مارک هاینریش مینویسد: دیدهبان هستهای سازمان ملل امروز در گزارش خود گفت ایران درباره برخی از پیشرفتهای هستهای خود که قبلا بازرسان اژانس بینالمللی انرژی اتمی به انها دسترسی نداشتند از خود شفافیت بیشتری نشان داده است ولی این شفافیت در حدی نیست که نشان دهد برنامه هستهای این کشور سمت و سوی نظامی ندارد. در حالی که این گزارش تصویر مثبتتری از همکاریهای ایران نشان میدهد، ولی به این نکته نیز اشاره دارد که ایران در حال ازمایش کردن فناوریهایی است که میتواند با استفاده از انها اورانیوم را سرعت بالاتری غنی سازی کند. این عمل مغایر با خواست (کشورهای غربی از ایران برای) تعلیق برنامه غنی سازی اورانیوم است.
همچنین یافتههای جدید اژانس نشان میدهد ایران نتوانست بر اساس ضرب الاجل ماه فوریه، به همه سئوالات مهم (درباره برنامه هستهای خود) جواب دهد. این قسمت از یافتههای اژانس ممکن است از دیدگاه قدرتهای جهانی گزارشی منفی در نظر گرفته شود و شورای امنیت سازمان ملل را وا دارد تا تحریمهای بیشتری را بر علیه ایران تصویب کنند.
در این گزارش همچنین امده است که ایران از پاسخ دادن به اطلاعاتی درباره تلاشهای مخفیانه خود برای استفاده تسلیحاتی از برنامه هستهای خود طفره میرود.
گزارش جدید میگوید اطلاعاتی وجود دارد که نشان میدهد ایران قصد داشت از طریق متصل کردن فرایند غنیسازی اورانیوم و ازمایش مواد منفجره قوی با کارهای طراحی شده در زمینه کلاهکهای هستهای، برنامه هستهای خود را به سمت اهداف نظامی بکشاند.
در گزارش محرمانه این اژانس امده است "مطالعات مربوط به (استفاده تسلیحاتی از مواد هستهای) جای نگرانی فراوانی دارد. این امر نقش فراوانی در ارزیابی جنبه احتمالی نظامی برنامه هستهای ایران دارد." در این گزارش همچنین امده است "تا موقعی که اژانس نتواند درباره ماهیت مطالعات (به اصطلاح) تسلیحاتی ایران به نتیجهای برسد و نیز تا موقعی که ایران پروتکل الحاقی را اجرا نکند، این سازمان در موقعیتی نخواهد بود که با اطمینان کامل درباره فقدان مواد و یا فعالیتهای هستهای اعلام نشده ایران پیشرفتی داشته باشد." این گزارش میگوید که بدون این موارد بالا نمیتوان "اطمینانی به ماهیت کاملا صلحامیز هستهای ایران" داشت.
ایران نیز میگوید که سابقه روشنی دارد. ایران گفته است که برای همه سئوالات اژانس درباره فعالیتهای هستهای گذشته خود جوابهای قانع کنندهای داده است و اینکه سابقه هستهای ان بسیار روشن است. ایران همچنین میگوید که تحریمهای سازمان ملل غیر قابل توجیه و غیرقانونی است.
سال قبل محمد البرادعی رییس اژانس بینالمللی انرژی اتمی گفته بود بعد از اینکه ایران در اعتراض به تحریمها، اجرای پروتکل الحاقی را متقوقف کرد اطلاعات این سازمان درباره برنامه در حال پیشرفت هستهای ایران کاهش یافته است. ولی در گزارش جدید امده است که ایران از ماه نوامبر به بازرسان این اژانس اجازه بازدیدهای بیشتر و وسیعتری را داده است. این اقدام ایران شاید با هدف جلوگیری از تصویب تحریمهای جدید صورت گرفت. این گزارش میگوید ایران به البرادعی و سایر بازرسان اژانس این اجازه را داد که از کارهایی که ایران برای راه اندازی یک سانتریفوژ پایاتر انجام داده است نیز بازدید کنند. در این گزارش همچنین امده است ایران در حال ازمایش سانتریفوژهای جدید (ای. ار.دو) است. این سانتریفوژها نوع پیشرفته سانتریفوژهایی است که ایران از طریق قاچاقچیان هستهای پاکستان بدست اورده است. ایران در حال حاضر در بخش پایلت مجتمع هستهای نطنز، گاز اورانیوم را به داخل این سانترفوژها تغذیه کرده است.
در گزارش جدید البرادعی امده است که دوازده مورد از این سانتریفوژهای (ای.ار.دو) مورد ازمایش قرار گرفتهاند که ده مورد از اینها در داخل یک ابشار به هم پیوسته قرار دارند. در این گزارش به این نکته که ایران چه زمانی این سانتریفوژهای جدید را در مرکز اصلی نطنز نصب خواهد کرد و انها را جایگزین سانتیفوژهای قدیمیتر پی.یک خواهد کرد اشارهای نشده است. سانتریفوژهای (ای.ار.دی.) غنی سازی را دو و یا سه برابر سریعتر از سانترفوژهای معمولی غنی سازی میکنند.
ایران اطلاعات کافی را در اختیار اژانس قرار داد و بدین ترتیب این سازمان توانست پنج موضوعی را که از گذشته درباره برنامه هستهای وجود داشت رفع کند که یکی از انها عبارتست از اثار اورانیوم با غنی سازی بالا (بمب اتمی) که در تجهیزات ازمایشگاهی ایران پیدا شده بود
تاریخ انتشار: ۳ اسفند ۱۳۸۶ - ۱۷:۱۲
همشهریآنلاین: رویترز در گزارشی به قلم مارک هاینریش تحلیلی از گزارش جدید البرادعی درباره برنامه هستهای ایران داده که واحد مرکزی خبر آنرا مخابره کرده است: