ریشه نکبت ۱۹۴۸ را باید در ۹ دسامبر ۱۹۱۷ جست‌وجو کرد؛ روزی که با سقوط بیت‌المقدس به‌دست بریتانیا، مسیر مهندسی جمعیتی و اشغال تدریجی فلسطین آغاز شد.

به گزارش همشهری‌آنلاین، شاید به نظر بسیاری سرآغاز و تجاوز اشغال در فلسطین، روز نکبت در 15 می 1948 است. وقتی که یک روز پس از اعلام استقلال اسرائیل، قیومت بریتانیا پایان یافت و صدها روستا و شهر فلسطینی تخریب یا خالی شدند و حدود ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار فلسطینی آواره شدند. اما شاید بتوان سررشته این روز را در 108 سال گذشته، جست‌وجو کرد. 9 دسامبر 1917، روزی که بیت‌المقدس به‌دست نیروهای بریتانیا در جنگ جهانی اول سقوط و پایانی بود بر حاکمیت چهارصد ساله عثمانی‌ها. آن روز، حسین الحسینی، شهردار وقت بیت‌المقدس وقتی که کلیدهای شهر را به ژنرال ادموند هنری آلنبی، فرمانده ارتش بریتانیا تحویل می‌داد، نمی‌دانست که انگلیسی‌ها چه طرح بلندمدتی را برای مهندسی آینده فلسطین بر سر دارند. اعلامیه بالفور مبنی بر مجوز بریتانیا برای یک «خانه ملّی برای مردم یهود» تازه شروع راه بود. از ۱۹۱۸ تا ۱۹۴۸، به‌ویژه پس از ۱۹۳۳ و اوج‌گیری نازیسم، بیش از ۴۰۰ هزار مهاجر یهودی وارد فلسطین شدند؛ گواهی‌های ورود به‌سهولت صادر و همکاری میان مقامات بریتانیایی و آژانس‌های یهودی، جمعیت یهودی را از حدود ۱۰ درصد به بیش از ۳۰ درصد رساند.

قوانین زمین نیز به نفع مهاجران تغییر یافت؛ مالیات‌های سنگین بر زمین‌های بلااستفاده و سوءاستفاده از املاک مالکان غایب عرب شرایطی ساخت که تا سال ۱۹۴۸، صهیونیست‌ها حدود ۷ درصد از کل اراضی فلسطین را خریداری کنند. بذرهای نکبت، سال‌ها پیش از ۱۹۴۸ کاشته شده بود.