آرش نهاوندی: دکتر شهناز هاشمی، استاد علوم ارتباطات اجتماعی، به‌عنوان پژوهشگر برتر وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های اجرایی در سیزدهمین جشنواره تجلیل از پژوهشگران و فناوران برتر سال1391 انتخاب شد.


خانم دکتر هاشمی در گفت‌وگویی که با وی انجام دادیم ضمن ارائه توضیحاتی درباره نحوه انتخاب پژوهشگر برتر بارها بر اهمیت پژوهش تأکید کرد و چالش‌ها در زمینه تحقیق و پژوهش در کشور را برشمرد. او معتقد است که کمتر فردی درجامعه علمی کشور و مسئولان تصمیم‌گیر و تصمیم‌ساز، برای پژوهش اهمیت قائل است.

خانم دکتر هاشمی در توضیح نحوه انتخاب پژوهشگر برتر گفت: وزارت علوم دو‌ماه پیش از انتخاب پژوهشگر برتر فراخوان می‌دهد و در این فراخوان از متقاضیان درخواست می‌کند که طرح‌ها و مقالات علمی و پژوهشی یا کتاب‌هایی که ترجمه و تالیف کرده‌اند را به این وزارتخانه ارسال کنند.

انتخاب پژوهشگر برتر بر مبنای فعالیت‌های وی در چهار سال گذشته انجام می‌شود و در واقع آثار من از سال 1387تا به امروز مورد بررسی قرار گرفته است. در ابتدا باید باید فرم‌هایی پر و در آن شرح داده شود که طی چهار سال اخیر فرد چه فعالیت‌های علمی‌ای انجام داده است؛ بعد در وزارت علوم فهرست فرم‌های ارسال‌شده به همراه مدارک مستند شماره‌گذاری می‌شود و امتیازهایی به آنها تعلق می‌گیرد، مجموع امتیازهای یک فرد اگر از حداقل تعیین‌شده بالاتر باشد او به‌عنوان پژوهشگر برتر برگزیده می‌شود.

او درباره سوابق علمی و نحوه انتخابش به‌عنوان پژوهشگر برتر نیز گفت: «من طی چهار سال اخیر دو مقاله ISI منتشر کرده‌ام که مقالاتی محسوب می‌شوند که در نشریات و سایت‌های خارج از کشور انتشار می‌یابند. شش مقاله علمی و پژوهشی و چهار مقاله علمی و تخصصی در داخل کشور به چاپ رسانده و پنج طرح پژوهشی نیز به انجام رسانده بودم؛ اینها شاخص‌هایی بود که بر مبنای آن در وزارت علوم به من امتیاز مناسبی تعلق گرفت».

دکتر هاشمی به چالش‌هایی که در زمینه پژوهشی در رشته‌های علوم انسانی و علوم اجتماعی وجود دارد اشاره کرد و گفت: «بر این باورم که اساسی‌ترین مشکلی که در زمینه پژوهش وجود دارد این است که پژوهش‌های ما متقاضی ندارد. درواقع نه کسی پژوهش‌های ما را می‌خواهد و نه به آنها اهمیت می‌دهد. به‌دلیل عدم‌علاقه به استفاده از پژوهش‌های علمی در جامعه ما آن پژوهش‌های اندک نیز کارکرد خود را از دست داده‌اند. پژوهش در کشور ما متقاضی‌محور نیست و اساسا بسیاری از مدیران، اعتقادی به نتایج پژوهش‌های انجام گرفته ندارند.

افراد در جامعه ما برای حل مشکلات خویش و مشکلات در سطح کلان به دیگران رجوع نمی‌کنند و از تحقیقات افرادی که حاوی تجربیات آنها در حل بسیاری از مشکلات است استفاده نمی‌کنند. پژوهشگر در واقع باید به سازمان‌ها و نهادهای وابسته مراجعه کند و از نزدیک با نحوه حل مشکل آگاهی یابد. به فرض اگر پژوهشگری چنین اقدامی کند از پژوهش وی استفاده نمی‌شود و آن را نادیده می‌گیرند. همه تصمیمات ما مبتنی بر پژوهش نیست».

دکتر هاشمی در پایان به این نکته اشاره کرد که به باور وی تصمیم‌گیران و تصمیم‌سازان اهمیت زیادی برای پژوهش قائل نیستند.