براساس آمار سازمان آتشنشاني، تنها در سهماه اخير، 3مورد جرح و 3 مورد منجر به فوت گزارش شده است. گاهي اوقات براثر بياحتياطي با ازدحام مسافر و فشاري كه به لبه سكوها وارد ميشود شاهد بروز حوادث ناگواري در ايستگاههاي متروي تهران هستيم.
از سوي ديگر، اين روزها خودكشي در مترو به يكي از روشهاي رايج خودكشي در شهر تهران تبديل شده است و هر از گاهي در سايتها و روزنامهها خبر از خودكشي افرادي را ميشنويم. همين امر ضرورت توجه جدي به مقوله ارتقاي ضريب ايمني مترو را محرز ميدارد.
يكي از روشها براي افزايش ايمني در سكوهاي مترو، استفاده از درهاي جداكننده محدوده سكو از محدوده قطار است كه تحت عنوان «درهاي لبه سكو» (platform edge doors) (P. E. D) يا «درهاي جداكننده سكو» (platform screen doors) (P. S. D) شناخته ميشوند. اين درها بهصورت ثابت روي لبه سكو قرار ميگيرند كه در زمان رسيدن قطار و براساس برنامه زمانبندي شده براي خروج و ورود مسافر باز و بسته ميشوند.
از جمله مهمترين مزاياي PSDs ميتوان به جلوگيري از افتادن مردم يا پريدن روي ريل، سرعت بالاتر قطار براي ورود به ايستگاه، كاهش مقاومت كششي و فشار هوا ناشي از ورود قطارها به محوطه ايستگاه، سيستم عاملهايي با صدا و آلايندگي كمتر، امكان تجهيز ايستگاهها به سيستمهاي تهويه هوا با هزينه كمتر در آب و هواي گرم، جلوگيري از پرتاب زباله روي ريل و در نهايت جلوگيري از آتشسوزي اشاره كرد. سنگاپور نخستين كشوري است كه درسال 1987از سيستمهاي PSDs در ايستگاههاي مترو استفاده كرد. در حال حاضر هم تعداد زيادي از ايستگاههاي مترو در اروپا و آسيا از اين تجهيزات ايمني در ايستگاههاي مترو بهره مندند.
اما متأسفانه در شهر تهران، ايستگاههايي كه سالهاي اخير مورد بهرهبرداري قرار گرفتهاند فاقد ايمني لوازم و تجهيزاتي از اين دست هستند. گرچه متروي تهران از نظر شاخص بهاي بليت پايينترين نرخ را در جهان دارد و معترض هستيم كه قيمت تمامشده بليتهاي شهري ما زير قيمت جهاني است، اما بايد توجه داشت كه برآورد ميزان قيمت براساس مولفههاي ايمني بهداشت و امنيت متقابل مسافر و مترو انجام ميگيرد.
بنابراين بهمنظور ارتقاي بهاي خدماترساني ميبايست ابتدا شاخصهاي ايمني و استانداردهاي كمي و كيفي را احصا كنيم. متروي 2 شهر تهران و كرج هم 87ايستگاه دارد كه اين ايستگاهها در 152كيلومتر مسير مترو وجود دارند. همچنين با وجود اينكه از نظر تعداد جابهجايي مسافر در روز جزو متروهاي بالاي يك ميليون سفر قرار دارد، وضعيت ايستگاههاي آن از نظر ايمني در شرايط مطلوبي نيست.
همچنين قيمتگذاري در نمونههاي موفق جهان براساس ارزش مبادلهاي كالا و خدمات عرضه شده صورت گرفته است. بنابراين نكته حائز اهميت اين است كه مقايسه شاخص بهاي بليت متروي تهران با ساير نقاط جهان بايد متناسب با خدمات عرضه شده براي مسافرين و براساس استانداردسازي و ايمنسازي تجهيزات مترو صورت گيرد. لازم است تا مديران شهري در راستاي ارتقاي ضريب ايمني مترو اقدامات اجرايي ضروري را در دستور كار خود قرار دهند.
- رئيس كميته ايمني و مديريت بحران شوراي شهر تهران