جوانمردي به‌معناي كريم بودن، سخاوت و بخشندگي است و از آن به مروت، رادمردي و شجاعت آميخته با ايثار و گذشت نيز ياد مي‌كنند. فضيلت جوانمردي، فضيلتي است كه همه ما مي‌توانيم از آن برخوردار باشيم و از فضايل آن در زندگي بهره‌مند شويم.
امام علي(ع) كه خود بر تارك فتوت و جوانمردي تكيه زده‌است، در نهج‌البلاغه راز از محتواي اين فضيلت مي‌شكافد. در منظر امام، جوانمردي، نامي است كه همه فضايل و محاسن را در بر مي‌گيرد و مانع هرگونه پستي است. ايشان درجه مردانگي را به شرافت و خردمندي انسان وابسته مي‌داند.
روايت است كه اميرالمؤمنين(ع) در جايگاهي حضور داشت كه جمعي از فتوت و جوانمردي سخن مي‌راندند، آنگاه كه آن جمع نظر ايشان را جويا شدند، فرمود: خداوند در كتاب خود پاسخ شما را داده‌است: «همانا خداوند به عدل و احسان فرمان مي‌دهد». عدل، انصاف با ديگران است و احسان بخشندگي. غيراز اينها چيز ديگري هم هست؟
آغاز مردانگي، اطاعت خداوند و خوشرويي با مردمان است. امام(ع) همچنين رسيدگي به خويشاوندان و همسايگان، بذل احسان و پذيرايي از مهمان، تحمل نسبت به لغزش‌هاي برادران، فروهشتن چشم، شرم و حيا داشتن، پايين‌آوردن صدا، راه رفتن با اعتدال، بخشندگي در تنگدستي، خويشتن‌داري از نيازخواهي، خودداري از حرام، منت ننهادن بر ديگران، دوري از بخل، حرص، دروغ، غيبت و سرزنش ديگران را ملكاتي مي‌دانند كه ثمره جوانمردي هستند.
از منظر امام، كمال مردانگي به فهم دين، ميانه‌روي در زندگي، شكيبايي در سختي، صداقت و وفاي به عهد منجر خواهد شد. آن بزرگوار در برخورد با شخص جوانمرد چنين سفارش مي‌كند: از لغزش‌هاي جوانمردان درگذريد كه كسي از آنان نلغزيد، جز كه دست خدايش او را بر فراز داشت(حكمت 20).