همشهری آنلاین – گروه سیاسی: انستیتو مطالعات سیاست بینالملل ایتالیا به تازگی در گزارشی تحلیلی، به برنامه فضایی ایران پرداخته و نوشتهاست: «ایران بهدنبال آن است که برنامه فضایی خود را از یک پروژه راهبردی دولتی به یک صنعت تجاری کمهزینه تبدیل کند. این کشور با تکیه بر پرتابگرهای بومی و همکاری با شرکای غیرغربی، بازارهای کمتر پوشش داده شده را هدف گرفته است».
در این گزارش به نقل از مدیران یکی از شرکتهای خصوصی حوزه هوافضای ایران، تاکید شده است که «هدفگذاری نهایی این است که تا سال ۱۴۰۷ (۲۰۲۸–۲۰۲۹) به نقطهای برسیم که هر ماه بیش از ۱۰ پرتاب انجام شود».
این گزارش در ادامه افزودهاست: «برای کشوری که تنها یک دهه پیش برای قرار دادن ماهوارههای کوچک در مدار با دشواری مواجه بود، این پیشبینی، آنهم با نرخ بالای مأموریتها چشمگیر است. این پیشبینی یک نکته مهم دارد؛ تلاش ایران برای تبدیل یک برنامه راهبردی دولتی به صنعتی تجاری، که دستکم بتواند با شرکای خود در چارچوب «بریکس»، «سازمان همکاری شانگهای» و «اتحادیه اقتصادی اوراسیا» رقابت کند».
گذار از تثبیت به صنعتیسازی
انستیتو مطالعات سیاست بینالملل ایتالیا در گزارش خود با اشاره به اینکه فعالان حوزه فضایی در ایران، این بخش را به صنایع بومی پیشرو، مانند پهپادسازی، که ایران با وجود تحریمها و انزوا توانسته در آنها خطوط تولید داخلی نسبتاً مقاوم و پایداری ایجاد کند، تشبیه میکنند، تصریح کردهاست: «برنامه فضایی ایران در حال گذار از مرحله «تثبیت»، شامل تسلط بر فناوریهای ماهوارهای، ایجاد یک چرخه کامل تولید و پرتاب و انجام تعداد کافی مأموریت برای اثبات قابلیت اطمینان، به مرحله «صنعتیسازی» است؛ مرحلهای که در آن، این توانمندیها مقیاسپذیر و تجاری میشوند».
در ادامه این گزارش به پیشینه فعالیتهای ایران در حوزه فضایی نیز اشاره شدهاست: «در سال ۱۹۵۸ ایران به عنوان یکی از اعضای اولیه، به کمیته موقت سازمان ملل برای همکاریهای بینالمللی در فضای ماورای جو، که بعدها به کوپوس (COPUOS) تبدیل شد، پیوست؛ اقدامی که نشاندهنده تمایل تهران برای حضور در نظم نوظهور فضایی جهان بود».
تحول برنامه فضایی ایران
در بخش دیگری از گزارش تحلیلی انستیتو مطالعات سیاست بینالملل ایتالیا، با اشاره به اینکه «تحول برنامه فضایی ایران بهموازات برنامه موشکهای دوربرد این کشور پیش رفته»، افزوده شدهاست: «منتقدان استدلال میکنند هر پیشرفت در توان پرتاب فضایی ایران، فاصله فناورانه این کشور را با یک موشک «بالستیک قارهپیما» کاهش میدهد».
این گزارش در ادامه تصریح کردهاست: «هماکنون برنامه فضایی ایران همهچیز را دربر میگیرد؛ از تولید ماهواره و توسعه پرتابگرها گرفته تا بهرهبرداری از پایگاههای پرتاب و ایستگاههای زمینی که دادههای فضایی را رهگیری و دریافت میکنند. ایران در رده وزنی ۱۰۰ تا ۳۰۰ کیلوگرم میتواند با استفاده از چند خانواده پرتابگر، ازجمله «قائم۱۰۰» و «سیمرغ»، ماهوارهها را به مدار پایین زمین بفرستد».
این اندیشکده ایتالیایی در این گزارش با اشاره به اینکه «ایران در حال گسترش زیرساختهای پرتاب خود است»، ادامه دادهاست: «مهمترین پروژه در این زمینه، پایگاه فضایی جدید چابهار در سواحل جنوبشرقی ایران است. فاز نخست این پایگاه، که برای موشکهای سوخت جامد طراحی شده، در مراحل پایانی قرار دارد و انتظار میرود نخستین پرتاب آزمایشی آن در ماههای آینده انجام شود».
این گزارش برنامه آتی برای پرتاب ۳ ماهواره ایرانی «پایا»، «کوثر» و «ظفر» را آغازی برای مرحله صنعتیسازی میداند؛ مرحلهای که در آن ایران از مرحله ماهوارههای آزمایشی تکنمونه به تولید پیوسته مورد نیاز برای منظومههای ماهوارهای گذار میکند».
در ادامه این گزارش تصریح شدهاست: «مقامهای ایرانی و کارآفرینان خصوصی، فرصت رقابتی خود را در بازارهای بریکس، سازمان همکاری شانگهای و اتحادیه اقتصادی اوراسیا میبینند. این بلوکها برخی از پرجمعیتترین اقتصادهای در حال رشد جهان را دربر میگیرند. راهبرد ایران این است که خود را بهعنوان تأمینکنندهای کمهزینه در «اقتصاد فضایی» معرفی کند که بهتدریج در حال فاصله گرفتن از زنجیرههای تأمین غربی است».