همشهری آنلاین - یکتا فراهانی: آیا تابهحال فکر کردهاید که گرفتگی ساده صدا یا تغییر در لحن صحبتکردن، فراتر از یک سرماخوردگی ساده، چه رازی را درباره درون بدن شما فاش میکند؟ هوش مصنوعی حالا گوشهایی دقیقتر از هر پزشکی پیدا کرده است تا لرزشهایی را بشنود که گوش انسان قادر به درک آنها نیست.
نشانگرهای زیستی صوتی
در عصر تحولات شگرف دیجیتال، مرز میان فناوری و بیولوژی هر روز کمرنگتر میشود. جدیدترین گزارشهای نشریات علمی معتبر نظیر Nature و Scientific American نشان میدهند الگوریتمهای یادگیری ماشین به چنان سطحی از پردازش رسیدهاند که میتوانند الگوهای صوتی مرتبط با بیماریهای قلبی، دیابت و حتی پارکینسون را شناسایی کنند. این فناوری که «نشانگرهای زیستی صوتی» نامیده میشود، نویدبخش دورانی است که در آن تشخیص بیماری نه با آزمایشهای دردناک و گرانقیمت، بلکه تنها از طریق یک مکالمه ساده امکانپذیر خواهد بود. در این گزارش، به بررسی این دستاورد شگفتانگیز و تاثیر آن بر آینده زندگی انسان میپردازیم.
جاسوسی هوشمند در تارهای صوتی
ماجرا از جایی شروع شد که محققان متوجه شدند هر بیماری، اثر انگشت خاصی بر سیستم تنفسی و عصبی ما میگذارد. ازآنجاکه تولید صدا مستلزم هماهنگی دقیق بین ریهها، تارهای صوتی و سیستم عصبی است، کوچکترین اختلال در هر یک از این بخشها، فرکانس صدای ما را تغییر میدهد. هوش مصنوعی با تحلیل هزاران نمونه صوتی، حالا میتواند تفاوتهای میلیمتری در لرزش صدا را که ناشی از التهاب یا ضعف عضلانی است، تشخیص دهد.
تشخیص دیابت تنها با ۱۰ ثانیه صحبتکردن
یکی از شگفتانگیزترین بخشهای این فناوری که اخیراً در نشریات تخصصی بازتاب گستردهای داشته، توانایی تشخیص دیابت نوع ۲ است. دانشمندان با استفاده از یک مدل هوش مصنوعی، صدای افراد را تنها برای ۱۰ ثانیه ضبط کردند. نتیجه حیرتآور بود: سیستم با دقت نزدیک به ۹۰ درصد توانست افراد مبتلا به دیابت را از افراد سالم تشخیص دهد. این یعنی گوشی هوشمند شما میتواند بهزودی جایگزین تستهای قند خون اولیه شود.
هوش مصنوعی نارسایی قلبی را میشنود
اما ماجرا به اینجا ختم نمیشود. در حوزه بیماریهای قلبی - عروقی، محققان کلینیک مایو (Mayo Clinic) سیستمی را آزمایش کردهاند که میتواند نشانههای گرفتگی عروق کرونر را از روی صدای بیمار تشخیص دهد. بیمارانی که سطح بالایی از «نشانگرهای صوتی» خاص را داشتند، با احتمال بیشتری در آینده دچار مشکلات حاد قلبی میشدند. این ابزار به پزشکان کمک میکند پیش از آنکه سکتهای رخ دهد، وارد عمل شوند.
بیشتر بخوانید:
علائم گرفتگی عروق کرونری قلب پیش از سکته
چرا تشخیص زودهنگام کمشنوایی در کودکان حیاتی است؟
پایان دوران چکآپهای طولانی و گرانقیمت
بزرگترین مزیت این فناوری، «دسترسی همگانی» است. در دنیایی که بسیاری از مردم به تجهیزات پیشرفته پزشکی دسترسی ندارند، یک نرمافزار ساده روی گوشیهای ارزانقیمت میتواند نقش یک غربالگر اولیه را ایفا کند. این روش نهتنها هزینههای درمان را بهشدت کاهش میدهد، بلکه به دلیل غیرتهاجمی بودن (بدون نیاز به سوزن و خونگیری)، ترس بیماران از مراجعات پزشکی را از بین میبرد.
چالشها و مرزهای اخلاقی در گوشدادن به صدای خصوصی
مانند هر فناوری پیشرو دیگری، این دستاورد هم بدون چالش نیست. کارشناسان نگران حریم خصوصی افراد هستند. اگر گوشیهای ما مدام در حال تحلیل صدای ما برای یافتن علائم بیماری باشند، این اطلاعات کجا ذخیره میشود؟ آیا شرکتهای بیمه میتوانند از این دادهها برای افزایش حق بیمه افراد استفاده کنند؟ اینها سؤالاتی است که همگام با پیشرفت این تکنولوژی، جوامع باید برای آنها پاسخهای قانونی بیابند.