گروه دیپلماتیک – هشهری آنلاین: پروژه کریدور هند–خاورمیانه–اروپا (IMEC) بهعنوان ابتکاری برای اتصال آسیا به اروپا، با حمایت آمریکا معرفی شده است. اما این طرح نهتنها درگیر تناقضهای ژئوپلیتیکی است، بلکه واقعیتهای منطقهای، بحران غزه و رقابت قدرتهای نوظهور، باعث شده تا سرنوشت آن در هاله ای از ابهام باقی بماند.
پروژه کریدور هند–خاورمیانه–اروپا چیست؟
- معرفی اولیه: اجلاس گروه ۲۰ در دهلی نو، سپتامبر ۲۰۲۳
- هدف اعلامی: اتصال تجاری بنادر هند به اروپا از مسیر خاورمیانه
بخشهای اصلی کریدور
- دالان شرقی: اتصال هند به خلیج فارس از طریق دریا
- دالان شمالی: اتصال بنادر خلیج به اروپا از طریق ریلی و دریایی
۲. اهداف واقعی و پشت پرده پروژه
- حذف ایران، ترکیه و مصر از زنجیره تأمین منطقهای
- انزوای چین و تضعیف پروژه «کمربند و جاده»
- اجبار کشورهای عربی به عادیسازی با رژیم صهیونیستی
- مهار نفوذ بریکس و سیستمهای چندقطبی مستقل از غرب
۳. تناقضهای درونی و بنبستهای سیاسی
در زمان اعلام پروژه: هنوز حمله رژیم صهیونیستی به ایران و نسلکشی در غزه آغاز نشده بود.
اکنون:
- افکار عمومی در عربستان، امارات و اردن علیه هرگونه همکاری با رژیم صهیونیستی بسیج شده است.
- مشارکت اسرائیل بهعنوان دروازه مدیترانهای پروژه، به یک بار سیاسی سمی بدل شده است.
- تهاجم تلآویو به ایران، یمن و سوریه، مشارکت منطقهای را به بنبست کشانده است.
۴. ضعف زیرساختی و لجستیکی
- حدود ۱۰۰۰ کیلومتر شکاف ریلی بین امارات، عربستان و اراضی اشغالی
- نبود استانداردهای مشترک ریلی، گمرکی و لجستیکی
- خطوط کابل نوری، خطوط هیدروژن و انرژی فقط در حد طرح ماندهاند.
- نادیده گرفتن کانال سوئز و مصر، و حذف ترکیه بهعنوان هاب منطقهای
۵. آشفتگی سیاسی و ائتلافهای ناموزون
کشورهای عضو پروژه کریدور هند–خاورمیانه–اروپا (هند، آمریکا، اتحادیه اروپا، عربستان، امارات، فرانسه، آلمان، ایتالیا) اهداف متفاوتی دارند:
- هند: توسعه صادرات
- عربستان: قدرتنمایی لجستیکی
- اروپا: رقابت درونقارهای
- آمریکا: مهار چین و ایران
- رقابت عربستان و امارات نیز موجب بیثباتی در هماهنگی درونی پروژه شده است.
- فشار افکار عمومی، بحران غزه و درگیریها در دریای سرخ، چشمانداز سیاسی پروژه را متزلزل کردهاند.
۶. بحران مالی و عدم پایبندی به تعهدات
- وعده ۶۰۰ میلیارد دلاری گروه ۷ غیرواقعی و تحققنیافته باقی مانده است.
- سرمایهگذاری ۲۰ میلیارد دلاری عربستان نسبت به نیازها بسیار ناچیز است.
- وابستگی شدید به سرمایهگذاری بخش خصوصی، بدون تضمین بازگشت
- اروپا درگیر پیامدهای جنگ اوکراین و بحران اقتصادی است.
- هیچ تعهد الزامآور مالی میان طرفین وجود ندارد.
۷. بحران غزه و تأثیرات آن بر کریدور هند–خاورمیانه–اروپا
- جنگ در غزه، حمله به ایران و تنشهای دریای سرخ، باعث بیثباتی شدید منطقه شده است.
- گروههای مقاومت از جمله انصارالله، قابلیت ایجاد اختلال در مسیر بابالمندب را دارند.
- زیرساختهای رژیم صهیونیستی، در میانه درگیریها و تحریمها، قابل اتکا نیستند.
۸. شکست در سایه توهم
- خلاف پروژه کمربند و جاده چین که گامبهگام و با سرمایه دولتی پیش میرود، کریدور هند–خاورمیانه–اروپا فاقد موتور محرکه مشخص است.
- این پروژه در واشنگتن طراحی شده، نه در پایتختهای منطقه
- با بحران سیاسی، نداشتن بودجه، تضاد منافع و فشارهای افکار عمومی، آینده آن تاریک و بینتیجه است.
منبع: تارنمای خبری تحلیلی کرادل