به گزارش همشهری آنلاین، یکی از آخرین آنها، ملانادر بهمنی است. او اهل روستای گراب است و هنوز هم سفارشی بگیرد، مشغول ساخت کلک میشود. بهمنی ۷۰ ساله است.
قایقی با پوست گوسفند
کلک نوعی قایق قدیمی است که از چوب و پوست باده شده گوسفند ساخته میشود و زمانی تنها راه عبور عشایر بختیاری از رودخانه بازُفت بود. کلک یک وسیله حمل و نقل ساده است.
بهمنی درباره آشنایی خود با حرفه کلکسازی به همشهری میگوید: «کلک را با چوب و پوست گوسفند درست میکنند. سالها کلکساز بودم و هنوز هم اگر مشتری داشته باشم، میسازم چون از کودکی به کلکسازی آشنا شدم. پدرم کلکساز بود و او هم از پدربزرگم یاد گرفته بود. من هم از روی دست پدرم کلکسازی را یاد گرفتم.»
او ادامه می دهد: «فقط چند نفر از مردان قدیمی که در گذشته کلکساز بودند، در قید حیات هستند. من هم یکی از آنها هستم ولی در حال حاضر دیگر کسی کلکسازی نمیکند. فقط خودم کلک میسازم، آن هم وقتی کسی سفارش دهد؛ اگر نه مثل قدیمها دیگر کمتر از کلک استفاده میکنند. مشتری هم به آن صورت ندارم و فقط وقتی لازم باشد، کلک درست میکنم.»
رود بازُفت
آنهایی که در حاشیه رودخانه کارون و در منطقه بازفت چهارمحال و بختیاری زندگی میکنند، کلکهای شناور در رودخانه بازفت را به خوبی به یاد دارند. بازفت از رودخانه کاورن سرچشمه میگیرد و در پاییز و زمستان خروشان است.
ملانادر بهمنی در این باره میگوید: «زمانی که در منطقه بازفت بر روی رودخانه پلی درست نکرده بودند، کلکسازی شغل اصلی ما بود. یعنی از این راه امرار معاش میکردیم و جمعیت عشایر برای رفت و آمد خود از رودخانه استفاده میکردند. مسافران و گردشگران هم از کلک استفاده میکردند.»
یک کلک و ۱۰ پوست گوسفند
به گفته بهمنی، باد کردن پوست گوسفند به سادگی انجام میشود و برای ساخت یک کلک نیاز به ۱۰ تا ۱۱ پوست است. بعد چوبهایی در اطراف پوستها قرار میگیرند و با بند به هم متصل میشوند. همچنین دو چوب دیگر برای استحکام کلک به صورت ضربدری روی پوستها قرار میگیرد در حالی که یک پوست در انتهای کلک بسته میشود تا فردی هدایت قایق را به دست بگیرد.
بهمنی میگوید: «در گذشته پوست گوسفند را جدا میکردند و با پوست انار بر روی پوست گوسفند میکشیدند تا کلک مقاومتر شود. بعد به چهار تا چوب میبستند و در آخر هم با دست کلک را به سمت رودخانه حرکت میدادند. معمولا کلک با چوب درخت بید درست میشود.»
او تاکید میکند: «الان در منطقه بازفت کلک دیده نمیشود، ولی در گذشته کلکهای زیادی در کنار رودخانه قرار میگرفت به طوری که تا ۶ کیلومتر رودخانه کلکها کنار هم قرار میگرفتند تا مسافران را از عرض رودخانه عبور دهند.»