تاریخ انتشار: ۲۹ خرداد ۱۳۸۸ - ۱۱:۴۲

نیلوفر رستمی: در جشن انجمن کارگردانان خانه تئاتر که چندی پیش در تهران برگزار شد از 4 کارگردان تئاتر تهرانی و شهرستانی تجلیل به عمل آمد.

 یکی از تجلیل شدگان این جشن توحید معصومی، کارگردان جوان اهل اردبیل بود. معصومی بعد از آنکه هدیه‌اش را گرفت، گفت: «من از 3 نفر تشکر می‌کنم، همسرم، آقای فرهاد قائمیان و آقای قطب‌الدین صادقی و جایزه را به مرحوم رضا سیدحسینی تقدیم می‌کنم.» او به این نکته هم اشاره کرد که هنرمندان شهرستانی همیشه خون دل می‌خورند و زحمات زیادی را متقبل می‌شوند.

 او کارشناسی خود را در رشته بازیگری از دانشکده هنر و معماری دانشگاه تهران گرفته است و بعد از فارغ‌التحصیلی به شهر خود اردبیل برگشته و با تشکیل گروه تئاتر «فراسو» فعالیت هنری‌اش را در آنجا ادامه داده است.

توحید معصومی از معدود کارگردان‌هایی است که بعد از فارغ‌التحصیلی به شهر خود برگشته و در آنجا فعالیت می‌کند. با این حال معصومی خیلی هم این اتفاق را خوب نمی‌داند و از برگشتش با تاسف یاد می‌کند: «به نظر شما اتفاق خوبیست اما من از آن متاسفم. تابستان‌های دوران دانشجویم به اردبیل برمی‌گشتم و به خاطر اینکه می‌خواستم شهرم از نظر تئاتر فعال باشد در آنجا هم کار می‌کردم.

 آخرین روزهای فارغ‌التحصیلی من نزدیک شد با تشکیل حوزه هنری اردبیل. از تهران من به‌عنوان اولین کارمند بخش تئاتر حوزه هنری معرفی شدم و چون احتیاج به شغل ثابت داشتم به اجبار و به خاطر غم نان قبول کردم».

معصومی فکر می‌کند اگر در تهران می‌ماند وضعیت برایش مطلوب‌تر می‌شد در حالی که زندگی برایش همان وسعت خاک اردبیل را رقم زد: «شاید اگر تابستان‌ها نیز در تهران می‌ماندم اوضاعم فرق می‌کرد. اواخر دوران تحصیلی ام موفق شدم در دو نمایش دکتر صادقی همکاری کنم ، حتما اگر می‌ماندم اوضاعم بهتر می‌شد کسی چه می‌داند».

البته این یک طرف قضیه است شاید هم اوضاع با ماندن در پایتخت بهتر نمی‌شد بخصوص که وقتی ببینی که خیلی از کارگردان‌های مطرح از جمله صادقی مدت‌هاست که برایشان اسباب اجرا در تهران فراهم نیست.

 این کارگردان علاوه بر نمایشنامه‌های بومی از متن‌های نویسندگان تهرانی هم به‌رغم خیلی از کارگردان‌های شهرستانی دیگر استفاده می‌کند: «ما مشکلی برای انتخاب نداریم و اتفاقا دوست داریم که از متن‌های بومی استفاده کنیم اما چون تعداد متن‌های قوی بومی اندک است ناگزیر از انتخاب متن‌های دیگر هستیم اما درباره متن‌های خارجی وضعیت فرق می‌کند از آنجا که فعالیت تئاتری شهرستان در جشنواره‌های منطقه‌ای – استانی محدود می‌شود و مسئولان این جشنواره‌ها هم متن‌های خارجی را نمی‌پذیرند پس عملا امکان انتخاب متن‌ها هم محدود می‌شود. انتخاب ما می‌ماند در محدوده متن‌های بومی یا ایرانی از مناطق
 دیگر».

معصومی تا به حال نمایشنامه‌های «دوران بیگناهی» اثر قطب‌الدین صادقی ، «بازی خانه» اثر حسین کیانی و «قایقران» اثر جلال تهرانی را علاوه بر نمایشنامه‌های بومی در اردبیل به روی صحنه برده است. اما سئوال دیگر این است که استان اردبیل از لحاظ عوامل تئاتری و سالن‌های اجرا چگونه است؟: «اردبیل از لحاظ کارگردانی، بازیگری و البته تا حدودی نویسندگی مشکلی ندارد.

به‌خصوص که در سال‌های اخیر اوضاع بهتر هم شده است. در ضمن تا 10 سال پیش ما فقط یک سالن بدون استاندارد تئاتری داشتیم اما الان حداقل بر تعداد سالن‌هایمان اضافه شد ه است. همچنین در کل استان 10 گروه نمایشی فعال وجود دارد که در طول سال‌های اخیر که تئاتر دچار رکود بود آنها با شرکت در جشنواره‌هایی از جمله جشنواره فجر فعالیت می‌کردند.

 حدود 5 نمایشنامه‌نویس جوان هم داریم که متاسفانه هنوز شناخته شده نیستند. یکی از آنها کسی است که در جشنواره فجر سال قبل به خاطر نوشتن نمایشنامه «سبز، سهراب، سرخ» جایزه گرفت».

همچنین طبق گفته‌های معصومی به نظر می‌رسد اردبیل از معدود شهرستان‌هایی باشد که ارتباط فرهنگی با مناطق هم‌مرز خود دارد: «خوشبختانه استان ما به دلیل نزدیکی با آذربایجان و ارمنستان دارای ارتباط فرهنگی قوی با این کشورهاست. در این سال‌ها چندین نمایش از باکو در اردبیل اجرا شده و چند نمایش هم ما به باکو فرستادیم، ولی با استان‌های دیگر ارتباطی نداریم، ارتباط‌ها در جشنواره‌ها و به شکل فردی خلاصه می‌شود».

حذف جشنواره‌های استانی به تئاتر لطمه زد

معصومی با نقد برخی سیاست‌های مرکز هنرهای نمایشی می‌گوید: در این سال‌ها که من تجربه‌اش را دارم هر مدیر مرکز هنرهای نمایشی که آمد با تفکر سلیقه‌ای خود کارهایی کرد که گاه به ضرر تئاتر شهرستان تمام شد. مثلا فردی این اواخر جشنواره‌های استانی را حذف کرد که با همین اتفاق خیلی از مدیران ارشاد شهرستان‌ها اصلا تئاتر را از ردیف کارهای فرهنگی خود حذف کردند.

 حذف جشنواره تئاتر استانی به معنای پراکندگی تئاتر در جشنواره‌ها بود، لااقل با جشنواره‌ها هنرمندان شهرستانی امیدوار بودند کارهایشان دیده می‌شود و به خاطر وجود رقابت، تلاش‌ها بیشتر می‌شد. اردبیل هم به مانند شهرستان‌های دیگر با حذف جشنواره‌های استانی ضربه خورد و خود مدیران ارشاد هم جشنواره‌ای را جایگزین نکردند.

تقریبا اردبیل در این 3 سال فقط دو  سه اجرا داشت. تا اینکه اواخر سال گذشته مدیر جدید ارشاد اردبیل به خاطر علاقه‌اش به تئاتر جشنواره ای را به نام «سی پرده عاشق» در اسفندماه برگزار کرد. در این جشنواره اولین باربود که به کارگردان‌های شرکت‌کننده بودجه‌ای بالای یک میلیون تومان پرداخت می‌شد و فکر می‌کنم تا به حال در سطح جشنواره‌های استانی این مهم، اتفاق نیفتاده است. به نظر می‌رسد تئاتراردبیل پس از سال‌ها رکود تازگی ها دارد نفس می کشد.

همشهری استانها