آیت‌الله عبدالله‌جوادی آملی: چیزی بالاتر از قرآن کریم در جهان خلقت به‌صورت کتاب در نیامده؛ گرچه انسان کامل، یعنی وجود مبارک رسول گرامی‌(ص) که در مقام نورانیت با سایر اهل‌بیت (علیهم‌السلام) یک نورند. او کسی است که قرآن در صحابت او نازل شده است.


 وقتی خدای سبحان از پیام و پیام‌آورش یاد می‌کند، طرزی سخن می‌گوید که معلوم می‌شود قرآن به همراه پیغمبر آمده، نه پیغمبر به همراه قرآن! از این تعبیر برمی‌آید که انسان کامل سِمَتی دارد که قرآن باید همراه او باشد. در قرآن کریم ذات أقدس إله تعبیرش این است که شما پیامبری را که من فرستادم اطاعت کنید؛ و نوری که به همراه او نازل کرده‌ام، از او کمک بگیرید؛ «وَ اتَّبِعُوا النُّورَ الَّذِی اُنزِلَ مَعَهُ»(1)‌.

یک وقت لسان این است که ما پیامبر فرستادیم، اینگونه از آیات کم نیست؛ «اَرسَلْنَا رُسُلَنا (‌2)‌، اَرسَلْنَا رَسُولاً»‌(3) و مانند آن. یک وقت هم لسان این است که «إنّا اَنزَلْناهُ فِی لِیلَهِ القَدر»(4) ، «إنّا اَنزَلنا فِی لِیلَهٍ مُبارَکَه»(5) ؛ این هم کم نیست، که هر کدام از این دو گروه آیات، عهده‌دار حوزه خاص خودشانند. یعنی آیات ‌«رسالت» بیانگر این نکته است که خدای سبحان پیامبر را ارسال کرد، آیات مربوط به «‌قرآن» عهده‌دار این نکته است که ذات أقدس إله قرآن را انزال کرد.

اما آنجا که انزال و ارسال کنار همند، تعبیر این است: ما پیامبر را فرستاده‌ایم و نوری که با اوست، از آن نور اطاعت کنید. خُب، شما وقتی که می‌خواهید تعبیر کنید، آیا امیر قافله و قافله‌سالار با اعضای کاروان است، یا اعضای کاروان همراه اویند؟! کی اصل است و کی فرع؟ قرآن به همراه پیامبر است، یا پیامبر به همراه قرآن؟ این تعبیر نشان می‌دهد که قرآن به همراه پیامبر است؛ «وَ اتَّبِعُوا النُّورَ الَّذِی اُنزِلَ مَعَهُ».

و چون اولین صادر همین خاندانند که یک نورند، بنابراین قرآن کریم یا در همین حد است، یا از این حد در خلاف آنها نیست، در تِلو آنهاست. «و اَوَّلُ مَا صَدَر، اَوَّلُ مَا خَلَق نور» همین رسول است(6)‌. و چون معصومان دیگر (علیهم‌السَّلام) یک نورند طبق بیان زیارت جامعه(7)؛ اولین فیض نور این خاندان است و قرآن در شعاع اینهاست، با اینهاست و از اینها جدا نیست و مانند آن.

این انسان کامل اگر بخواهد به‌صورت کتاب در بیاید، می‌شود قرآن و اگر قرآن بخواهد به‌صورت یک انسان متجلی بشود، می‌شود پیامبر و سایر ائمه‌ (علیهم‌السَّلام). این یک حقیقت است که گاهی به‌صورت ثَقل اکبر، گاهی به‌صورت ثَقل اصغر درآمده است. همان‌طوری که این 14‌معصوم یک نورند؛ وقتی به آن مقام رسیدیم، می‌بینیم این دو ثَقل هم یک نورند. اینچنین نیست که اینها دو چیز باشند! لذا در بخشی از آیات قرآن کریم از وجود مبارک رسول گرامی‌(ص) به‌عنوان «ذکر» یاد شده است که ذِکراً رَسُولاً‌(8)‌. خود وجود مبارک آن حضرت می‌شود ذکر ؛‌ قهراً این رسول «ذکرُ‌الله» است‌، همان‌طوری که قرآن ذکرُ‌الله است.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
پی‌نوشت‌:
1- سوره اعراف/ آیه 157، 2- سوره حدید/ آیه 25، 3- سوره مزمل/ آیه 15، 4- سوره قدر/ آیه 1، 5- سوره دخان/ آیه 3، 6- برداشت از: عوالی اللآلی/ جلد 4‌/ صفحه 99، 7- برداشت از: مفاتیح الجنان، 8 - سوره طلاق/ آیه 10زیارت جامعه کبیره