لیلا شریف: گم شدن سند باغ قلهک بار دیگر نام این باغ را بر سر زبان‏ها انداخت، تا شاید مسئولان برای بازپس گیری این باغ از دست مستأجران انگلیسی به تکاپو بیفتند و زمینه را برای خروج این مستأجران صدساله فراهم کنند.

به گزارش همشهری آنلاین، سال‎هاست که موضوع باغ قلهک و مستأجران انگلیسی آن از سوی رسانه‎ها و مسئولان پیگیری می‎شود تا شاید صاحبخانه بتواند از حضور طولانی این مستأجرهای اجباری خلاص شود.

بدون شک هرگز ناصرالدین شاه قاجار فکر نمی‎کرد که هدیه موقتی‎اش به دولت انگلیس، بعد از گذشت صدسال به موضوع داغی برای مردم و مملکت تبدیل شود.

شاید خود انگلیسی‎ها هم فکر نمی‎کردند که بتوانند با هر ترفندی شده است 113 سال در باغ قلهک بدون رضایت صاحبخانه مستأجر بمانند. این باغ پس از انقلاب اقامتگاه کارکنان سفارت بریتانیا در تهران بوده و در سال‌های اخیر بخشی از آن به دفتر شورای فرهنگی بریتانیا اختصاص داده شده بود که فعالیت آن از سال 88 به بعد با مخالفت مواجه شد.

داستان باغ قلهک و حاشیه‎های آن چندین سال است به یکی از مجاری تنش میان ایران و انگلیس تبدیل شده است و با وجود تلاش و پیگیری مسئولان ایرانی، هنوز هم این مستأجر سمج در باغ قلهک ساکن است و نه تنها از هیچ تلاشی برای حفظ این باغ فروگذاری نکرده، بلکه گاهی آنقدر حس مالکیت پیدا می‏‌کند که به خود اجازه می‎دهد، 310 رأس درخت در این باغ را به آتش بکشد.

مستأجران 113 ساله باغ قلهک

داستان از این قرار بود که سفارت انگلستان برای آنکه در تابستان‎ها محلی برای تفرج داشته باشد، به فکر باغ قلهک می‎افتد و این باغ را در سال 1278 ه.ق از ناصرالدین شاه اجاره می ‏کند -البته فراموش نباید کرد که انگلیسی‎های به جز این باغ، در خیابان فردوس کنونی نیز از محلی برای سفارت برخودار بود.

ناصرالدین شاه در نامه‎ای حق انتفاع از باغ قلهک را به انگلیسی‎ها واگذار می‎کند. البته در این نامه چند نکته قابل توجه وجود دارد. قاسم شعبانی کارشناس حقوق بین‌الملل و استاد دانشگاه در همایش بررسی ابعاد فقهی و حقوقی غصب باغ قلهک که در سال 86 برگزار شد، به نکات مهم نامه ناصرالدین شاه اشاره کرد و در این رابطه گفته بود: سند واگذاری باغ قلهک به انگلیس توسط دربار ناصرالدین‌شاه قاجار نیز چنانکه در متن نامه آمده برای «نشیمن» یا همان سکنی‌گزیدن است که به هیچ وجه به معنای واگذاری مالکیت قطعی آن نیست.

این کارشناس حقوق بین‌المللی با بیان این واقعیت که انگلیسی‌ها در زمان رضاخان برای ثبت مالکیت خود بر باغ قلهک اقدام کردند اما در این اقدام به نامه ناصرالدین شاه اشاره نکرده و سعی کردند از یک قاعده حقوقی دیگر استفاده کنند که اجازه می‌داد اگر کسی زمینی را تصرف کند و این مالکیت متعارضی نداشته باشد مالکیت وی تثبیت می‌شود، گفت: انگلیسی‌ها مدعی شده‌اند که برای تثبیت مالکیت خود سه نوبت برای رفع متعارض از باغ قلهک آگهی عمومی داده‌اند که ما سراغ گرفته‌ایم و دیدیم که شماره آگهی اول ادعایی انگلیسی‌ها مربوط به فروش کراوات و دستمال یزدی است و آگهی دوم نیز هیچ ارتباطی به موضوع نداشته و آگهی سوم نیز به هیچ وجه وجود خارجی ندارد.

صحبت‎های این کارشناس حقوق بین الملل نشان از این واقعیت دارد که انگلیس برای تمام سال‎های تسخیر باغ قلهک هیچ مدرک حقوقی قابل استنادی ندارد. تنها سندی که انگلیسی‎ها آن را مجوز حضور خود در باغ قلهک می‎دانند، به سند جعل شده‎ای در دوره رضا شاه بازمی‎گردد. اما متأسفانه انگلیسی‎ها با وجود نداشتن مدرک مستدل، توانسته است 113 سال در باغ قلهک ساکن شوند و حتی در بخش‎هایی از این باغ مدرسه ساخته و آن را اجاره بدهند.

مسئولان برای پس گرفتن باغ قلهک چه کرده‌اند؟

نقطه آغاز فعالیت برای نجات باغ قلهک را باید در سال‎های 85 و مجلس هفتم جستجو کرد. از این سال به بعد بود که اعتراض صاحبخانه از حضور مستأجری که گویا قصد رفتن هم ندارد بلند شد. تا جایی که این بار برای گرفتن حق خود، تصمیم گرفت تا با توسل از راه های قانونی، حقوق پایمال شده خود را به دست آورد.

شهرداری، مجلس، قوه قضائیه از جمله نهادهایی بودند که برای بازپس‎گیری باغ قلهک و بیرون راندن مستأجران انگلیسی آن وارد میدان شدند اما براساس فعالیت‎های انجام شده، می‌توان شکایت شهرداری تهران از سفارت انگلیس به دلیل قطع 310 رأس درخت در باغ قلهک و همچنین پیگری مجلس از طریق طرح بازپس گیری باغ قلهک را به عنوان بیشترین تلاش‏‌های انجام شده در این حوزه یاد کرد.

در جدول زیر می‎توانید تمام فعالیت‎هایی و اظهار نظرهایی که تاکنون برای بازپس گیری باغ قلهک انجام شده است را مشاهده کنید:

  

زمان

چه کردند؟

     نمایندگان مجلس هفتم

سوم خردادماه سال 85

- 162 نفر از نمایندگان مجلس در نامه ای به غلامعلی حدادعادل در اولین حرکت پارلمانی خواستار آزادسازی باغ قلهک شدند.

 

- نمایندگان در این نامه تاکید داشتند که باغ قلهک به انگلیس واگذار نشده و قرارداد بین انگلستان و ایران در این باره نیز پس از گذشت سالیان متمادی باطل شده است.

- ایجاد طرح بازپس‌گیری باغ قهلک

- این نامه بدون نتیجه از سوی نمایندگان مجلس فراموش شد.

 

مجلس هفتم

اوایل اردیبهشت سال 86

 -  22 نفر از نمایندگان مجلس هفتم طی نامه ای به حدادعادل خواستار پیگیری مجدد باغ قلهک از سوی مجلس و بازپس گیری این باغ از سفارت انگلیس شدند.

- این نامه هم به سرانجام نرسید با پس گرفتن امضاء از سوی برخی نمایندگان،‌ این طرح از حدنصاب افتاد و هیئت رئیسه نرسید.

مجلس هفتم

26 خرداد 86

- ایجاد الزام دولت به اقدام در تعیین وضع و تبدیل باغ قلهک به پارک موزه استعمارشناسی و استکبارستیزی

- با وجود آنکه حاجی بابائی عضو هیئت رئیسه مجلس خبر از بررسی این طرح در صحن علنی مجلس داده بود. این طرح در مجلس مطرح نشد.

-  به دنبال ارائه این طرح ،سفیر انگلیس در تهران، نمایندگان ملت را به بازپس گیری مراکز فرهنگی جمهوری اسلامی در لندن به ویژه باغ منچستر در صورت تغییر وضعیت باغ قلهک تهدید کرد.

حمیدرضا حاجی‌بابایی/ نماینده مردم همدان در مجلس

31 تیر 86

در حال حاضر پرونده باغ قلهک در قوه قضائیه و همچنین کمیسیون اصل نود در دست بررسی است

 

مجلس هفتم

تیر 86

ایجاد کمیته پیگیری بازپس گیری باغ قلهک

منوچهر متکی/ وزیر امور خارجه

آبان 89

در رابطه با باغی که به طور مستقل در اختیار انگلیس در تهران است از سوی افرادی حقیقی به مراجع قضایی شکایت شده است.

شکایت شهرداری از سفارت انگلیس

آبان 90

شکایت شهرداری به قوه قضاییه به خاطر نابودی 310 رأس درخت در باغ قلهک

سید ابراهیم رئیسی/ معاون اول قوه قضائیه

آبان 1390

این موضوع در قوه قضائیه در حال پیگیری است و اگر نتیجه‌ای حاصل شد از سوی سخنگوی قوه قضائیه اعلام می شود.

محمدباقر قالیباف/ شهردار تهران

آذر 1390

- قالیباف با استناد به قانون گفت: در موارد این چنینی یا باغ به نفع مردم و شهر ضبط و تبدیل به پارک عمومی می‌شود و یا سفارت انگلستان باید جریمه نقدی درختان را پرداخت و دو برابر بن درختان قطع شده درخت‌کاری کند.

- باغ قلهک به نفع مردم مصادره شود.

 

آذر سال 90

۲ روز پس از تأیید نهایی مصوبه مجلس در کاهش روابط ایران و انگلیس نیروهای بسیج وارد اقامتگاه دیپلماتیک انگلیس همان باغ قلهک شدند.

نقوی حسینی/ رئیس کمیته رئیس کمیته مطالبات ملی مجلس

بهمن سال 90

برگزاری جلسه ای برای معاونت حقوقی ریاست جمهوری، وزارت اقتصاد و دارایی و سازمان ثبت اسناد و املاک نسبت به تعیین متولی اقدام قضایی تعیین و اقدامات مقدماتی قضایی و حقوقی باز پس‌گیری باغ قهلک صورت پذیرد.

عبدالحسین حائری

تیر 1391

انگلیسی‌ها باغ قلهک را از ایران اجاره کرده‌اند اما اجاره‌نامه این ملک که در صندوقی در کتابخانه ملی نگهداری می‌شد، گم شده است!

نقوی حسینی/ نماینده مجلس نهم

11 تیرماه سال 91

تشکیل کمیته پیگیری بازپس گیری باغ قلهک

علی صالحی/ وزیر امور خارجه

17 تیر سال 91

گم شدن سند باغ قلهک به مراجع ذی‌ربط خودش مربوط است و به من مربوط نیست

علاأالدین بروجردی/ رئیس کمیسیون امنیت ملی

19 تیرماه سال 91

پیگیری سند مالکیت ایران بر باغ قلهک

پورمختار/ رئیس کمیسیون اصل نود

20 تیر سال 91

پیگیری موضوع در کمیسیون اصل نود

حال باید منتظر ماند و دید دور جدید پیگیری مسئولان برای بازپس گرفتن باغ قلهک و بیرون راندن مستأجران صدساله این باغ به نتیجه خواهد رسید یا سریال مستأجران انگلیسی باغ قلهک ادامه می‌یابد.

  در همین زمینه: اقدام قضایی ایران برای ابطال سند جعلی مالکیت انگلیس بر باغ قلهک

منبع: همشهری آنلاین