تاریخ انتشار: ۵ آذر ۱۳۸۵ - ۱۹:۲۴

مهدی پورصفا: گذشت آن زمانی که برای چهار تا موشک باید n میلیون دلار می‌دادیم. حالا حتی اگر خود رونالد ریگان هم از توی قبر بلند بشود، نمی‌تواند باور کند که ما به یک همچین جایی رسیدیم.

داستان از این قرار است که در مانور پیامبر اعظم در دریای عمان، یکی از کارکنان ناو هواپیمابر یو.اس.اس، ریگان، متعلق به ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا، زمانی که داشت برای خودش روی عرشه ول می‌گشت، یک‌هو متوجه هواپیمای کوچکی شد که زاغ سیاه آن‌ها را چوب می‌زد و هیچ‌کدام از ناوهای اسکورت کننده نیز متوجه آن نبودند.

او سریع به فرمانده ناو هواپیمابر اطلاع داد. ولی قبل از این‌که کسی کاری کند، هواپیما ناپدید شده بود.

بله، یکی از هواپیماهای بدون سرنشین نیروی دریایی سپاه، توانست به مدت هفت دقیقه، از این ناو هواپیمابر فیلم‌برداری کند. همین اتفاق بهانه‌ای شد تا ما به سراغ هواپیماهای بدون سرنشین ساخت ایران برویم تا شما بیشتر با دستاوردهای نیروهای نظامی ایران آشنا شوید.

اولین استفادة عملی از هواپیماهای کوچک بی‌سرنشین به دوران جنگ جهانی دوم بازمی‌گردد، زمانی که هواپیماهای آلمانی در بمباران انگلستان، برای منحرف کردن رادارها از هواپیماهای کوچک پرنده استفاده می‌کردند.

اولین درگیری بعد از جنگ جهانی دوم که در آن از هواپیماهای بدون سرنشین به طور گسترده استفاده شد، جنگ ویتنام بود.

در این جنگ ما اولین بار شاهد به کار گیری هواپیماهای بدون سرنشین با موتور هستیم که برای شناسایی مواضع دشمن از آن‌ها استفاده می‌شد.

مانند BQM-154 ساخت تله داین. اما مهم‌ترین جنگی که تا به حال شاهد قدرت‌نمایی هواپیماهای بی‌سرنشین بوده است، ‌جنگ اول خلیج فارس بود. در این جنگ هواپیمای بی‌سرنشینی مانند پوینتر، پایونیر، تالدو با شناسایی مواضع نیروهای عراقی و هدایت آتش نیروهای آمریکایی، نقش مهمی در پیروزی سریع نیروهای آمریکایی داشتند.

هم اکنون تمام کشورهای دنیا با درک اهمیت هواپیماهای بی‌سرنشین، سرمایه‌گذاری بالایی را در این زمینه آغاز کرده‌اند. شاید مهم‌ترین دلایلی که سرمایه‌گذاری بالا در مورد هواپیماهای بی‌سرنشین را توجیه می‌کند این باشد که استفاده از آن‌ها، هیچ‌گونه خطری برای نیروهای انسانی ندارد.

به علاوه از آن‌ها برای اجرای مأموریت‌های شناسایی، جنگ الکترونیک، و ارزیابی خسارت‌های پس از حمله می‌توان استفاده کرد. قیمت ارزان، امکان مانور زیاد،  و احتمال ضعیف ردیابی شدن، از مهم‌ترین مزایای این هواپیماها هستند.

البته این هواپیماها مستقل عمل نمی‌کنند. بلکه مجموعه‌ای مفصل از تشکیلات کنترل زمینی، ایستگاه‌های برنامه‌ریزی مأموریت، تجهیزات بازیافت و پرتاب و... آن‌ها را حمایت می‌کند.

هر چند بیشتر این هواپیماها برای مقاصد اولیة نظامی ساخته می‌شود ولی امکان بازاریابی آن‌ها برای اهداف غیر نظامی مانند تعیین خسارت بلایای طبیعی، مراقبت از مرزها و... وجود دارد.

مهاجر2

جنگ هشت سالة عراق علیه ایران، زمینة بروز بسیاری از خلاقیت‌ها و نوآوری‌ها را برای نیروهای مسلح ایران فراهم کرد.

یکی از این نوآوری‌ها، ساخت هواپیماهای بدون سرنشین بود. ایران که با تحریم همه جانبة کشورهای صاحب فن‌آوری روبه‌رو بود، برای تأمین نیاز خود به تجهیزات جمع‌آوری اطلاعات، به ساخت پرنده‌های بدون سرنشین روی آورد. پرندة مهاجر2، نتیجة همان دوران بود.

این پرندة بی‌سرنشین برای شناسایی و مراقبت با توانایی ارسال زندة اطلاعات پروازی و تصاویر دریافتی به ایستگاه کنترل زمینی ساخته شده است.

حداکثر سرعت این هواپیمای بی‌سرنشین 200 کیلومتر در ساعت است و 90 دقیقه در هوا می‌ماند. این هواپیما به طور کامل از کامپوزیت ساخته شده است و کامپوزیت‌ها موادی سبک و مقاوم هستند.

این هواپیما تا 11 هزار پا (حدود 4 هزار متر) ارتفاع می‌گیرد و تا 50 کیلومتری تصویر می‌فرستد.

فراز2

این هواپیمای بی‌سرنشین کوچک برای شناسایی مناطق جلوی میدان نیرو توسط نیروهای پیشرو ساخته شده‌ است. این دسته از هواپیماها باید وزن سبکی داشته باشند تا به همراه تجهیزات آن، قابل حمل توسط کوله باشند.

هواپیمای فراز2، یک هواپیمای کوچک بدون سرنشین است که توسط دست پرتاب می‌شود و می‌توان آن را در یک کوله‌پشتی قرار داد. رقیب مشابه آمریکایی این هواپیما Pointer است. فراز2،یک موتور الکتریکی دارد که حداکثر سرعت آن را به 90 کیلومتر در ساعت می‌رساند و تا شعاع ده کیلومتری می‌تواند تصاویر زنده را به یک کامپیوتر بفرستد.

سقف ارتفاع این هواپیما 3 هزار متر است و از یک دوربین تلویزیون روزبین (سیاه و سفید) استفاده می‌کند. مداومت‌پروازی این هواپیما نیم ساعت است.

صاعقه2

این پرنده بدون سرنشین جزو دستة آماج پرنده است. این پرنده‌ها وظیفه دارند با پرواز روی آسمان دشمن، آتش پدافند هوایی را به خود جلب کنند.

همچنین این هواپیماها برای افزایش مهارت کارکنان پدافند هوایی به عنوان هدف برای موشک‌ها و توپ‌های زمینی مورد استفاده قرار می‌گیرند. هواپیمای بدون سرنشین صاعقه2 نیز جزو همین دسته است.

این هواپیما با حداکثر سرعت 250 کیلومتر در ساعت می‌تواند تا ارتفاع 11هزار پایی و به مدت بیش از 90 دقیقه پرواز کند. هواپیماهای صاعقه2 و مهاجر2 هر دو در شرکت‌های تابعة سازمان هوایی ایران و زیرنظر وزارت دفاع ساخته شده است.

هدهد

این هواپیمای بدون سرنشین یکی از پیشرفته‌ترین محصولات نظامی ایران است. این هواپیمای کوچک و باارزش مثل مهاجر2 به منظور شناسایی مواضع دشمن، ساخته شده است.

ولی توانایی مداومت پروازی آن به طور قابل توجهی از مهاجر2 بیشتر است. هواپیمای بدون سرنشین هد هد از یک موتور پیستونی دو زمانه نیرو می‌گیرد و توانایی پرتاب از روی منجنیق و یا برخاستن استاندارد از روی چرخ را دارد.

این هواپیما برای جمع‌آوری اطلاعات خود به یک دوربین تلویزیونی روز بین و همچنین یک گیرنده دید در شب مجهز است.

حداکثر سرعت این هواپیما، 250 کیلومتر بر ساعت است و سقف پرواز آن به 15000 پا می‌رسد و مداومت پروازی آن بیش از 7 ساعت است.