همشهری آنلاین: فصل نخست بررسی نجات‌بخشی محدوده سد امام حسن و بندحلوان و دوتونل شرقی و غربی انتقال آب در همین محدوده منجر به شناسایی و ثبت ۵۰ اثر باستانی شد.

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، ایمان مصطفی‌پور سرپرست هیات نجات‌بخشی این منطقه گفت: وسعت محدوده بررسی حدود 6 کیلومتر مربع است که تمام آن بصورت پیمایشی بررسی گردیده است.

وی افزود: از منظر تاریخ‌گذاری 27 محوطه مربوط به دوران پارینه‌سنگی بوده و این محوطه‌ها در عمده موارد دارای پراکندگی کم تا زیاد مصنوعات سنگی هستند.

این باستان‌شناس گفت: 8 تپه و 5 محوطه با پراکندگی سفال، 8 گورستان از دوران اسلامی و 4 استقرار عشایری نیز سایر آثار بدست آمده را تشکیل می‌دهند.

به گفته وی از میان تمام آثار 2 مورد هم پراکندگی سفال و هم پراکندگی ابزار دارند(محوطه‌های 032 و 042) که محوطه(032) از آثار بسیار شاخصی به لحاظ معماری و سفال برخوردار است. همچنین تمام محوطه‌های دارای سفال به جز یک مورد قابل تاریخ‌گذاری به دوران تاریخی(اشکانی و ساسانی) هستند و تنها نمونه باقیمانده(036) نیز مربوط به دوران اسلامی(اسلامی متاخر) است.

مصطفی‌پور با اشاره به اینکه مهمترین مساله، تخریبهای حاصل از طرح عمرانی است، گفت: خوشبختانه بخش عمده آثار شناسایی شده در محدوده‌ای قرار دارند که خطری از سوی طرح عمرانی آبرسانی متوجه آنها نیست اما تعدادی از محوطه‌ها یا در مخزن سد امام حسن و بند حلوان قرار می‌گیرند و یا در اثر ساخت تونل انتقال آب در معرض تهدید مستقیم قرار دارند.

وی با اشاره به قرارگرفتن شواهد سفالی دوران تاریخی و اسلامی در محدوده مخزن آب گفت: از این 3 مورد، 2 محوطه با پراکندگی سفال تاریخی، در نزدیکی روستای زرین‌جو قرار داشته که با شماره‌های(015 و 016)ثبت شدند و همچنین تپه بسیار بزرگی با بستر طبیعی با شواهد معماری سنگی بر سطح و سفال‌های تاریخی اسلامی که در نزدیگی روستای بطیار احمد قرار داشته و با نام تپه برز شناخته می‌شود.

مصطفی‌پور در ادامه گفت: محوطه در معرض تخریب دیگر در این بخش تپه زرین‌جو(005) با شواهد تاریخی سنگی و سفال تاریخی است که روبروی ورودی تونل انتقال آب بازی دراز(تونل غربی) قرار دارد که متاسفانه جاده خاکی عبور و مرور وسایل نقلیه کارگاه تونل از عرصه محوطه عبور کرده و علاوه بر آن شرکت پیمانکار برای دپو خاک حاصل از حفر تونل از بخشی از سطح و دامنه غربی تپه استقاده می‌کند.

این باستان‌شناس افزود: در محدوده سد امام حسن 8 اثر در محدوده مخزن سد قرار دارند که از این تعداد یک مورد استقرار عشایری، 3 گورستان اسلامی، 2 محوطه با پراکندگی مصنوعات سنگی و 2 تپه با پراکندگی سفال است که از این میان محوطه‌(023) دارای آثار جالب توجه معماری سنگی و سفال از دوره‌های اشکانی، ساسانی و اسلامی بوده و متاسفانه علاوه بر غرق شدن، حفریات غیرمجاز نیز خطر دیگری است که محوطه را تهدید می‌کند.

مصطفی‌پور با اشاره به شناسایی 22 چاله حفاری بر سطح تپه هنگام بررسی افزود: در محدوده خروجی تونل انتقال آب بازی دراز یک محوطه(031) با پراکندگی سفال تاریخی بعلت احداث جاده در زمان جنگ و نیز خاکبرداری جدید تخریب شده است.

به گفته وی در این محدوده همچنین یک محوطه بسیار جالب توجه(032) با آثار معماری سنگی و سفال‌های دوره‌های اشکانی، ساسانی و اسلامی و نیز پراکندگی مصنوعات سنگی وجود دارد که هرچند تاکنون در چارچوب پروژه گرمسیری در معرض تخریب قرار نگرفته اما از دستبرد حفاران غیرمجاز مصون نمانده است.

وی گفت: کارگاه تونل انتقال آب بازی دراز نیز قبل از انجام هرگونه بررسی تمام محدوده آن توسط شرکت پیمانکار تسطیح شده و ساخت و ساز مجموعه مسکونی و کارگاهی شرکت در آن انجام گرفته بود و برهمین اساس هنگام بازدید تیم بررسی جایی برای بررسی باقی نمانده بود.