اكنون پرسش اين است كه آيا مالكان شركت توسعه اعتماد مبين به‌عنوان مالك اصلي سهام مخابرات واقعا قصد دارند سهام اين شركت را بفروشند يا اينكه انتشار آگهي فروش فقط يك بلوف سياسي در برابر دولت است. 3هفته پيش سازمان خصوصي‌سازي اعلام كرد قصد دارد 5درصد سهام مخابرات را بفروشد.
استدلال سازمان خصوصي‌سازي اين بود كه سهامدار اصلي مخابرات يعني شركت توسعه اعتماد مبين كه در سال87 يك بلوك 50درصدي از سهام شركت مخابرات ايران را به ارزش 7800ميليارد تومان به‌صورت قسطي خريده بود اقساطش را پرداخت نكرده است. با اين استدلال، سازمان خصوصي‌سازي به نمايندگي از دولت 5درصد از سهام مخابرات را پس گرفت و روي ميز فروش گذاشت. شركت توسعه اعتماد مبين بايد هر 6 ماه 484ميليارد تومان به‌حساب خزانه واريز كند.
اما چند روز بعد شركت توسعه اعتماد مبين با صدور يك چك، قسط عقب‌افتاده‌اش را پرداخت كرد. به اين ترتيب ماجراي فروش بلوك 5درصدي سهام مخابرات منتفي شد، اما مالكان مخابرات بيكار ننشستند. چند روز بعد در جريان افتتاح يك پروژه مخابراتي رئيس هيأت مديره مخابرات با لحني تند به اين رفتار دولت پاسخ داد.
او به صراحت اعلام كرد سهامداران توسعه اعتماد مبين عاشق سهام مخابرات نيستند و اگر كسي خواستار خريد مخابرات باشد اين سهام را مي‌فروشند. يك هفته پس از اين اظهارنظر‌ها مالكان سهام مخابرات به وعده‌هايشان عمل كردند. ديروز آگهي فروش 100درصد سهام شركت توسعه اعتماد مبين به‌عنوان سهامدار اصلي سهام مخابرات در رسانه‌ها منتشر شد. با توجه به تركيب سهامداران، فروش 100درصد سهام توسعه اعتماد مبين به‌معناي فروش نيمي از سهام شركت مخابرات ايران و تحت كنترل درآوردن شركت ارتباطات سيار موسوم به همراه اول هم هست. ارزش كل سهام مخابرات روي تابلو بورس تهران 9500ميليارد تومان است. ارزش كل سهام همراه اول هم در بورس تهران معادل 10هزار ميليارد تومان است.
- مرور سخنان گذشته
براي پاسخ به پرسش و ابهام‌هاي موجود بهتر است سخنان هفته قبل رئيس هيأت مديره شركت مخابرات را مرور كنيم.سيدمصطفي سيدهاشمي، رئيس هيأت مديره شركت مخابرات در جريان افتتاح يك پروژه مخابراتي از ضرر 270ميليارد توماني مخابرات سخن گفت و تأكيد كرد: ما عاشق نگه داشتن سهام مخابرات نيستيم و اگر فردي بخواهد اين سهام را بخرد با همان شيوه‌اي كه آن را خريداري كرده‌ايم واگذار خواهيم كرد. او درعين حال بلافاصله به ريشه اختلافات دولت و سهامداران مخابرات اشاره كرد و گفت: نگراني ما بابت اين است كه كاهش تعرفه‌هاي مخابراتي يكي پس از ديگري مهره‌هاي كمر مخابرات را خرد كند. ديگر از اين ساختار نمي‌توان انتظار داشت كه مانند يك انسان سالم بدود. هزينه تماس در هيچ كجاي دنيا مانند تلفن ثابت ايران نيست و در ميان 166كشور عضو اتحاديه بين‌المللي مخابرات، ايران ارزان‌ترين تعرفه‌ها را دارد.
بررسي صورت‌هاي مالي شركت مخابرات نشان مي‌دهد اتفاقا روند رشد سود شركت مخابرات در شرايطي كه اقتصاد ايران در ركود تورمي به سر مي‌برد كاملا مثبت است. اطلاعات مالي منتشر شده در بورس تهران نشان مي‌دهد سود سهام مخابرات در سال93 معادل 33درصد رشد كرده است. سود هر سهم شركت مخابرات نيز از 181ريال در سال92 به 241ريال در سال1393 رسيده است. در عين حال ميزان فروش شركت مخابرات با 16درصد رشد به 1187ميليارد تومان رسيده است. اين اطلاعات بيانگر اين است كه روند كسب سود شركت مخابرات به‌هيچ‌وجه نابسامان نيست. با اين شرايط مشخص نيست هدف از انتشار اگهي فروش سهام شركت توسعه اعتماد مبين چيست؟
- آيا فروش سهام قانوني است
پرسش ديگري كه وجود دارد اين است كه آيا فروش سهام شركت توسعه اعتماد مبين به‌عنوان شركتي كه 50درصد از سهام شركت مخابرات را داراست و هنوز اقساط سهامش را به‌طور كامل پرداخت نكرده مجاز و قانوني است؟ براي يافتن پاسخ درست اين پرسش به سراغ اسماعيل غلامي معاون سابق سازمان خصوصي‌سازي، يعني همان كسي كه 6سال پيش نقش اصلي را در واگذاري سهام مخابرات داشت، رفتيم. غلامي گفت: فروش سهام شركت توسعه اعتماد مبين توسط مالكانش منع قانوني ندارد زيرا اين دارايي متعلق به‌خود آنهاست. مشكلي هم در مورد پرداخت اقساط سهام پيش نخواهد آمد چون توسعه اعتماد مبين به‌عنوان يك شخصيت حقوقي متعهد پرداخت اقساط سهام مخابرات است.
او در عين حال به يك نكته جالب اشاره كرد و گفت: اما نكته‌اي كه در اينجا بايد درنظر گرفته شود، تأييد اهليت خريدار سهام شركت توسعه اعتماد مبين است. در زمان واگذاري 50درصد سهام مخابرات به شركت توسعه اعتماد مبين صلاحيت آن، تحت عنوان اهليت، در هيأت عالي واگذاري مورد تأييد قرار گرفت، بنابر اين به‌نظر مي‌رسد صلاحيت مالك جديد شركت توسعه اعتماد مبين هم بايد مورد تأييد قرار گيرد.
ابهام‌هاي موجود براي فروش شركت توسعه اعتماد مبين اطلاعات مالي و اوضاع خوب شركت مخابرات در كسب سود طي سال مالي1393 نشان مي‌دهد احتمالا اين آگهي فروش يكي از حربه‌هاي فشار بر دولت براي تصويب طرح افزايش تعرفه‌هاي مخابراتي است. از سوي ديگر بررسي‌ها نشان مي‌دهد در آگهي فروش سهام توسعه اعتماد مبين، ابهام‌هاي بسياري وجود دارد. به‌عنوان مثال برخلاف استانداردهاي موجود، در اين آگهي اصلا مشخص نيست قيمت پايه براي فروش سهام شركت توسعه اعتماد مبين چقدر است؟ در اين آگهي مشخص نشده شركت عرضه شده، به جز سهام شركت مخابرات چه دارايي‌هاي ديگري را در اختيار دارد؟ در نهايت معلوم نيست فروشنده سهام شركت توسعه اعتماد مبين، چه فرد يا افرادي هستند و اصلا تركيب سهامداران اين شركت چگونه است؟
همچنين براساس بند 11 آگهي منتشر شده، كسب اطلاعات كافي و وافي از وضعيت مالي، اقتصادي، فني و حقوقي شركت مورد معامله برعهده خريدار است، درحالي‌كه شركت توسعه اعتماد مبين حتي سايت رسمي نيز ندارد. همچنين با توجه به ضوابط تاييد اهليت مالكان مخابرات، مشخص نيست آيا دولت اين حق را براي خود محفوظ مي‌داند كه سهام شركت مخابرات را بار ديگر پس بگيرد يا خير؟