به‌عنوان مثال ضرب‌المثل «هر چقدر پول بدهی، آش می‌خوری» هم، در دنیای این روزها ممکن است درست از آب درنیاید. در این آشفته بازارتجارت، صرفه‌های اقتصادی، شرکت‌های بزرگ و نام آور را نیز به جایی می‌کشاند که با وجود معروفیت، اجناس بی‌کیفیت یا حتی مضری را روانه بازار می‌کنند.
اجناسی که مشتری‌ها به اعتماد نام‌ها و مارک‌ها به سراغ آنها می‌روند و حتی پول زیادی هم بابت آن پرداخت می‌کنند، اما کسی تضمین‌کننده سلامت و کیفیت آنها نیست. در نهایت، اگر هم مشکلی در این محصولات وجود داشته باشد، هر چقدر علمی هم باشد، به واسطه قدرتمندی شرکت‌های بزرگ تجاری، این دانشمندان هستند که مجبور به عقب نشینی می‌شوند و مصرف کنندگان از همه جا بی‌خبر نیز بهای آن را می‌پردازند.
این بار موضوع چالش، محصول پر مصرفی برای خانم‌ها یعنی رژلب است. همین چند روز قبل، محققان در رابطه با وجود سرب در مارک‌های مشهوری از رژلب به مصرف کنندگان هشدار دادند. با این‌حال و با وجود مستندات علمی، شرکت‌های بزرگ و قدرتمند تولید کننده لوازم آرایش، زیر بار نرفته و وجود سرب در رژلب‌ها را خطرناک نمی‌دانند.
قضیه از آنجا شروع شد که گروهی از محققان بی‌طرف در 33نمونه از رژ لب‌های مارک دار و معروف، درصدی از سرب را یافتند که در ترکیبات هیچ کدام از آنها نامی از این ماده برده نشده بود.
این آلودگی در انواع قرمز رنگ برخی از مارک‌ها بیشتر بوده و سایر محصولات نیز تا حدودی سرب در خود داشته‌اند. البته، از آنجا که بسیاری از این مارک‌های معروف در رقابت بایکدیگرقراردارند، آزمایش‌ها برای تعیین درصد سلامت محصولات آرایشی در آزمایشگاه‌های کاملا مستقل صورت گرفت. بااینحال، نتایج تحقیق حاکی از آن بود که میزان سرب موجود در این محصولات 3برابر بیشتر از مقدار مجاز تعیین شده بوده است.
رژلب با آب نبات، فرقی ندارد!
نتایج فوق این سؤال را به وجود می‌آورد که چرا اداره غذا و داروی ایالات متحده هیچ نوع محدودیتی برای استفاده از سرب در رژلب‌ها وضع نکرده است؟ در حالی که محققان مدعی معتقدند، سرب به کار برده شده در این محصولات باید به همان میزان استانداردی باشد که برای آبنبات‌ها وضع شده، چراکه رژ لب هم از سوی خانم‌های مصرف کننده بلعیده شده و وارد دستگاه گوارش می‌شود و بنابراین خطر برابری را هم برای مصرف‌کنندگان در بر دارد.
ازسوی دیگر، یک مطالعه دیگر که مارک‌ها را از روی قیمت و سلامتشان بررسی کرده، نشان دهنده این واقعیت ناخوشایند است که مارک‌های ارزان‌تری نظیر Revlon مقدار بسیار کمتری از سرب را در برابر مارک‌های گران‌تر و خاص‌تر مثلDior، داراست. اوضاع در مورد سایر مارک‌های معروف و گران دیگر هم کمابیش به همین شکل است.
در پایان بررسی‌های انجام شده، اقلام زیر به‌عنوان پرسرب‌ترین انواع رژلب‌ها معرفی شدند؛ با این توضیح که ppm، واحدی برای اندازه گیری آلودگی‌های موجود در مواد بوده وسازمان غذا و داروی آمریکا، میزانppmت 1/0 سرب در آبنبات‌ها را مجاز می‌داند:
- رژلب قرمز پررنگ L'Oreal با نام تجاری L’Oreal Colour Riche True Red دارای ppmت 65/0 سرب
- رژلب شرابی کلاسیک L'Oreal با نام تجاری L’Oreal Colour Riche Classic Wine حاویppmت 58/0 سرب
- رژلب قرمزپررنگ Cover Girl با نام تجاری Cover Girl Incredifull Lipcolor Maximum Red حاویppmت 56/0 سرب
- رژلب قرمز Dior با نام تجاری Dior Addict Positive Red حاوی ppmت 21/0 سرب
تهدیدات سربی
سرب ماده‌ای سمی است که مهم‌ترین اثرش را بر سامانه اعصاب می‌گذارد. آلودگی سرب در دراز مدت، سبب کاهش یادگیری، دشواری در زبان آموزی وایجاد اختلالات رفتاری در افراد می‌شود. مصرف مقادیر سمی سرب، همچنین باعث کاهش بهره هوشی(IQ) شده و پرخاشگری را در افراد افزایش می‌دهد.
زنان باردار و کودکان نیز از آسیب پذیرترین گروه‌ها در برابر آلودگی با سرب به‌‌شمارمی آیند چراکه این ماده به راحتی از جفت عبورکرده، وارد مغز جنین می‌شود و از رشد و تکامل طبیعی آن جلوگیری می‌کند.
از این رو، گروه‌های طرفدار سلامت لوازم آرایشی، خواستار بازبینی فرمول محصولات آرایشی آزمایش شده و حذف سرب از ترکیبات اولیه رژلب‌ها، توسط شرکت‌های تولید کننده شده‌اند. آنها همچنین خواستار وضع قوانین سخت گیرانه‌تر سازمان غذا و دارو(FDA) در حمایت از مصرف کنندگان خانگی لوازم آرایشی هستند.
تولیدکنندگان کوتاه نمی‌آیند
درمقابل، گروه‌های صنفی تولیدکننده و فروشنده لوازم آرایشی نیز در پاسخ به این ادعاها و با هدف حمایت از شرکت‌های بزرگ تولید کننده لوازم آرایشی، بیانیه‌ای صادر کرده‌اند.
در این بیانیه آمده است: «باوجود اهانت‌های پیوسته مدعیان در سال‌های اخیر، حقیقت این است که سرب، ماده‌ای نیست که به شکل عمد در محصولات آرایشی مورد استفاده قرار گرفته باشد و از ترکیبات آن به شمار آید، بلکه ماده‌ای است که به شکل طبیعی در تمام محیط‌ها وجود دارد و همه افراد خواسته یا ناخواسته به شکل روزانه با خوردن، آشامیدن و حتی تنفس کردن، در معرض آن قراردارند.
از سویی دیگر، میزان سربی که از طریق استفاده از رژلب، وارد بدن خانم‌های مصرف کننده می‌شود هزار بار کمتر ازمیزان سربی است که ممکن است از راه خوردن، نفس کشیدن و نوشیدن آب به بدن آنها وارد شود.»
در ادامه این بیانیه تأکید شده که نه تنهاسازمان غذا و داروی آمریکا (FDA)، میزان معینی از سرب را برای بزرگسالان، کودکان و زنان باردار خطرناک اعلام کرده، بلکه انجمن عطر و لوازم آرایشی آمریکا نیز قوانین محدود کننده دیگری بر آن افزوده که به میزان سرب موجود در رنگ‌های مصرفی برای رژلب‌ها مربوط می‌شود.
این انجمن همچنین اعلام کرده که بررسی‌های مداومی را برای کسب اطمینان از عدم میزان خطرناک سرب در لوازم آرایشی در برنامه‌های معمول خود دارد که تمام محصولات یاد شده در گزارش طرفداران سلامت محصولات آرایشی، از آن سربلند بیرون آمده‌اند. با تمام این اوصاف، کارخانه‌های لوازم آرایشی مدعی‌اند در تلاشند که میزان سرب در محصولات خود را رفته رفته کاهش دهند و می‌گویند در 10 سال گذشته نیز آلودگی‌ها و ناخالصی‌های موجود در این محصولات از جمله سرب کاهش یافته است.
بااینحال، تحقیقات محققان نشان داده است هنوز هم نمی‌توان از سلامت کامل این محصولات اطمینان حاصل کرد.