایش یافته است. متولیان نظام سلامت از جمله وزارت بهداشت و سازمان نظام پزشکی بارها هشدار دادهاند که تبلیغات در سطح شهرها و در فضای مجازی باعث رشد تقاضا برای انجام خدمات زیبایی در کشور شده. نکتهای که پیشتر بابک شکارچی، معاون فنی و نظارت سازمان نظام پزشکی هم آن را تایید کرده و گفته ۹۰ درصد چیزی که در فضای مجازی به عنوان خدمات زیبایی ارائه میشود حاصل فتوشاپ و غیرواقعی است. دکتر محمد معصومزاده، فوق تخصص جراحی پلاستیک و زیبایی در تلویزیون همشهری در این باره به نکاتی اشاره کرده که بخشی از آن را در ادامه میخوانید. فیلم کامل این گفتگو را میتوانید از سایت Hamshahri.ir مشاهده کنید. [تندرستی؛وضعیت جراحیهای چاقی و زیبایی]
آمار بالای جراحیهای زیبایی
معصومزاده درباره اینکه آیا ایرانیها رکورددار خدمات زیبایی و جراحیهای پلاستیک و زیبایی در دنیا هستند، بیان کرد: این عدد بالاست و شاید با کشور کره جنوبی در این زمینه رقابت تنگاتنگی داشته باشیم. به نظر میرسد بسیاری از عملهای زیبایی که در کشور ما انجام میشود بیمورد، بدون اندیکاسیون و غیرضروری است.
او درباره دلایل این افزایش تقاضا عنوان کرد: بخشی از آن به دلیل فضای مجازی و بخشی هم فرهنگی است. مردم فضای مجازی را میبینند و تحت تاثیر آن دوست دارند جراحی زیبایی انجام دهند یا از خدمات زیبایی برخوردار شوند.
معصومزاده درباره نقش پزشکان متخصص زیبایی در این افزایش تقاضا گفت: ارائه دهندگان خدمات مانند پزشکان هم در این امور دخیل هستند اما مشکل اینجاست که برخی از این افراد غیرپزشک یا دارای تحصیلات نامرتبط هم به این حوزه ورود میکنند که دلیل مهم آن مسائل مالی است. حوزهای که آورده مالی بالا داشته باشد افراد غیرمرتبط هم به آن ورود میکنند. فرد مدرک در رشته دیگری دارد، آشنایی با جراحی ندارد اما خدمات زیبایی ارائه میکند. پزشکانی هم داریم که که رشته تحصیلیشان زیبایی نیست اما به خاطر مسائل مالی وارد این حوزه میشوند.
کدام جراحیها عوارض دارد؟
این فوق تحصص جراحی در پاسخ به این سوال که آیا همین افراد غیرمرتبط با حوزه زیبایی منجر به مرگ برخی افراد خدماتگیرنده میشوند و خبر آنها بارها منتشر شده، عنوان کرد: هر خدمتی که ارائه میشود با خطر و ریسکی همراه است. اینکه فردی در یک رشته متخصص است، دلیل عدم بروز عارضه در بیمارانش نیست. برای اینکه خطرات به کمترین حد ممکن برسد، کسی باید این خدمات را ارائه بدهد که در آن مهارت بیشتری دارد. عوارض را بشناسد و بداند که با عارضه ناشی از این خدمات چگونه برخورد کند. کسی که پزشک نیست یا پزشک با رشته تحصیلی غیرمرتبط با حوزه زیبایی است، نمیداند چگونه با عوارض برخورد کند.
به گفته معصومزاده عوارض هم بستگی به نوع عمل دارد که شامل انواع خدمات در کل بدن است. هر قسمت هم عارضههایی دارد؛ از جمله خونریزی، عفونت، سیاه شدن پوست یا نکروز پوستی و از دست رفتن بافت، باز شدن زخم، مشکلات تنفسی، افتادگی پلک، لخته شدن خون در پا، آمبولی و… جراحیهای زیبایی خطر مرگ و میر هم دارند. افراد باید در انتخاب پزشک خود دقیق و به این نکته توجه داشته باشند که آیا آن عمل برایشان مناسب است یا خیر.
راهکارهای شناسایی مجوزدارها
معصومزاده درباره اینکه فرد متقاضی از کجا باید متوجه ضرورت دریافت خدمات زیبایی شود، توضیح داد: اکنون خدمات سلامت توسط پزشکان و افراد مختلفی ارائه میشود. راهحل مطمئن برای اطلاع از مجوزدار بودن ارائه کننده خدمت مراجعه به سایت نظام پزشکی و انجمن جراحان پلاستیک است. اینکه صرفا فردی خود را جراح زیبایی معرفی کند، دلیل تایید او نیست.
عوارض جراحیهای نامناسب
او درباره آسیبهای جراحیهای زیبایی غیرضروری هم بیان کرد: اگر جراحی روی بیماری انجام شود که مناسب عمل جراحی نیست، قطعا عوارضی خواهد داشت. عوارضی از جمله خونریزی، افت هموگلوبین یا حتی خطر مرگ.. هرقدر وزن بالاتر برود خطر لخته شدن خون در پا با جراحی نامناسب و خطر آمبولی، عفونت، خونریزی و احتمال باز شدن زخم بیشتر است.
خطاهای زیبایی
معصومزاده به خطاهای حوزه عملهای زیبایی هم اشاره کرد و گفت: بیشترین خطا انتخاب عمل اشتباه برای بیمار اشتباه است. یعنی بیماری که خدمتی برایش ضرورتی ندارد، انتخاب و خدمت به او ارائه شود. هر عملی عوارض خودش را دارد، امکان خطا در هر عملی میتواند عارضههای مختلفی داشته باشد. مثلا در زمان ساکشن چربیهای شکم امکان دارد ورود اشتباه داخل حفره شکم صورت بگیرد. ما روی جدار شکم کار میکنیم. منظور از این اشتباه این است که داخل شکم شود. ساکشن به صورت کور انجام میشود به وسیله لوله، به همین دلیل اگر تکنیک اشتباهی انتخاب شود، امکان دارد روده آسیب ببیند و اگر جراح متوجه نشود، ۵۰ درصد خطر مرگ و میر وجود دارد.
به گفته این فوق تخصص جراحی پلاستیک برداشت بیش از حد چربی از بدن هم میتواند خطرناک باشد. محدودیتهایی در این باره وجود دارد، ۶ لیتر در شرایط بیمارستانی و ۵ لیتر در شرایط سرپایی، اضافه بر داشت میتواند فرد را دچار افت هموگلوبین و خونریزی کند. البته اگر عمل جراحی زیبایی به شکل نامناسب انجام شود امکان زودتر پیر شدن صورت وجود دارد.
بوتاکس معده خطرناک است؟
این فوق تخصص جراحی پلاستیک درباره افزایش تقاضا برای بوتاکس معده بیان کرد: بوتاکس سمی است که عضله را ضعیف یا فلج میکند. تائیدیه این ماده برای فلج کردن عضلات پیشانی و از بین بردن خطوط بین پیشانی زمان اخم کردن است. البته کارهای غیرتائید شدهای هم با بوتاکس انجام میشود. از جمله رفع مشکل تعریق دست بگیرید یا همین بوتاکس معده. معده هم عضلهای دارد، اگر فلج شود، غذا مدت زیادی در معده میماند و فرد احساس سیری میکند. بوتاکس علمی است اما مهمتر این است که چه کاری برای چه کسی انجام میشود.
کدام جراحی لاغری؟
به گفته معصومزاده جراحی لاغری چند دسته است: همه جراحیهای لاغری موجود برای همه افراد مناسب نیست. به عنوان مثال درباره افراد خیلی چاق یا دارای شاخص توده بدنی بالای ۳۰. افراد خیلی چاق کاندیدای جراحی شکل دهی بدن نیستند و باید اسلیو کنند. یا قسمتی از معده خود را بردارند یا بای پس کنند که قسمتی از روده از مسیر جذب غذا حذف میشود. برخی افراد هم وزنشان به ایدهآل نزدیک است یا مقداری اضافه وزن دارند. به عنوان مثال شاخص توده بدنی آنها زیر ۳۰ یا ۲۵ است. یا افرادی که تجمع مختصر چربی در پهلوهای خود دارند. این افراد از عملهای شکلدهی بدن (بادی کانتورینگ) سود میبرند. زنان بعد از بارداری که با شلشدگی پوست مواجه میشوند هم کاندیداهای مناسب برای Abdominoplasty هستند تا پوست اضافی شکم که به دنبال بارداری ایجاد شده را حذف کنند.
او ادامه میدهد: در سبک زندگی و تناسب اندام اول تغذیه و ورزش اولویت است. اگر کسی بتواند با پشتکار و تداوم تغذیه مناسب و ورزش وزن خود را کاهش دهد و فرم بدنی که انتظار دارد پیدا کند قطعا بهتر و ارزشمندتر است. منتهی بعضی به صورت بیمارگونهای چاق هستند و سلامتشان در خطر است که پزشک برای آنها خدمات لاغری مناسب را پیشنهاد میکنند.
چرا دوباره چاق میشوند؟
معصومزاده درباره دلیل اینکه چرا برخی افراد به رغم پرداخت هزینه بالای جراحی دوباره با بازگشت وزن مواجه میشوند، عنوان کرد: فردی که معده خود را کوچک کرده و اسلیو میکند، دچار کاهش وزن میشود اما اگر ریزه خواری داشته باشد یا غذای کمی بخورد که کالری بالایی دارد بازگشت وزن رخ میدهد.
کاهش سن جراحیهای زیبایی
او درباره آسیب خدمات زیبایی برای سنین پایینتر گفت: بعضی عملهای زیبایی مانند رینوپلاستی یعنی عمل زیبایی بینی، بعد از به بلوغ رسیدن فرد قابل انجام است. به عنوان مثال میگویند عمل بینی برای خانمها از ۱۶ سال به بالا و آقایون از ۱۸ سال به بالا قابل انجام است. البته فرد باید به بلوغ فکری و عقلی رسیده باشد، در این صورت با مشورت با خانواده قابل انجام است. بعضی از عملهای جراحی زیبایی نباید قبل از بلوغ انجام شود. از جمله بادی کانتورینگ یا شکل دهی و فرمدهی بدن که باید بعد از بارداری در زنان انجام شود.
خود زشت انگاری
معصومزاده درباره شیوع جراحیهای زیبایی در مردان هم بیان کرد: پزشکان متخصص در حوزه پلاستیک و جراحی زیبایی قبل از اقدام مداخلهای با بیماران صحبت میکنند و اگر احساس کنیم دچار بیماری روانی «اختلال خود زشتانگاری یا بد شکلی بدن» است، به آنها تاکید میشود که کاندیداهای مناسبی برای عمل نیستند و برای اصلاح این اختلال روانی باید به روانپزشک یا روانکاو مراجعه کنند. البته مراجعه کنندگان در این حوزه ۹۰ درصد زنان و ۱۰ درصد آقایان هستند که البته طی سالهای اخیر آمار مراجعه مردان هم بیشتر شده است. برخی افراد نیازمند چنین خدماتی هستند و برخی دیگر تحت تاثیر تبلیغات مراجعه میکنند.
چه کسانی باید عمل کنند؟
او درباره جراحیهای زیبایی در صورت غیرضروری هم بیان کرد: برای هر فرد یک نوع عمل ضرورت پیدا میکند، افراد در دهه پنجم یا ششم زندگیشان دوست دارند چهره زیباتری داشته باشند که میتوانند از لیفت صورت، عمل پلک، پیشانی و ابرو و تزریق چربی سود ببرند. اما درباره افراد جوان مثلا ۲۰، ۲۵ یا ۳۰ سال لیفت شقیقه، عمل پلک، لیفت و تزریق لب ضروری نیست، البته به جز افرادی که از بدو تولد بدشکلیهایی دارند. اگر فردی در ۳۰ سالگی جراحی داشته باشد، در ۵۰ یا ۶۰ سالگی انجام دوباره عمل زیبایی سختتر خواهد بود.
معصومزاده درباره دلیل بالای جراحی بینی هم بیان کرد: علاوه بر بینی، ساکشن چربی هم آمار بالایی دارد. بینی عمل تنفس را انجام میدهد و در برخی موارد که بینی، کوچک و عروسکی و نوک بالا میشود به دلیل کوچک شدن مسیر هوایی طرف حین خواب میتواند دچار توقف تنفسی و آپنه شود که همین مساله کیفیت زندگی او را کاهش میدهد چون به دلیل بدخوابی روز خوبی هم نخواهد داشت.
او برگشت ناپذیر بودن جراحیهای زیبایی هم توضیح داد: به عنوان مثال در جراحی شکم علاوه بر اینکه پوست و چربی اضافه برداشته میشود، یک مقدار باریکی کمر هم انجام میشود که ممکن است فرد احساس تنگی نفس داشته باشد. البته میتوان آن را تا حدی به حالت اول برگرداند اما چربی خارج شده از بدن قابل برگشت نیست.
خطر کلینیکهای غیر مجاز
این متخصص درباره آسیب کلینیکهای زیبایی غیرمجاز هم بیان کرد: تحقیق برای انتخاب جراح و کلینیک مجاز اهمیت زیادی دارد. گول تبلیغات را نخورید و حتما به سایت نظام پزشکی و سایت جراحان پلاستیک مراجعه کنید. درباره فردی که قرار است خدمت ارائه کند تحقیق کنید. انجمن جراحان پلاستیک، پیگیر است که در اتاقهای عمل دوربین نصب و نظارت شود به این دلیل که چه کاری را چه کسی انجام میدهد. اگر چنین اتفاقی رخ دهد، بسیاری از مداخلهگران غیرمجاز حذف میشوند. در مراکز غیرمجاز طبابت استریل وجود ندارد و مردم در معرض خطر هستند.
به گفته معصومزاده در فضای مجازی مداخلهگران سلامت در حال تبلیغ هستند اما از سوی انجمن و نهادهای نظارتی سازمان نظام پزشکی و وزارت بهداشت صفحاتشان بسته و با آنها برخورد میشود. مردم باید آگاه باشند که فریب تبلیغات در فضای مجازی را نخورند. باید خدمات این مراکز را به شکل حضوری ببینند و از کسانی که از این کلینیکها خدمات گرفتهاند صحبت کنند. چیزی که در فضای مجازی دیده میشود با واقعیت فرق میکند.
بیشتر بخوانید: