تاریخ انتشار: ۱۰ مرداد ۱۳۹۶ - ۰۴:۰۱

پوریا آسترکی : از خسارات فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی زیاد گفته شده اما به‌نظر می‌رسد هنوز کافی نیست و بخشی از تصمیم‌گیران و مدیران در بخش‌های انتظامی و قضایی مضرات تصمیمات گذشتگان را ندیده یا نپذیرفته‌اند.

در يك سال گذشته لزوم آزادي توييتر از جانب تعداد زيادي از كارشناسان، روزنامه‌نگاران، رسانه‌ها و حتي نمايندگان مجلس و مقامات اجرايي كشور با ذكر دلايل مستدل بيان شده است.با اين‌حال «سردار كمال هاديان‌فر»، رئيس پليس فتاي ناجا در گفت‌وگوي كوتاهي با ايسنا گفته است:

«توييتر عامل فعاليت تروريست‌هاست و من در نشست اسپانيا رسما به مدير آن گفتم كه هم‌اكنون بيش از 750هزار نفر در دنيا از داعش طرفداري مي‌كنند آنها عامل تروريستي داعش هستند و تمام فعاليت‌شان در توييتر رخ مي‌دهد. وي با اشاره به عمليات تروريستي داعش‌ در مجلس و حرم امام(ره) به ايسنا گفت:

ما فراموش نكنيم هماهنگي‌هاي همين عمليات تروريستي گروهك داعش در تهران تماما در تلگرام رخ داده». ايشان در ادامه افزودند: بستر عمليات‌هاي تروريستي و ارتباطي تروريست‌ها در دنيا در درجه اول توييتر و در درجه دوم تلگرام است؛ بنابراين با توجه به وضعيت موجود، توييتر رفع فيلتر نخواهد شد.

در 5 بند زير به تحليل گفته‌هاي سردار هاديان‌فر مي‌پردازيم و قضاوت در اين زمينه را به مخاطبان محترم واگذار مي‌كنيم.

  • يك: توييتر در توسعه و تبليغات داعش نقش داشته؟

بله، تروريست‌ها عاشق توييتر هستند چون هركس كه رسانه را مي‌شناسد و به آن نياز دارد، عاشق توييتر است، اما نه براي سازماندهي عمليات تروريستي بلكه براي مقاصد تبليغاتي و رسانه‌اي.

از سلفي‌ها و داعش گرفته تا منافقين همگي از توييتر به‌صورت گسترده استفاده مي‌كنند؛ دليل آن‌هم ساده است؛ هركس و هر جرياني كه به‌دنبال تبليغات رسانه‌اي است، به‌دنبال نفوذ در افكار عمومي است و به‌دنبال تأثيرگذاري است، عاشق توييتر است. چون توييتر سريع‌ترين و احتمالا پرنفوذ‌ترين رسانه عصر حاضر در حوزه خبر است. اينكه داعش مي‌داند از توييتر براي تبليغات و تأثير بر افكارعمومي استفاده كند، عجيب نيست. اينكه بعضي از مديران كشور ما نمي‌دانند فيلتركردن توييتر، ايران را از چه رسانه‌اي محروم كرده‌، عجيب است.

بايد دقت كنيم و خوشحال باشيم در جامعه بيداري چون ايران، تروريست‌هايي چون داعش و منافقين هيچ شانسي براي جذب نيرو از طريق شبكه‌هاي اجتماعي ندارند. توييتر رسانه اصلي منافقين است كه به زبان فارسي سعي در تبليغ باورهاي سياه خود دارند، كاربران ايران اما با هر ديدگاه و گرايش در هر فرصتي از توييتر براي منكوب كردن منافقين بهره جسته‌اند و فعاليت منافقين تنها زمينه را براي نفرت عمومي بيشتر از آنها فراهم آورده است. درعمل حضور پرتعداد ايرانيان در شبكه‌اي چون توييتر براي مقابله با تروريست‌ها سازنده ‌است نه نگران‌كننده.

  • دو: آيا توييتر براي هماهنگي عمليات تروريستي استفاده شده است؟

بنا بر اطلاعات مفصل و تحقيقات مختلف، خير.
هرچند توييتر ابزاري است كه در تبليغات مورد استفاده است اما برخلاف گفته سردار هاديان‌فر تا آنجا كه در اخبار رسمي و تحقيقات مفصل و مستند مؤسساتي چون بروكينگز و رند منعكس شده داعش در هيچ‌يك از عمليات تروريستي از توييتر براي ارتباطات تروريست‌ها و اجراي عمليات استفاده نكرده است. همچنين بنابر بررسي مؤسسه رند در درگيري‌ها و مجادلات توييتري نسبت مخالفان و موافقان داعش شش به يك بوده است و شيعيان نقش برجسته‌اي در مخالفت با افراطيون داعش و دفاع از اقليت‌هايي مثل مسيحيان داشته‌اند. (منبع يك)

سردار هاديان‌فر همچنين اظهار داشتند: «بستر عمليات‌هاي تروريستي و ارتباطي تروريست‌ها در دنيا در درجه اول توييتر و در درجه دوم تلگرام است.» اين گزاره 2سال پيش واقعي به‌نظر مي‌رسيد اما با توجه به مسدود ساختن چند صد هزار حساب هواداران داعش(بسياري از اين حساب‌ها اصطلاحا فيك يا براي ايجاد موج‌هاي كاذب بوده‌اند) تلگرام ماه‌هاست رسانه اصلي داعش محسوب مي‌شود. (منبع2)

  • سه: چرا هيچ كدام از ديگر كشورهاي قرباني ترور، توييتر يا تلگرام يا واتس‌اپ را فيلتر نكرد؟

از آمريكا تا كشورهاي مختلف و اروپاي غربي تا روسيه و اندونزي در هيچ‌يك از موارد پس از حملات تروريستي يا به بهانه ايجاد امنيت، شبكه‌هاي اجتماعي فيلتر نشده‌اند؛ چرا؟ پاسخ ساده است چون كاري صد در صد عبث است. فيلترينگ حتي در گسترده‌ترين حالت، به‌راحتي با يك فيلترشكن رايگان قابل شكستن است.

حتي اگر تمامي صدها شبكه اجتماعي و پيام‌رسان دنيا را فيلتر كنيد باز گروه‌هاي تروريستي به‌راحتي ارتباط خود را با استفاده از VPN برقرار مي‌كنند. به راستي بايد پرسيد چرا تأمين امنيت ايران در اين مورد، بايد با تحديد اطلاع‌رساني و آزادي‌هاي اجتماعي اجرا شود. آن هم در شرايطي كه هيچ مبناي فني و منطقي براي اين ادعا وجود ندارد كه فيلترينگ تروريست‌ها را از امكان ارتباطي محروم مي‌سازد.

  • چهار: نقش توييتر در مقابله با ترور چيست؟

آنچه در جامعه ما به اثبات رسيد و با غرور شاهد آن بوديم واكنش وحدت‌بخش كاربران توييتر فارسي به حادثه تروريستي 17خرداد بود. از نخستين دقايق شروع عمليات و در شرايطي كه درگيري در مجلس ادامه داشت، كاربران توييتر فارسي با ترند كردن «اتحاد ايران» و انتشار اخبار و محتواي راهنما، ضمن دلگرمي دادن به يكديگر دقيقا همان كاري را كردند كه كابوس تروريست‌هاست؛ از بين بردن رعب و وحشت در جامعه. هدف اصلي يك عمليات تروريستي ايجاد رعب و وحشت عمومي با تأثيرگذاري بر جامعه است. در حادثه تهران نخستين‌بار بود كه يك اتفاق مهم تروريستي در عصر رسانه‌اي چون توييتر رخ مي‌داد و اين توييتر فيلتر شده بود كه صداي پرصلابت اتحاد و شهامت ملت ايران را در جهان طنين‌انداز كرد.(3)

  • پنج: تأثيرات امنيتي فيلترينگ توييتر و شبكه‌هاي اجتماعي واقعا چه بوده است؟

هرچند فيلترينگ شبكه‌هاي اجتماعي هيچ تأثيري در محدود ساختن ارتباطات گروه‌هاي تروريستي نظير داعش يا منافقين نداشته و ندارد اما سياهه بلند و بالايي از تأثيرات منفي را مي‌توان با اشاره به مستندات و دلايل متقن براي آن برشمرد. خلع‌سلاح رسانه‌اي ايران در برابر سعودي و صهيونيست‌ها، تضعيف شديد نفوذ رسانه‌هاي ايران در داخل و خارج كشور، محدودساختن حمايت رسانه‌اي از محور مقاومت، واگذار كردن فضاي رسانه‌اي به رسانه‌ها و جريانات بيگانه و بي‌پناه شدن افكار عمومي در نيرنگ‌هاي ضدايراني تنها بخش‌هايي از مضرات سياسي و امنيتي فيلترينگ شبكه‌هاي اجتماعي و به‌خصوص توييتر است كه پيش‌تر در همشهري به آنها پرداخته شده است.

شك نكنيد كه هر روز ادامه فيلترينگ توييتر اين مضرات را افزون مي‌كند. (۴ و ۵) امروز آزادي توييتر مورد وفاق بدنه كارشناسي، رسانه‌ها، تمام جناح‌هاي سياسي، نمايندگان مردم در مجلس و بسياري از مديران كشور است. درواقع كمتر مسئله‌اي را مي‌توان سراغ گرفت كه تا اين حد مورد اجماع عمومي باشد. هرچند وقوع و وجود نظرات متفاوت در جامعه طبيعي و سازنده است اما شايسته نيست مديران دست‌اندركار، آزادي توييتر را به تأخير بيندازند چون به‌واقع هيچ دليلي براي اين تأخير نمي‌توان متصور بود الا رويگرداني از قبول اين واقعيت كه فيلترينگ شبكه‌هاي اجتماعي توسط گذشتگان، اشتباه بوده است. آزادي توييتر در اين كشور امري لازم و محتوم است و امر محتوم اتفاق مي‌افتد ولو با چند روز يا چند‌ماه تأخير.

منابع:
1- https://goo.gl/BnmJCo
2- https://goo.gl/m6rDUj
3- https://goo.gl/Qy3fuC
4- https://goo.gl/xJnbm7
5- https://goo.gl/i1JxgF

  • كارشناس تحليل و كاربرد شبكه‌هاي اجتماعي