مالمیر که از سال1377 فعالیت خود را در بازار سرمایه شروع کرده است، پیش از این به‌مدت 4سال مدیر نظارت بر ناشران اوراق بهادار و به‌مدت 3سال رئیس اداره نظارت بر ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار بود. او دارای مدرک کارشناسی‌ارشد حسابداری از دانشگاه تهران و کارشناسی حسابداری از دانشگاه شهید بهشتی است. در سال‌های اخیر، حضور او در حوزه مدیریت اداره نظارت بر ناشران سازمان بورس اوراق بهادار همواره به‌عنوان یکی از پربحث‌ترین موضوعات رایج بازار سرمایه مورد نقد و بررسی قرار‌گرفته و وی به‌عنوان متولی بازگشایی و توقف نمادها یکی از تأثیرگذارترین مدیران در بازار سرمایه ایران شناخته می‌شد. بنابراین حضور وی در مدیریت نظارت بر ناشران سازمان بورس طی چند سال اخیر با بعضی انتقادات از سوی فعالان بازار سرمایه، بهویژه سهامداران حقیقی همراه بوده است. پیش‌تر محمدرضا عربی مزرعه‌شاهی در سمت معاون نظارت بر ناشران و اعضای بورس اوراق بهادار تهران فعالیت می‌کرد که ماه گذشته به سمت عضو هیأت مدیره و معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار منصوب شد. با امیرحمزه مالمیر به گفت و گو نشستیم.
- دلیل اینکه از سازمان بورس به شرکت بورس تهران آمدید چه بود؟
با توجه به تغییراتی که در حوزه ناشران شرکت بورس رخ داد و معاونت این شرکت به سازمان بورس منتقل شد، مذاکراتی انجام شد تا بنده به این سمت منتقل شوم. آقای محمدرضا عربی که قبلا معاون ناشران بورس تهران بود به سازمان بورس رفت بنابراین در مدت زمانی که دکتر عربی به سازمان بورس منتقل شد مذاکراتی انجام شد و در نهایت با درخواست شرکت بورس و موافقت سازمان مقرر شد که از بنده درسمت معاونت ناشران و اعضای شرکت بورس استفاده شود.
- تفاوت سمت جدیدتان با سمت قبلی چیست؟
سمت جدید در شرکت بورس از کار سازمان بورس جدا نیست، شرکت بورس تمایل داشت از بنده در سمت معاونت ناشران و اعضا استفاده کند. معاونت ناشران شرکت بورس نیز همان کار را با دید متفاوت انجام می‌دهد که امیدوارم برنامه‌هایی طراحی شود تا به مجموعه بازار سرمایه و ارکان اجرایی کمک شود.
- چند سال است که در بازار سرمایه فعالیت می‌کنید؟
در مدت 16سال گذشته سمت‌های کارشناس، کارشناس مسئول، معاون مدیر، رئیس اداره و سپس مدیر نظارت بر ناشران بورسی را برعهده داشتم.
- قرار است در حوزه معاونت ناشران بورس چه کارهای جدیدی انجام دهید؟
در معاونت ناشران شرکت بورس سعی می‌کنیم فعالیت خود را در پذیرش شرکت‌های بورس افزایش داده و ابهام‌های شرکت‌هایی که پذیرش می‌شوند را مرتفع کنیم. همچنین قصد داریم در قسمت ناشران به سازمان بورس کمک و در قسمت اعضا برنامه‌های ویژه‌ای را تدوین کنیم.
- چطور می‌خواهید به سازمان بورس در حوزه ناشران کمک کنید؟
در سمت جدیدم در شرکت بورس به اقداماتی که در سازمان بورس انجام دادم فکر می‌کنم و هر جایی که احساس کنم می‌توان اصلاحاتی انجام داد، پیشنهادهای لازم را به سازمان بورس ارائه می‌کنم.
- به‌نظر خودتان عملکردتان در دوره‌ای که در سازمان بورس بودید چگونه بود؟
در سازمان بورس تمام سعی و تلاش خود را کردم تا مستقل عمل کنم و به هیچ عنوان زیر بار زور و تهدید نروم. به هر حال هر شخصی در تصمیماتی که می‌گیرد ممکن است اشتباهاتی انجام دهد ولی بنده در مدت فعالیتم در سازمان بورس هیچ اشتباهی را عمدا انجام نداده‌ام و صددرصد اشتباهات صورت گرفته کاملا سهوی بوده است. با این حال از عملکرد خود در سازمان بورس راضی هستم زیرا قطع به‌یقین در تصمیماتی که گرفته شد از بین بد و بدتر سعی کردم مناسب‌ترین تصمیم را بگیرم.
- همانطور که می‌دانید، موضوع توقف نمادها یک موضوع کلیدی بازار سهام است و همیشه حساسیت‌های زیادی داشته‌است. در طول سال‌هایی که شما در سازمان حضور داشتید، انتقاد‌های زیادی در مورد شیوه باز و بسته کردن نمادها مطرح می‌شد؛ پاسختان به این انتقاد‌ها چیست؟
نظر سهامداران قابل احترام است. زمانی که سهامداران ضرر می‌کنند به‌دنبال مقصر می‌گردند و نخستین مقصر را سازمان بورس و حوزه ناشران می‌دانند اما ما سعی کردیم ابهام زدایی کنیم و در جاهایی به‌ناچار اقداماتی انجام دهیم. من شخصا علاقه‌مند نیستم نمادی را مخصوصا بیشتر از 48ساعت متوقف نگه دارم و توقف نماد سخت‌ترین تصمیمی بود که می‌گرفتم. 95درصد توقف و بازگشایی نمادها براساس دستورالعمل توقف و بازگشایی انجام می‌شود و آن دستورالعمل شفاف، روشن و گویاست و براساس اقدامات سیستماتیک در سامانه کدال، همزمان سازمان و شرکت بورس نماد را متوقف می‌کنند. همچنین در بسیاری از مواقع برخی اطلاعات به بیرون درز کرده و براساس آن قیمت سهم افزایش یا کاهش داشته، بنابراین بعد از بازگشایی تعدیل مثبت یا منفی اثری روی سهم ندارد؛ زیرا اطلاعات به‌اصطلاح پیش خور شده است. در برخی مواقع اطلاعات به‌صورت غیررسمی در اختیار برخی افراد قرار می‌گرفت. این در حالی است که مدیر باید آگاهی، دانش و سختگیری زیادی داشته باشد که اطلاعات درز نکند.
- به موضوع جالبی اشاره کردید. بحث شفافیت در بازار سرمایه بحث روز بازار سهام است. مشکلاتی در این حوزه وجود دارد، به‌نظر شما برای ایجاد شفافیت در بازارچه باید کرد؟
سازمان اقدامات خوبی انجام داده است تا با تداوم آن به جایی برسیم که همه مدیران بورس اطلاعات صورت‌های مالی را با تأخیر ارائه نداده و از ارائه اطلاعات غیرواقع خودداری کنند.پیگیری‌هایی انجام شده است تا جایی که نیاز به فرهنگسازی دارد، فرهنگسازی صورت گیرد به‌طوری که قضات با مسائل بازار سرمایه آشنایی کامل داشته باشند؛ زیرا در بازار سرمایه برخی اطلاعات در مدت زمان اندک به بازار سرمایه منعکس شده و این اطلاعات به‌شدت در دارایی و قیمت سهام اثرگذار است و لازمه آن این است که پرونده‌هایی که از طریق سازمان بورس به مراجع قضایی می‌رود با سرعت، دقت و حساسیت بیشتر بررسی و رأی مورد نظر سریع‌تر صادر شود. ضمن اینکه باید دوره آموزشی در سطح کارشناسی برگزار شده و اگر ابهاماتی در قوانین و مقررات وجود دارد برطرف شود. جرائم نقدی نیز می‌تواند در عدم‌ارائه اطلاعات و تأخیر در ارائه اطلاعات مؤثر بوده و آثار مثبتی در افشای اطلاعات داشته باشد.
- منتقدان می‌گویند سازمان بورس در روند باز و بسته‌شدن نمادها دخالت می‌کند؛ چنین موضوعی صحت دارد؟
ابدا به این موضوع اعتقاد ندارم؛ زیرا توقف و بازگشایی نمادها به اطلاعات شرکت‌ها برمی‌گردد. ما به سمتی حرکت کردیم تا تمام اطلاعات به‌صورت مستقیم در سامانه کدال منعکس شود و در آنجا نقش سازمان بورس کمرنگ شده و کنترل بعد از افشای اطلاعات انجام می‌شود. بخش عمده‌ای از اطلاعات به‌صورت عمده روی سایت کدال می‌رود، فقط اطلاعاتی که مستقیما روی سامانه کدال قرار نمی‌گیرد صورت‌های مالی میان دوره‌ای حسابرسی نشده و اطلاعات پیش‌بینی حسابرسی نشده شرکت‌هاست که این اطلاعات ابتدا در سازمان بورس مورد بررسی قرار گرفته و سپس در سامانه کدال منعکس می‌شود. با توجه به تغییراتی که اجرایی شد پیگیری‌هایی صورت گرفت تا فرم‌هایی در سامانه کدال طراحی شود و شرکت‌ها اطلاعات را به‌صورت مستقیم روی سامانه کدال قرار دهند. این درحالی است که سازمان بورس، اطلاعات ارائه‌شده را بعد از افشا بررسی کرده و تحت عنوان اطلاعات شفاف‌شده ارائه می‌کند. به‌عنوان مثال اطلاعات یک شرکت بعد از ارسال در سیستم کدال بررسی شده و اگر حائز شرایط باشد اطلاعات ارسال می‌شود در غیر این صورت سیستم کدال اطلاعات را به مدیر بازار ارائه داده و اگر اطلاعات بااهمیتی دریافت شده باشد، نماد متوقف می‌شود.
- آیا در حال حاضر همه شرکت‌های بورس اطلاعاتشان را از طریق سامانه کدال به بازار سهام منعکس می‌کنند؟
95درصد اطلاعات از طریق سامانه کدال منتقل می‌شود و 5درصد دیگر بانک‌ها و بیمه‌ها هستند که فرم مخصوص برای کنترل در کدال ندارند و سازمان بورس در حال تدوین این فرم است. همچنین برخی موارد به‌صورت موردی به سازمان بورس اعلام شده و برخی شرکت‌ها اعلام می‌کنند که تعدیل مثبتی درصورت‌های مالی خود دارند که در این صورت اطلاعات شرکت بررسی شده و نماد متوقف می‌شود.
- انتقاد دیگری که به سازمان می‌شود این است که سازمان بورس در روند تصمیم‌گیری‌های مجامع عمومی شرکت‌ها دخالت می‌کند، فکر می‌کنید این انتقاد وارد است؟
در مجامع عمومی، شرکت‌ها باید ماده90 و 240 قانون را رعایت کنند و اگر این موارد رعایت نشود سازمان بورس ورود پیدا می‌کند در غیر این صورت سازمان بورس به هیچ عنوان در تصمیمات مجمع دخالت نمی‌کند.
کار اجرایی سازمان بورس براساس قانون انجام می‌شود، طبق ماده 45 قانون بازار سرمایه، ناشران موظفند اطلاعات خود را به سازمان بورس ارائه کنند. بنابراین ارسال اطلاعات از طریق قانون به سازمان بورس انجام می‌شود.
- شایعاتی در مورد سهام شرکت‌های خودروساز وجود دارد مبنی بر همکاری شرکت‌های خودروساز داخلی و خارجی؛ به‌نظر می‌رسد سهام این شرکت‌ها ظرف روز‌های گذشته ناشی از انتشار همین اخبار، روند صعودی پیدا کرده است. فکر می‌کنید دلیل صعود سهام خودروساز‌ها همین موضوع است؟
اگر توافق جدیدی با شرکت‌های خودروساز خارجی انجام شده بود، این موضوع توسط مدیران این صنعت و از طریق سایت کدال به اطلاع سهامداران می‌رسید اما با توجه به اینکه هنوز خبری در این‌باره به‌صورت رسمی منتشر نشده است، نشان می‌دهد که اخبار منتشر‌شده درباره همکاری خودروسازان داخلی با خارجی در حد شایعه است و سهامداران در حال خرید سهام بر مبنای انتظارات آینده هستند.
- در هر صورت هیچ خودروسازی نمی‌تواند تمام قطعات را خودش تولید کند و نیاز به شریک خارجی دارد؛ در عین حال خبر‌های غیررسمی زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد توافق‌هایی برای همکاری شرکت‌های خودروساز داخلی و خارجی وجود دارد اما هنوز اعلام نشده است. اگر بعد‌ها مشخص شود که این خبر‌ها صحت داشته است، چه اتفاقی خواهد افتاد؟
اگر بعد‌ها مشخص شود که اطلاعاتی در این‌باره وجود داشته و مدیران این صنعت این اطلاعات را منتشر نکرده‌اند، براساس آیین‌نامه افشای اطلاعات تخلف کرده‌اند که شامل پنهان‌کردن اطلاعات می‌شود.
- پس چرا قیمت سهام خودروساز‌ها- با وجود آنکه برای سال مالی جاری زیان شناسایی کرده‌اند- مدام در حال صعود است؟
این موضوع ناشی از انتظارات آینده است، به این معنا که سهامداران باتوجه به فضای به‌وجود آمده در فضای سیاسی و اندیشه رفع تحریم، انتظار دارند همکاری شرکت‌های خودروساز داخلی با خارجی دوباره آغاز شود و چون پیش‌بینی می‌کنند که چنین اتفاقی رخ خواهد داد، سهام این شرکت‌ها را خریداری می‌کنند.
هیچ خودروسازی در دنیا به تنهایی تمام قطعات را تولید نمی‌کند و بخشی از همکاری‌ها و قطعات وارداتی است و سهامداران به این موضوع آگاه هستند. در گذشته شرکت‌های خودروساز همکاری مستمری با خودروسازان خارجی داشتند اما به‌دلیل وقوع تحریم این همکاری‌ها قطع شد؛ بنابراین سهامداران انتظار دارند با رفع تحریم‌ها گسترش مناسبات با خودروساز‌های خارجی بار دیگر آغاز شود و این نوعی انتظار برای سهامداران به‌وجود آورده که منجر به رشد قیمت سهام این شرکت‌ها شده است.