به گزارش همشهری آنلاین به نقل از سبزینه، این طرح به یک‌باره و در سکوت خبری، فقط در سطح منابع محلی پیچید و اگر راه خبری از سمنان به مازندران و بالعکس وجود نداشت، هیچکس متوجه این اقدامات در مرز بین دو استان نمی‌شد و این پروژه بیش از 90 درصد راهش را طی می‌کرد.
در طرح اولیه قرار بود این سد در سال۹۲ به بهره‌برداری برسد؛ ولی با مخالفت نمایندگان وقت مجلس شورای اسلامی این طرح متوقف شد تا این که با روی کار آمدن دولت یازدهم و با وجود مخالفت‌های نمایندگان گلستان و مازندران مجدداً فعالیت خود را از سر گرفت.
برای این پروژه ملی ردیف بودجه نیز تعریف شده است و همین کار را سخت‌تر می‌کند، زیرا زمینه‌ساز ایجاد مشکلات فراوانی خواهد شد، از جمله تخریب محیط زیست، کمبود آب در استان‌های گلستان و مازندران، آثار سوء بر کشاورزی و دامپروری (به سرعت قابل سرایت به تمام استان‌های شمالی ایران خواهد بود)، خشک‌شدن بستر رودخانه‌ها، فرسایش خاک و بسیاری معضلات ریز و درشت دیگر که نام بردن تمام آنها در این مقال نمی‌گنجد، اما هر خواننده‌ای از وجود آن آگاه است.
احداث سد فینسک به‌منظور تأمین آب مورد نیاز برای شهرهای سمنان، سرخه و مهدیشهر و مصارف صنعتی و آشامیدنی تعریف شده است، اما در واقعیت این پروژه موجب از بین رفتن صنایع در گلستان و مازندران، تخریب محیط زیست و از بین رفتن توده جنگلی و بکر در این دو استان سرسبز خواهد شد. نکته‌ای که باعث نگرانی بسیاری از کارشناسان محیط زیست شده، در باطن ماجرا نهفته است؛ این که اصولاً احداث سد چاره کار نخواهد بود و نه تنها مشکل بی‌آبی سمنان را برطرف نمی‌کند، بلکه موجب تزلزل بنیان اقتصادی این منطقه نیز می‌شود. همچنین به منابع آبی و محیط زیست مبدأ نیز خسارات جبران‌ناپذیری وارد می‌کند.
پروژه احداث سد فینسک راهی طولانی برای رسیدن به سرمنزل مقصود دارد؛ طرحی که درصورت به ثمر نشستن، اتفاقات ناگوار بسیاری را در حوزه‌های مختلف، به‌خصوص برای ساکنان همجوار سد شهید رجایی مازندران رقم خواهد زد.
این حقیقت بر کسی پوشیده نیست که پروژه‌هایی با این گستردگی به طی کردن مراحل تحقیقاتی بسیار از سوی دانشگاه‌ها و نیز مراکز تحقیقاتی و پژوهشی مستقر در کشورمان و حتی در کشورهای توسعه‌یافته نیاز دارد. با فرض این که این مراحل طی شده و به نتایج مثبتی رسیده است، این سؤال مطرح می‌شود که آیا در این پروژه به حق طبیعی و حقابه مردم مازندران توجه شده است؟ آیا در ماجرای احداث این سد به معیشت مردم گلستان و مازندران و به‌خصوص مردم منطقه و کشاورزان حومه کیاسر، چهاردانگه و دودانگه که جز دامپروری و کشاورزی هیچ راه امرار معاش دیگری ندارند، توجه و دقت کافی شده است؟
در استان مازندران رودخانه‌های کاورد، رودبارک یا سرم، گلخواران، تنگه، اشک‌رود، شیرین‌رود و رودخانه عروس و داماد به عنوان سرشاخه‌های اصلی و فرعی در پایین‌دست سد فینسک وارد دریاچه سد شهید رجایی می‌شوند. حدود ۳۰۰ روستا در بالادست و پایین‌دست سد شهید رجایی از آب سرشاخه‌های اصلی به ویژه سفیدرود بهره می‌برند و در واقع حقابه‌های قانونی دارند. با سرازیر شدن این آب به سوی استان‌های همجوار با طرح‌های عملیاتی شرکت بهره‌بردار و نیز همکاری وزارت نیرو مشخص نیست چه کسی جوابگوی کم‌آبی به وجود آمده برای مردم رنج‌کشیده گلستان و مازندران خواهد بود. این درحالی است که به گفته منابع محلی در سال گذشته این منطقه با بحران کم‌آبی شدیدی مواجه بوده و ذخایر آبی آن به ۵۵ درصد کاهش یافته است.
بی‌تردید هر انسان باسوادی قادر به درک این موضوع است که در صورت احداث مسیر انحرافی برای این سد، منابع آبی آن به سرعت کاهش چشمگیری خواهد یافت و به تبع حقابه مردم خود منطقه نیز در هاله‌ای از ابهام و سردرگمی قرار خواهد گرفت. در این بین هرچند کاهش بارندگی‌های فصلی عامل اصلی کم شدن دبی رودخانه‌ها و در نتیجه کاهش شدید ذخیره آب پشت سد شهید رجایی شده است، اما اجرای طرح‌های توسعه‌ای کشاورزی و پمپاژ آب رودخانه‌های بالادست، به ویژه از رودخانه سفیدرود در استان سمنان، تجاوز به حقابه مردم مازندران محسوب می‌شود.
طبق نظر اکثر فعالان محیط زیستی، احداث سد فینسک باعث وارد شدن صدمات اساسی بر پیکره محیط زیست گلستان و مازندران می‌شود و با این بی‌تدبیری دیگر هیچ طبیعت سبز و بکری در مرکز استان گلستان و مازندران باقی نخواهد ماند. احداث این سد علاوه بر کاهش شدید منابع آبی در مبدأ مازندران، موجب خراشیدگی کوه‌ها، فرسایش خاک در مسیر، از بین رفتن توده جنگلی و به‌جا ماندن زباله‌های ناشی از انجام عملیات عمرانی خواهد شد.
اکنون زمان همدلی و همراهی دو استان گلستان و مازندران برای پیگیری مطالبه به حق و خواسته منطقی آنها برای جلوگیری از احداث سد فینسک و متوقف کردن این پروژه است. مردم این دو استان روزگاری در یک منطقه پهناور از کلاله تا رامسر در کنار هم زندگی می‌کردند. امروز موعد اتحاد، دوستی و میثاق مجدد است تا نگذاریم دستاوردی که قرن‌ها با سرسبزی و بکر بودن منطقه به دست آمده و امروز محل ارتزاق مردمان همین دیار است، به یک‌باره به تاراج رود. این‌بار نگذاریم این اتفاق منحوس دامن‌گیر آیندگان و فرزندان ما شود که آن روز برای هر اقدامی دیر است. همراهی، همفکری و واکنش آگاهانه و به دور از شتاب‌زدگی اولین دستاورد این معاهده خواهد بود. گلستان و مازندران میثاقتان مبارک.
نویسنده و پ‍ژوهشگر: روزبه مفیدیان