این اضطراب می‌تواند به یکی از حساس‌ترین توافقنامه‌های قرن ختم شود و یا در نقطه مقابل به یک نتیجه مایوس‌کننده منجر شود، «حتی ویرگول‌ها و نقطه‌ها هم مهم هستند و تبعات دارند»، این را محمدجواد ظریف وزیرخارجه کشورمان می‌گوید؛ برای همین هم هست که تا پایان تیرماه، دقیقا تا 29تیرماه که موعد توافقنامه 6ماهه ژنو سر می‌آید، 3دور مذاکره دیگر بین ایران و گروه 1+5پیش‌بینی شده است.
مسئولان 4کشور اروپایی، آمریکا و چین هیچ برنامه‌ای برای نیمه دوم تیرماه خود نچیده‌اند، نه تعطیلاتی، نه مذاکرت دیگری، تا اگر گره سخت‌تری بر کار افتاد، مذاکرات هسته‌ای را با فشردگی بیشتری ادامه دهند. این پیش‌بینی یعنی اینکه طرفین نمی‌خواهند 6ماه دیگری را برای توافقنامه ژنو تمدید کنند، - آنچنان که پیش‌تر از احتمال آن گفته شده بود- و می‌خواهند توافق جدیدی منعقد کنند، مذاکره‌کنندگان ایران در وین می‌گویند: حتی اگر این توافق باز هم موقتی باشد مختصات جدیدی نسبت به توافقنامه ژنو خواهد داشت. در این مختصات هم ایران خط‌قرمزهای خود را تعیین کرده است.
سیدعباس عراقچی معاون وزیر خارجه می‌گوید موارد مورد اختلاف و مورد مذاکره ایران با گروه 1+5خیلی بیشتر از آن 13موردی است که رسانه‌های غربی پیش از این شمرده‌اند. ایران اما 3خط قرمز را در مذاکرات تعیین کرده است. اول؛ تحقیق و توسعه ایران در زمینه هسته‌ای تعطیل‌بردار نیست، دوم؛ بحث موشکی ایران هم تعطیل‌بردار نیست. اینها همان موضوعاتی هستند که رهبر معظم انقلاب اخیرا در سخنرانی‌های خودشان به آن اشاره داشتند: «با وجود ادامه مذاکرات، فعالیت‌های جمهوری اسلامی ایران در زمینه تحقیق و توسعه هسته‌ای به هیچ‌وجه متوقف نخواهد شد و هیچ‌یک از دستاوردهای هسته‌ای نیز تعطیل‌بردار نیست» (دیدار مدیران و متخصصان سازمان انرژی اتمی 1393.01.20) و با اشاره به اظهارات غیرعاقلانه و غیرهوشمندانه طرف غربی در مذاکره با ایران: «آنها درحالی توقع محدودشدن برنامه موشکی ایران را دارند که دائما در حال تهدید نظامی ایران هستند، بنابراین چنین توقعی، احمقانه و ابلهانه است» (بازدید از نمایشگاه دستاوردهای نیروی هوافضای سپاه پاسداران، 1393.02.21)
موضوع سوم
موضوع سوم اراک و ماهیت آب سنگین اراک است. بامداد چهارشنبه به وقت تهران، سیدعباس عراقچی در وین یک نشست خبری گذاشت. او در پاسخ به سؤال خبرنگار همشهری که پرسید آیا با پیشنهاد ایران برای بازطراحی اراک، می‌توان تصور کرد گرهی از کار مذاکرات گشوده شده است گفت که هیچ موضوعی را نمی‌توان حل شده تصور کرد، همه موضوعات به هم مرتبط است و تا وقتی درباره همه‌‌چیز توافق نکنیم در واقع درباره هیچ‌چیز توافق نشده است.
این همان نکته‌ای است که ظریف به زبان دیگری می‌گوید: اینگونه نیست که بخشی از ماجرا حل‌شده و بخشی حل‌نشده باقی بماند، این موضوع مثل جدول کلمات متقاطع است که باید همه آن باهم حل شود و گاه برای تصحیح کل جدول، مجبوریم خانه‌هایی را که قبلا پرکرده‌ایم پاک کنیم و دوباره حل کنیم.
طرف غربی هم همین ایده را دارد. مایکل مان سخنگوی کاترین اشتون روز گذشته بعد از راند اول مذاکرات به مرکز رسانه‌های مقر سازمان ملل آمد و در پاسخ به اصرار خبرنگاران که پرسیدند آیا احتمال توافق در این دور از مذاکرات وجود دارد گفت که فقط زمانی توافق نهایی خواهیم داشت که در رابطه با همه موضوعات مطرح به توافق دست‌یافته باشیم.
یک روز پیش از آغاز مذاکرات 1+5در وین، مذاکرات کارشناسی ایران و آژانس هم در مقر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین در جریان بود. بحث چاشنی‌های انفجاری موضوع کهنه‌ای است که جدیدا در آستانه مذاکرات، بار دیگر روی آن مانور داده می‌شود. عراقچی در پاسخ به سؤال دیگر همشهری که درباره دلیل طرح دوباره موضوع چاشنی‌های انفجاری پرسید، گفت که این موضوع از سؤالات آژانس است که از گذشته باقی‌مانده است چرا که پاسخ به آن فراتر از تعهدات پادمانی ما بود اما در همکاری جدید میان ایران و آژانس قرار شده است به آن پاسخ دهیم. ما هم توضیحات لازم در این‌باره را ارائه کردیم اما احتمالا یک دور دیگر کارشناسان دوطرف با یکدیگر ملاقات می‌کنند تا این مسئله حل و فصل شود و ما فکر می‌کنیم این موضوع باید بسته شود.
تقابل رسانه‌ای و حقوقی
جان کری وزیر خارجه آمریکا پیش از مذاکرات گفته بود که ایران باید تصمیم سخت بگیرد، عراقچی پاسخ داده که تصمیم سخت را باید آمریکا بگیرد و خود را از تصمیماتی که براساس توهمات است رها کند. او یادآوری کرد که آنها یک‌بار تصمیم سخت را گرفته و در مذاکرات ژنو 3حق غنی‌سازی را برای ایران به رسمیت شناختند. تقابل ایران با آمریکا در این دور از مذاکرات به‌طور ویژه‌ای محسوس است.
تیم مذاکراتی آمریکا با یک هیأت پرتعداد به وین آمده و تیم مذاکراتی ایران هم پشتوانه مجموعه‌ای از کارشناسان حقوقی را همراه دارد. ظریف می‌گوید پیش از آغاز این مذاکرات جمعی از استادان حقوقی دانشگاه‌ها و کارشناسان حقوقی وزارت خارجه به‌عنوان تیم مشورتی با مذاکره‌کنندگان جلساتی را برگزار کرده و هیأت مذاکراتی را همراهی می‌کنند و باز تأکید می‌کند هر نقطه‌ای و هر ویرگولی می‌تواند تبعات داشته باشد. در جمع کارشناسان حقوقی ایران، کارشناس دفاعی نیست.
عراقچی درباره دلیل آن می‌گوید سیستم‌های دفاعی ما به هیچ وجه قابل مذاکره نیستند و قرار نیست بحث‌های دفاعی را وارد مذاکرات هسته‌ای کنیم برای همین هم احتیاجی به حضور کارشناسان دفاعی نیست. تقابل ایران و آمریکا را در همه زمینه‌ها می‌توان دید. وندی شرمن مذاکره‌کننده ارشد آمریکایی سه‌شنبه پیش از شام کاری ظریف و اشتون با خبرنگاران حاضر در مرکز رسانه‌ای مقر سازمان ملل نشست توجیهی گذاشت، در مقابل سیدعباس عراقچی معاون وزیر خارجه کشورمان بعد از شام کاری ظریف و اشتون نشست مشابهی را برای خبرنگاران ایرانی برگزار کرد. تا لحظه تنظیم این خبر برنامه‌ای برای مذاکره دوجانبه تیم هسته‌ای ایران با تیم آمریکایی چیده نشده بود اما این اتفاق می‌تواند با توجه به روند مذاکرات رخ دهد و احتمال آن هم بالاست.
شاید کار به جنگ واژه‌ها بکشد
شاید کار به جنگ کلمات بکشد. مثل سوم آذرماه سال گذشته که در ژنو و در مذاکرات موسوم به ژنو 3اتفاق افتاد و نهایتا از دل این جنگ یک توافقنامه موقتی بیرون آمد. این بار اگر جنگی چنین رخ دهد، سخت‌تر از دور قبل خواهد بود. اینجا طرفین وارد مرحله نگارش توافقنامه نهایی شده‌اند.ظریف گفته است مرحله نگارش مرحله‌ای است که دو طرف، به اعتماد به نفس و یک اطمینان خاطر از روش برخورد طرف مقابل نیاز دارند تا به نگارش متن نهایی بپردازند.
شبی که اشتون به سفارت ایران آمد درباره کلیات و نحوه نگارش این توافقنامه اتفاق نظر بود، صبح دیروز هم در دور اول مذاکرات اتفاق نظرهایی حاصل شد اما بعید است کار به این خوبی پیش برود. فقط در یک صورت امکان توافق وجود دارد. عراقچی می‌گوید: اگر حسن نیت در طرف مقابل - حداقل به اندازه‌ای که ما داریم- وجود داشته باشد امکان توافق هست. صحبت‌های لوران فابیوس وزیر خارجه فرانسه با آن سابقه‌ای که در مذاکرات ژنو 2دارد، سفر مقامات آمریکا به سرزمین‌های اشغالی پیش از آغاز مذاکرات وین و بالاخره صحبت‌های مایکل مان سخنگوی کاترین اشتون مبنی بر اینکه بحث‌های موشکی هم روی میز است حسن نیت طرف غربی را مثل همیشه با تردید همراه می‌کند. مان گفته که در آخرین دور مذاکرات گفتیم که این دور از مذاکرات مشکل و هدفمند خواهد بود.
هر چه به روزهای پایانی تیرماه امسال نزدیک شویم فشردگی و سختی مذاکرات بیشتر خواهد شد. مسئولان مذاکره‌کننده ایران در پاسخ همشهری که پرسید احتمال حضور وزیران خارجه 1+5در مذاکرات وین 4چقدر است، این احتمال را کم می‌دانند اما بعید هم نمی‌دانند. هر اتفاقی ممکن است بیفتد. اینجا دلواپسی و امید به یک اندازه است. تا پایان تیرماه حتما یک اتفاق در پرونده هسته‌ای ایران رخ خواهد داد.