کورش فخرطاولی: بحران سیاسی و نظامی ساحل‌عاج، کشور غرب آفریقایی با ثروت‌های خدادادی کم‌نظیر، با دستگیری 2روز قبل لوران باگبو، رئیس‌جمهور 10 سال اخیر این کشور، به دست نیروهای حامی ‌الحسن واتارا، رئیس‌جمهور مسلمان مورد تأیید جامعه بین‌المللی، ورق تازه‌ای خورد

باگبو که اعتقاد داشت قدرت گرفتنی است نه دادنی، بالاخره خودش با همین معادله از قدرت به زیر کشیده شد تا یکی از هوشمندترین سیاستمداران معاصر آفریقا که می‌توانست هنوز آینده سیاسی درخشانی داشته باشد، حالا در انتظار محاکمه باشد. وی از نظر طرفدارانش نماد مبارزه با استعمار نو در آفریقا بود و از نظر منتقدانش عامل همه بدبختی‌های ساحل‌عاج و بی‌ثباتی در منطقه. واقعیت این است که باگبو، به درست یا غلط، همه را در سطح ملی و منطقه‌ای و بین‌المللی، به ستوه آورده بود و در حالی که تقریبا هیچ حمایتی حتی از سوی کشورهای همسایه نداشت، هم در میدان انتخابات و هم در میدان نبرد نظامی شکست خورد تا الحسن واتارا، از 48ساعت قبل تنها رئیس‌جمهور ساحل‌عاج باشد.

4ماه قبل وقتی باگبو پیروزی نامزد مسلمان را در انتخابات ریاست‌جمهوری نپذیرفت، جامعه بین‌المللی تمام حیثیت خود را برای دفاع از رأی مردم و دمکراسی در یک کفه ترازو قرار داد و کوشید از طریق میانجیگری و تحریم، وی را به ترک قدرت متقاعد سازد. در نهایت وقتی راه حل‌های سیاسی راه به جایی نبرد، برخی اقدامات نسنجیده نیروهای نزدیک به باگبو در سرکوب خونین غیرنظامیان بی‌گناه طرفدار واتارا و آواره‌کردن بیش از یک میلیون نفر، راه حل نظامی را به میان کشید و نیروهای واتارا ظرف یک هفته بعد از کنترل تمام شهرهای ساحل عاج، به ابیجان، مرکز قدرت باگبو، رسیدند و در ادامه با حمایت کلاه‌آبی‌ها و نیروهای فرانسوی، تحت قطعنامه شماره1975، کار باگبو را یکسره کردند.

آنچه در ساحل‌عاج گذشت دست‌کم از 2منظر باید مورد توجه قرار گیرد:

- دولت فرانسه با مداخله در ساحل عاج، سیاست آفریقایی دیرین خود را در هیأت ژاندارم آفریقا، این بار تحت پوشش قطعنامه شورای امنیت، زنده کرد و رسانه‌های فرانسوی مخصوصا شبکه خبری بین‌المللی فرانس24 با پوشش و جهت‌دهی تحولات، بستر لازم را فراهم کردند.

- الحسن واتارا، اگرچه قدرت را با زور تحویل گرفت، اما به گواهی اغلب ناظران سیاسی، به‌دلیل حمایت اکثریت مردم مسلمان ساحل ‌عاج و همچنین رأی‌دهندگان غیرمسلمان هم‌پیمان سیاسی-انتخاباتی‌اش، شایسته‌ترین فرد برای تکیه زدن به کرسی ریاست‌جمهوری در ساحل‌عاج است. این دکتر اقتصاد 69 ساله، نخست‌وزیر اسبق ساحل‌عاج و قائم‌مقام سابق صندوق بین‌المللی پول، اینک با 2چالش سخت بازسازی اقتصاد ویران‌شده کشور و برقراری آشتی ملی روبه‌روست. گرچه وی در مقابله با چالش اول استاد است و با توجه به ظرفیت‌های اقتصادی ساحل‌عاج و حمایت بین‌المللی می‌تواند به‌سرعت زمینه شکوفایی مجدد نخستین تولید‌کننده کاکائو در دنیا را فراهم کند، اما التیام زخم‌های ناشی از بحران درازمدت کشور، کار ساده‌ای نیست. با این حال وی با اعلام تشکیل دولت وحدت ملی با حضور تمام نیروهای سیاسی، از هم اکنون درصدد مقابله با چالش دوم نیز برآمده است.