تاریخ انتشار: ۱۴ فروردین ۱۳۸۸ - ۱۵:۳۹

همشهری آنلاین: حوزه علمیه قم یکی از حوزه‌های علمیه مهم شیعیان است که در شهر قم قرار دارد.

در نیمه دوم قرن اول قمری زمینه مساعد و خوبی برای پی‎ریزی حوزه علمیه به صورت ابتدایی در قم به وجود آمد.

امامان اهل بیت(ع) با آینده‎نگری وسیعی که داشتند از چنین حوزه‎ای خبر می‎دادند.

امام صادق(ع) در سخنی می‎فرمایند: به زودی کوفه از مؤمنان خالی می‎گردد، و علم از آن همچون ماری که در لانه‎اش جمع می‎شود، جمع و برچیده می‎گردد و سپس در شهری که آن را «قم» می‎گویند آشکار می‎شود و آنجا مرکز علم و فضیلت خواهد شد.

با ورود حضرت امام رضا(ع) در سال 200 هجری به قم و استقبال مردم از آن حضرت، بیانگر وجود زمینه‎های مناسب برای اشاعه فرهنگ تشیع و فقه آل محمد(ص) بوده و به تبع آن پدیدار شدن حوزه علمیه شیعی و پررونق.

در سال 201 قمری به دنبال ورود امام رضا(ع) به خراسان حضرت معصومه(س) دختر امام کاظم(ع) از مدینه به سوی خراسان حرکت کرد و در راه از شدت مریضی از دنیا رفت و در شهر قم به خاک سپرده شد.

ورود حضرت معصومه(س) به قم و مرقد مطهر او و سپس ورود امامزادگان بسیار به قم، موجب تحولات تازه و مؤثر در استحکام و گسترش تشیع گردید و در کنار آن نقش بسزایی در تحکیم و گسترش حوزه علمیه و رفت و آمد و ارتباط علما و راویان و شاگردان برجسته امام صادق(ع) ، امام کاظم(ع) ، امام رضا(ع) داشت و مرقد آن بانو در طول قرن‎ها فرا راه رونق حوزه‌علمیه در قم بوده و می‎باشد.

در قرن‎های 5 و 6 (دوره سلجوقیان) قم مرکزی بزرگ برای فقها و علمای شیعه بوده و عدّه‌ای برای تحصیل به این شهر می‎آمدند و مدارس دایری داشت.

حوزه علمیه قم در دوره صفویه مورد توجه همگان مخصوصاً دولتمداران شیعه مذهب قرار گرفت و مدارس آن آباد شد و مدارس دیگر از نو بنا شدند و علمای بزرگ چون ملا صدرا، ملا محسن فیض، علامه لاهیجی، شیخ بهائی و... در آن جا مشغول تحصیل و تدریس شدند.

حضور این علمای برجسته و پرتلاش در قم در عصر صفویه بیانگر آن است که قم در آن عصر، دارای حوزه علمیّه فعال، مدارس و طلاب بسیار بوده، و علوم مختلف اسلامی تحصیل و تدریس می‎شد که مدرسه فیضیه یکی از درخشان‎ترین یادگارهای علمی دوره صفویه می‌باشد.

در عصر قاجاریه هم علمای بزرگی در حوزه علمیه قم به تحصیل و تدریس اشتغال داشتند و در این سال‎ها حوزه علمیه وارد مرحله تازه‎ای از حیات خود شد.

حوزه علمیه همچنان در نوسانات مختلف ادامه حیات می‎داد ولی دارای تشکل و انسجامی نبود که با ورود بزرگ‎مرد علم و عمل، آیت الله حاج شیخ عبدالکریم حائری حوزه آن چنان تجدید حیات شد که او را «مؤسس حوزه علمیه قم» نامیدند و بعد از رحلت آیت الله حائری، با ورود آیت‌الله بروجردی به قم و بر اثر توجهات مخصوص ایشان رونق کامل یافت و در اندک زمانی دارای تحولات عظیمی شد.

مدارس، کتابخانه‎ها، درس و بحث‎ها، نشریات و علوم مختلف اسلامی در سطح عمیق و گسترده‎ای فعال شد و در زمان تصدی ایشان تعداد علمای ساکن در قم بالغ بر 6 هزار نفر رسید.

پس از پیروزی انقلاب، حوزه به مرحله‌ تازه‎ای وارد شد و در ابعاد مختلف مورد توجه قرار گرفت و گسترش چشم‎گیری یافت و تشکیلات حوزه با مجهز بودن به فن آوری روز کاملاً نوین و برنامه‎ریزی شده به روند تکاملی خود ادامه می‎دهد.

اهداف اصلی حوزه‎های علمیه:

فراگیری علوم اسلامی و در رأس آن، فقه جعفری، و تبلیغ و ترویج آن علوم است. هدف اصلی حوزه بر دو پایه نهاده شده: 1. اسلام شناسی عمیق؛ 2. اطلاع رسانی به مسلمانان سراسر جهان.

پرورش اساتید برجسته در رشته‎های گوناگون اسلامی همانند علوم قرآنی و تفسیر و فقه، اصول، و ادبیات، منطق، کلام، فلسفه، اخلاق و تاریخ اسلام و تشیع ایران و... .

تربیت نویسندگان توانا و برجسته و محققین نامدار که آن‎ها نهضت عظیم فکری به راه انداختند.

علما و رجال سیاسی که از حوزه علمیه قم برخاستند؛ همچون حضرت امام خمینی (ره)، آیت الله صدوقی، شهید قدوسی، شهید مطهری، دکتر بهشتی و صدها دانشمند و محقق و عالم بزرگ که هر کدام استوانه‎های بزرگ علم و کمال‎اند.

ایجاد بیش از یکصد مرکز تحقیقاتی در سطح حوزه علمیه قم.

منبع مورد استفاده برای این مدخل

برچسب‌ها