این منطقه به دلیل تنوع‌زیستی زیاد، زیست‌بوم‌های گوناگون و چشم‌اندازهای بسیار زیبا در سال 1346در شمار مناطق حفاظت شده قرار گرفت.
البرز مرکزی متشکل از 2دامنه متمایز شمالی و جنوبی است. این منطقه به دلیل بارندگی سالیانه 350 تا 1100 میلی‌متر، دارای اقلیم‌های متفاوت، خیلی مرطوب معتدل، مرطوب سرد، نیمه خشک معتدل و مدیترانه‌ای گرم است. دامنه شمالی البرز مرکزی به طور عمده پوشیده از جنگل‌های انبوه هیرکانی است.
در این زیست‌بوم ارزشمند 1100گونه گیاهی و 264 گونه جانوری شناسایی شده است.
گونه‌های مهم گیاهی عبارتنداز: راش، ممرز، بلندمازو، ملچ، توسکا، نمدار، پلت، شیردار، انجیلی، زبان گنجشک، ششماد، ارس، توس، گردو، بید، سرخدار، گون، درمنه، رازیانه کوهی البرزی، گل گندم البرزی، مریم گلی البرزی، مینای البرزی، کاسنی، گاو زبان و انواع گندمیان.
جنگل‌های زربین به وسعت 1592هکتار در نزدیکی چالوس تنها باقیمانده قابل ذکر و ذخیرگاه این گونه سوزنی برگ به شمار می‌رود.
برخی گونه‌های مهم جانوری منطقه نیز بدین قرار است: مرال، شوکا، خرس قهوه‌ای، بز و پازن، قوچ و میش البرز، پلنگ، گربه جنگلی، سیاه‌گوش، روباه‌معمولی، گرگ، گراز، شغال، قرقاول، کبک دری، کبک، انواع گنجشک سانان، سسک‌ها، پرندگان شکاری، افعی البرزی، افعی قفقازی، تیرمار خراسانی، لوس‌مار، ماهی سفید، ماهی کپور، قزل‌آلا، سیاه ماهی
و مار ماهی.
وجود جنگل‌های با ارزش هیرکانی، رودهای پرآب، دریاچه سدامیرکبیر، کوهستان‌های پربرف، راه‌های دسترسی مناسب، آثار تاریخی و مناظر طبیعی پرشکوه، از قابلیت‌های این منطقه برای فعالیت‌های علمی، پژوهشی و گردشگری محسوب می‌شود.
با این همه این بخش از طبیعت نیز از تخریب‌ها مصون نمانده است. کارشناسان منابع طبیعی و محیط‌زیست بیم آن دارند که دخالت‌های غیرمسئولانه دامن‌گیر این بخش از طبیعت نیز شود.