جوادنصرتي
شفق قطبي يكي از زيباترين پديده هاي طبيعي جهان است كه يك فرد مي تواند در طول حيات خود با آن مواجه شود، البته پديده هاي زيبا در جهاني كه ما مسلمانان خالق آن را جميل و دوست دار جمال مي دانيم، كم نيستند، اما بحق بايد اين پديده نادر و زيبا را كه در مقياس بسيار وسيعي اتفاق مي افتد، يكي از زيباترين پديده هايي دانست كه خالق جميل، خلق مي كند. شفق قطبي در غرب به Polar Aurora مشهور است كه ترجمه تركيب لاتين آن به معناي نور خورشيدي  ست. اين پديده در فاصله زماني مشخص در قطب پيش مي آيد و مناطق شمالي آمريكا و اروپا بهترين منطقه براي مشاهده آن است، اما هيچ معلولي بدون علت نيست. در اينجا علم فيزيك علت اين پديده را شناسايي و توجيه مي كند و ما سعي خواهيم كرد در اين نوشته به صورت مختصر، با توجيه علمي آن آشنا شويم.
شفق هاي قطبي و مغناطيس زمين
شفق هاي قطبي معمولا به صورت زبانه هاي سفيد و سبزي در آسمان ظاهر مي شوند كه جهت آنها از شرق به غرب است و امواجي در آنها ديده مي شود. اين پديده در شمال كره زمين براحتي رويت مي شود، اما هرچه به سمت پايين يعني جنوب مي رود، امكان رويت آنها به ميزان نزديك بودنشان به افق بستگي دارد. با مشاهده دقيق شفق هاي قطبي براحتي مي توان اشعه  هاي موازي  را ديد كه در عرض آنها كشيده شده اند. نكته جالب در مورد اين اشعه ها اين است كه جهت آنها وابستگي شديدي به مغناطيس زمين دارد و از اينجاست كه مي توان شفق ها را به علم فيزيك ربط داد.
همه ما مي دانيم كه زمين يك آهن رباي عظيم است و براي اينكه اين امر را اثبات كنيم، كافي ست يك بار از يك قطب نما استفاده كنيم. عقربه قطب نما هميشه به سمت يكي از قطبين زمين (قطب شمالي) كه در علم فيزيك به آن قطب مغناطيسي مي گويند و نزديك قطب جغرافيايي زمين قراردارد نشانه مي رود. اشعه هاي مورد بحث در شفق قطبي هم تقريبا همانند عقربه قطب نما عمل مي كنند، يعني هميشه روبه سوي قطب مغناطيسي زمين دارند و به همين خاطراست كه همگي موازي هم و داراي جهت يكسان هستند.
اما شفق هاي قطبي هميشه به صورت منظم و همگون پديد نمي آيند. در برخي موارد اين شفق ها سريعا تغيير حالت مي دهند و شديدا درخشان مي شوند.
دليل اين امر آزاد شدن انرژي در فضاي بسيار دورتري از قطب زمين است.
شفق قطبي و الكترون ها
شفق قطبي براي كساني كه در قرن هاي گذشته آن را مي ديدند پديده اي راز آلود به شمار مي رفت. حتي انسان قرن بيستم هم پيش از آنكه بتواند مطالعات فضايي خود را در مورد شفق قطبي آغاز كند، اين پديده را به چشم يك راز نگاه مي كرد. اما به لطف ماهواره هاي فضايي، امروزه مي  توان اين پديده را توجيه كرد. هرچند حتي امروزه هم نمي توان پرده از تمامي اسرار اين پديده بسيار زيبا برداشت، با اين حال براي آشنايي با علل پيدايش اين پديده، بايد از جايي كار شروع شود. براي انجام اين كار ابتدا بايد مشخص مي شد، شفق قطبي در چه فاصله اي از قطب انجام مي شود. دانشمندان اين كار را انجام داده اند. آنها با تصويربرداري از اين پديده توسط دوربين هايي كه در نقاط مختلفي از زمين و فضا قرار داشتند، متوجه شدند شفق قطبي در فاصله 60مايلي زمين اتفاق مي افتد و اين فاصله براي شفق هاي قرمز حتي به 120مايل هم مي رسد. پس در اولين گام دانشمندان متوجه شدند اين پديده در جايي خارج از زمين اتفاق مي افتد. با تحقيقات گسترده تر مشخص شد طيف هايي از الكترون پرسرعت كه از منشا فضايي به زمين و اتمسفر اطراف آن برخورد مي كنند باعث بروز چنين پديده اي مي شوند. اين حالت را ما روزانه به تعداد دفعاتي كه تلويزيون را روشن مي كنيم، مشاهده مي كنيم. در هر دو حالت، الكترون هاي پرسرعت به يك سطح مشخص برخورد مي كنند و انرژي موجود در آنها به نور تبديل مي شود. در تلويزيون، صفحه آن از حركت الكترون ها جلوگيري مي كند و در زمين، اتم هايي كه در لايه هاي بالايي اتمسفر زمين قرار دارند. رنگ شفق ها هم در همين مرحله ظاهر مي شود. سبزي و قرمزي شفق ها به برخورد الكترون هاي پرسرعت با اتم هاي اكسيژن مربوط مي شود. انحصار اين دو رنگ در شفق هاي قطبي هم از همين جا ناشي مي شود، چون هر عنصر در جهان طبيعت رنگ مخصوص به شخصيت فيزيكي خود را داراست و در اينجا حضور اكسيژن باعث ايجاد اين دو رنگ مي شود.
اما در اينجا سئوال ديگري مطرح مي شود، الكترون ها از كدام منبع به سمت زمين گسيل مي شوند؟ و از آن مهمتر چرا الكترون ها داراي چنين سرعت بالايي هستند؟ جواب هر دو سئوال يك كلمه بسيار ساده است؛ خورشيد. اين ستاره دوست داشتني به نوعي، كيمياي فيزيكدانان به شمار مي رود. هيچ فرآيندي در زمين و به طور كلي در منظومه شمسي وجود ندارد كه خورشيد در آن نقش اساسي نداشته باشد. غذايي كه مي خوريم، سوختي كه مي سوزانيم، بادي كه وزيده مي شود، باراني كه باريده مي شود و... همگي به لطف حضور خورشيد امكان پذير هستند. در شفق قطبي هم دليل اصلي را بايد در خورشيد و واكنش هاي آن جست وجو كرد، اما در اين مورد خاص، اين بار به جاي نور خورشيد، پديده اي ديگر به نام باد خورشيدي، باعث بروز شفق قطبي مي شود.
در طول يك خورشيد گرفتگي كامل، هاله اي سفيدرنگ به دور خورشيد كه اين بار سياه است ديده مي شود. محققان كشف كرده اند كه دماي اين هاله در حدود يك ميليون درجه سانتي گراد است. چنين گرماي وحشتناكي هرگونه الكترون را از هر نوع اتمي جدا مي كند و اين هاله را به سوپي از الكترون ها و يون هاي آزاد تبديل مي كند، به اين حالت از ماده، پلاسما گفته مي شود.
اين پلاسما بسيار داغ تراز آن است كه نيروي گرانش خورشيد آن را اسير خود كند، به جاي آن، به صورت بادهاي خورشيدي بر تمامي فضاي منظومه خورشيدي مي وزد و نه تنها به زمين مي رسد كه حتي از منظومه شمسي هم خارج مي شود. با اين حال ميدان مغناطيسي زمين به حدي در برابر اين بادخورشيدي از خود مقاومت نشان مي دهند كه باد خورشيدي نمي تواند در آن نفوذ كند. لايه دفاعي اين ميدان، لايه اي به نام مگنوتسفر است كه با سد كردن راه عبور بادهاي خورشيدي، زمين را از اثرات مخرب آن حفظ مي كند. در اينجاست كه الكترون ها پس از برخورد با يكي از محكم ترين موانع موجود در منظومه شمسي مجبور مي شوند با از دست دادن انرژي بسيار بالاي خود به نور تبديل شوند؛ نوري كه انسان ها در زمين آن را به زيباترين حالت ممكن خواهند ديد.

جست  وجو در پي داروهاي مبارزه با سرطان، شامل پژوهش  هايي ست كه با قدم  هاي كوچك پيش مي  رود. دانشمندان، دائما درحال آزمون راه  هاي جديد هستند تا به مبارزه خود عليه اين بيماري ادامه دهند. اينك، پژوهشگران دانشگاه كلن نيز در برداشتن اينچنين گام  هاي كوچكي سهم دارند.
نكته اساسي تحقيق در اين موضوع نهفته است كه يك غده سرطاني به انرژي زيادي احتياج دارد. به همين دليل، اينگونه غدد، يك شبكه خون  رساني جديد را به كار مي  گيرند تا مواد غذايي و اكسيژن لازم را براي آنها تامين كند. بنابراين، سالهاست دانشمندان در پي آن هستند كه نه خود غده  هاي سرطاني، بلكه سيستم تغذيه  كننده آنها را نابود كرده و اين معضل را از راه گرسنگي دادن از ميان ببرند؛ به اين منظور، ارتباط سيستم خون  رساني به غده سرطاني بايد قطع شود.
در گام نخست، دانشمندان، دارويي توليد كرده  اند كه ساخته شدن يك شبكه جديد خون  رساني را مانع مي  شود تا غده سرطاني ديگر رشد نكند. پژوهشگران دانشگاه كلن اينك علاوه بر اين، امكان ديگري يافته  اند كه با آن مي  توانند رگ  هاي تغذيه  كننده غده سرطاني را مسدود كنند.
شبكه  هاي خون  رساني به تومورهاي سرطاني با رگ  هاي معمولي تفاوت دارند. ساختمان و عملكرد آنها كاملا به گونه ديگري ست و از لحاظ ميكروسكوپي و مولكولي نيز اختلاف  هايي را نشان مي  دهند. به اين ترتيب مي  توان اين دگرگوني  ها را براي درمان سرطان به كار گرفت.
پژوهشگران بيماري  هاي سرطاني اميدوار هستند كه اين روش بتواند كامل  كننده روش  هاي دارودرماني عادي باشد. اغلب داروهاي سرطان، مستقيما روي غدد سرطاني اثر مي  كنند، اما اين كار هميشه ساده نيست. علاوه بر اين، غده  هاي سرطاني، اغلب دچار موتاسيون يا جهش ژنتيك شده و در مقابل داروها مقاوم مي  شوند؛ اين در حالي ست كه سلول  هاي رگ  هاي خوني در قاعده تغييري نمي  كنند. به علاوه آنها توسط داروهاي جديد نبايد كاملا از ميان بروند، بلكه تنها مسدود شدن آنها كافي ست. محققان دانشگاه كلن، همچنين اميدوارند تا داروهاي جديد به تومورهاي ثانوي كه شبكه خوني آنها از ساختماني مشابه برخوردارند نيز برسند. از اين طريق، حتي امكان از ميان بردن متاستازهايي فراهم مي  شود كه شايد پزشك معالج هنوز آنها را كشف نكرده است.
روش كار به اين صورت است كه اين داروي جديد پروتئيني به درون سياهرگ  ها تزريق شده و در شبكه گردش خون بدن پخش مي  شود. سپس در ساختمان  هاي ديوار سلولي، خود را به آنتي  ژن  هاي مربوطه متصل مي  كند، اما با وجود نتايج مثبت به دست آمده، بايستي آزموده  هاي بيشتري در اين زمينه صورت گيرند تا داروي مزبور بتواند در مطالعات باليني به كار گرفته شود.
منبع: www.dw-world.de
موسسه اطلاع  رساني توسعه فن  آوري زيستي

گلوب اندميل
روزنامه گلوب اندميل خبر اول خود را به شيوع آنفلوآنزاي مرغي در اروپا اختصاص داده است. وحشت از ابتلا به اين بيماري، اروپاييان را فراگرفته است. بعد از انتشار خبر شيوع اين بيماري در تركيه و روماني، دولت هاي اروپايي بسرعت مشغول تهيه واكسن هايي براي اين ويروس كشنده شده اند.
واشنگتن پست
تيتر اول اين روزنامه به همه پرسي قانون اساسي عراق و بمب گذاري هاي اخير مرتبط با آن اختصاص دارد. روز جمعه گذشته يكي از گروه هاي تندرو عراق، دفتر يكي از احزاب سياسي اين كشور كه از قانون اساسي جديد حمايت مي كند را منفجر كرد.
در عين حال در بسياري از مناطق شهري و روستايي عراق، گروه هاي مسلح سني در محل هاي راي گيري حاضر شده اند تا از راي دهندگان سني عراق براي راي منفي دادن به قانون اساسي جديد حمايت كنند.