عكس: گلناز بهشتي
مهرداد مشايخي
«آقا بليت ها را گران كرده اند...» ، «چرا از من براي يك سفر دو بار كرايه كسر شد؟» ، «چرا اين گيشه هاي فروش بليت اينقدر شلوغ است؟» و... . سال گذشته با جايگزيني بليت هاي مسافتي به جاي بليت هاي عادي تك سفره، گلايه ها و انتقادات بسياري از سوي شهروندان متروسوار متوجه شركت راه آهن شهري تهران و حومه(مترو) شده است. امروز يكصدمين روز جايگزيني بليت هاي مسافتي با بليت هاي تك سفره قبلي را پشت سر گذاشته ايم و وقت آن رسيده كه به بسياري از ابهامات و پرسش ها پاسخ داده شود.
۲۴ بهمن سال گذشته شركت مترو براساس مصوبه شوراي اسلامي شهر تهران و براي عادلانه كردن قيمت بليت هاي سفر با مترو، بليت مترو را به چندين نوع تقسيم كرد. براساس آن شهرونداني كه سفر طولاني تري انجام مي دهند، هزينه بيشتري مي پردازند، همچنين شهرونداني كه بليت هاي اعتباري مبلغ دار و مدت دار تهيه مي كنند، هزينه كمتري نسبت به كساني كه بليت هاي تك سفره، دو سفره و كوتاه مدت تهيه مي كنند، مي  پردازند.
اين تنوع در بليت هاي مترو و كنترل بليت ها هنگام خروج باعث سردرگمي هايي شد كه برخي مسافران را تا مدتي درگير خود كرد.
مهندس جعفر ربيعي، معاون بهره برداري شركت راه آهن تهران(مترو)، در اين مورد مي گويد: «در ابتدا با مشكلاتي مواجه شديم كه موجب شد عده اي با عجله سخن از شكست طرح بگويند، اما امروز پس از گذشت بيش از ۱۰۰ روز از آغاز آن با جديت مي توان گفت حدود ۹۰درصد مسافران مترو با طرح بليت هاي مسافتي آشنا شده اند.»
اولين مشكلي كه در اجراي طرح بليت هاي مسافتي به چشم مي خورد، به وجود آمدن صف هاي طولاني در مقابل باجه هاي فروش بليت بود. دليل اصلي آن تنوع بليت هاي جديد و آشنا نبودن مسافران با انواع آنها بود، ضمن اينكه شركت مترو معتقد است مترو به طور طبيعي هر ساله با ۲۰ درصد افزايش مسافر روبه رو مي شود. ربيعي مي گويد: «سعي كرديم بيشتر اطلاع رساني كنيم و حتي مسافران داخل صف را به طور رودررو راهنمايي كرديم. همزمان، محل هاي ديگري را هم براي فروش بليت هاي قطار مترو راه انداختيم، مكان هايي مثل محل فروش عطر، ساندويچ و... .
تقريباً يك ماه بعد از اجراي طرح، ازدحام جلوي گيشه هاي فروش بليت كمتر شد و مسئولان مترو علاوه بر اين موضوع، فروش ۲۱۰هزار كارت اعتباري مترو در طول ۹۰ روز را شاهدي بر موفقيت طرح دانستند.
بليت ها گران نشده است
با آغاز طرح، بسياري از شهروندان و حتي برخي از مسئولان مانند نمايندگان مجلس، بر اين گمان بودند كه شركت راه آهن شهري قصد گران كردن هزينه سفر را دارد. در حالي كه به گفته ربيعي مديران مترو، براساس مصوبه شوراي شهر كه خواسته است در اين طرح متوسط قيمت هاي تعيين شده از قيمت قبلي گران تر نشود، عمل كرده اند. ضمن اينكه اگر مسافران مترو از بليت هاي اعتباري مبلغ دار يا مدت دار استفاده كنند، هزينه كمتري مي پردازند.
در اين بين تنها بليت هاي تك سفره و چند سفره است كه از بليت هاي پيشين گران تر شده است. از سوي ديگر بسياري از مسافران به اين موضوع كه نمي توان در يك سفر از بليت اعتباري براي سوار شدن چند نفر استفاده كرد، گلايه داشتند. معاون بهره برداري مترو توضيح مي دهد كه از آنجا كه نحوه محاسبه هزينه سفر مسافتي است و امكان دارد مقصد مسافراني كه با يك بليت اعتباري همزمان سوار شده اند يكي نباشد، عملاً اين امكان وجود ندارد كه چند نفر همزمان از يك بليت اعتباري استفاده كنند.
هزينه سفر دو بار كسر نمي شود
نحوه كسر اعتبار از بليت هاي مبلغ دار به اين صورت است كه در ورود مبلغي از بليت مسافر كسر نمي شود، اما در ايستگاه مقصد اگر به طور تصادفي كنترل شود، مبلغ هزينه سفر از بليت مسافر كسر مي شود. بسياري از مسافران از اين موضوع گلايه دارند كه در ايستگاه ورودي هم از اعتبار بليت آنها كسر مي شود. ربيعي مي گويد:« ممكن است چنين باشد. دليل آن هم اين است كه وقتي در هنگام خروج بليت اعتباري كنترل نشود، در ورود سفر بعدي دستگاه هزينه سفر قبلي را كسر مي كند و به همين دليل بعضي از مسافران گمان مي كنند كه دستگاه دو بار هزينه يك سفر را كسر كرده است. » او اطمينان مي دهد كه به هيچ وجه در ازاي يك سفر دو بار هزينه از بليت كسر نمي شود. اگر كسي اين توضيح شركت مترو را نپذيرفت مي تواند شماره كارت اعتباري خود را كه در برگه رسيد كارت موجود است با شماره تلفن ۸۸۷۴۰۳۶۷ اعلام كند تا پيگيري شود. انتقاد ديگري هم كه بارها مطرح شده اين بود كه در آغاز اجراي طرح بسياري از مسافران در گيشه ها با كمبود بليت هاي تك سفره مواجه مي شدند. معاون بهره برداري مترو مي پذيرد كه نبود برخي بليت ها در گيشه ها قابل قبول نيست، اما توصيه مي كند كه شهروندان حتي الامكان بليت هاي تك سفره نخرند چون معمولاً هر كس كه وارد ايستگاه مي شود، يك بار هم برمي گردد، پس مي تواند بليت دو سفره بخرد.
بليت المثني
وقتي ارزش كارت اعتباري از حد پول خرد بيشتر شد، بايد فكري هم به حال جبران ضرر گم شدنش كرد. به گفته ربيعي پس از آنكه عده اي از شهروندان بليت اعتباري خود را گم كردند، شركت مترو به اين فكر افتاد كه براي بليت هاي اعتباري مدت دار با اعتبار بيش از يك ماه و بليت هاي مبلغ دار، بليت المثني صادر كند. به اين صورت كه اگر شهروندي هر كدام از بليت ها را به هر دليل گم كرد با مراجعه به ايستگاه و پس از پر كردن فرم و ارائه شماره سريال كارت گم شده بتواند كارت المثني دريافت كند. صدور كارت بليت اعتباري المثني براي مراجعه كننده هزار تومان هزينه دارد.
بليت اعتباري با كارت منزلت
در حال حاضر سالمنداني كه كارت منزلت دارند براي استفاده رايگان از خدمات مترو بايد كارت خود را به مسئول ورودي ايستگاه نشان دهند تا آن مأمور با كارت خود در ورودي را باز كند، اما معاون بهره برداري مترو از صدور بليت اعتباري عكس دار و ۶ ماهه براي اين گروه از مسافران خبر مي دهد.
البته زمان صدور اين كارت ها به زودي اعلام مي شود. همچنين مترو قصد دارد براي جانبازان بالاي ۲۵ درصد و معلولان هم بليت اعتباري ۶ماهه عكس دار با تخفيف ۵۰درصد صادر كند.
آخر اين كه ...
* براساس نظرسنجي ها ۷۰درصد از مسافران مترو از طرح بليت هاي مسافتي اظهار رضايت كرده اند.
* براي اطلاع رساني طرح بليت هاي مسافتي، حدود يك ميليون تراكت توزيع شده و تابلوهايي هم داخل ايستگاه ها و قطارها نصب شده است.
* بسياري از مسافران بليت اعتباري خود را پس از اتمام اعتبار دور مي اندازند. در حالي كه امكان شارژ مجدد همين بليت ها هم وجود دارد. با توجه به اينكه تهيه هر قطعه بليت اعتباري براي مترو ۱۰هزار ريال هزينه دارد، دور انداختن كارت، از بين بردن سرمايه هاي شهر محسوب مي شود. شهروندان مي توانند با مراجعه به ايستگاه ها كارت هاي اعتباري خود را شارژ كرده و دوباره استفاده كنند.

۵۰۰۰
ماني راد
اين عدد، اين روزها،  بيش از هر چيز بيانگر بافت فرسوده اي است كه در شهر وجود دارد.
هنگامي كه دكتر قاليباف از نوسازي و بهسازي بافت فرسوده شهر تهران سخن گفت تعجب همگان را برانگيخت. بي ترديد نوسازي و بهسازي بافت هاي فرسوده تنها با دخالت دولت امكان پذير نيست و اقدام دولت بدون فرهنگ سازي و دعوت مردم براي مشاركت منجر به جابه جايي جمعيت و افزايش حاشيه نشيني و در بسياري از موارد موجب از هم گسيختگي تعاملات اجتماعي مي شود.
از سويي تهيه طرح تفصيلي پنج هزار هكتار بافت فرسوده تهران به دليل وسعت و تنوع بافتي، در دستور كار شركت عمران و بهسازي قرار گرفته است. تا كنون هيچ طرح تفصيلي براي انجام اين پروژه تهيه و تصويب نشده است، اما چندي پيش فاز نخست اجراي پروژه اسكان بافت فرسوده تهران با عنوان «طرح نوسازان» با حضور شهردار تهران، اميدهاي بسياري را برانگيخت.
۴۰۰۰۰۰
بالاخره اين عدد به انتظارات پايان مي دهد. به گفته مديرعامل شركت يادمان سازه، دكل ۴۰۰ تني برج ميلاد تا شهريور ماه سال جاري به طور كامل نصب و راه اندازي مي شود.
از قرار معمول براي ساخت و نصب اين دكل حدود ۳ ميليارد تومان هزينه صرف شده است. همچنين فولاد به كار رفته در اين دكل به صورت سفارشي از آلمان تهيه شده است. در راه اندازي اين فاز از ساخت برج ميلاد، سالن همايش و ساختمان اطراف تا پايان سال جاري به بهره برداري مي رسد. اما فاز دوم پروژه برج ميلاد شامل هتل ۵ ستاره، پارك فناوري اطلاعات و مركز تجارت بين الملل با تعيين سرمايه گذار در سال ۸۵ در دستور كار خواهد بود. با نصب تابلويي زمان بهره برداري كامل از پروژه برج ميلاد مشخص است و در اين راستا عمليات احداث و تكميل آن هر روز پيشرفت قابل توجهي داشته و انتظار مي رود، تا براساس زمان اعلام شده اين پروژه بزرگ ملي به پايان برسد. اگرچه مدت ها اتمام ساخت برج ميلاد در هاله اي از ابهام بود، اما هم اكنون با اعلان روز شمار اتمام پروژه، مي توان شمارش معكوس را آغاز كرد.
۱۲۵
تا پايان خرداد ماه، ۱۲۵ پارك محلي،  منطقه اي و فرامنطقه اي افتتاح مي شود.
پس از آنكه دكتر قاليباف از احداث بيش از ۵۰۰ زمين چمن براي منطقه جنوب شهر خبر داد، اما شهردار تهران همانگونه كه گفته بود، توانست در فروردين ماه تعداد قابل توجهي از زمين هاي چمن احداث شده توسط شهرداري در زمان كوتاه را افتتاح نمايد و نشان دهد كه ميان وعده هايش و فعاليت هايش چندان فاصله اي وجود ندارد.
هم اكنون نيز عيديان، قائم مقام معاونت خدمات شهري از افتتاح ۱۲۵ پارك محلي، منطقه اي و فرامنطقه اي تا پايان خرداد ماه خبر داده است. با توجه به اقدامات اخير شهرداري و فعاليت هاي قابل توجهش مي توان انتظار داشت كه اين پارك ها در زمان مقرر به بهره برداري برسد.

در شهري مثل تهران، كه تعدد خيابان هاي آن چشمگير است و تراكم خودرو در آن بسيار، ديدن پديده اي مانند ترافيك بديهي است. بيش از دو و نيم ميليون خودرو در خيابان هاي تهران درحال تردد هستند و اين شهر بزرگ داراي گلوگاه هاي ترافيكي متعددي است. اما انگار قرار است اين گلوگاه هاي ترافيكي را با تدابير ويژه اي از ميان بردارند.
ديگر چاره كار نه دوربرگردان هاي كوتاه و بلند است و نه طرح هاي متعدد ترافيكي. حضور روزانه بيش از ۵/۲ ميليون خودرو در خيابان هاي پايتخت، اين شهر را به پاركينگي تبديل كرده است. شايد نگاهي به آمارهاي ترافيكي بتواند ادعاي ما را ثابت كند. مثلا مقايسه سرعت حركت خودروها در بزرگراه ها از ده سال پيش تا به امروز چه روندي را پيموده است و همچنين استاندارد احداث بزرگراه و خيابان ها براي اين ميزان از خودرو. اما آنچه كه موردتوجه است وجود تقاطع هاي شلوغ و پرترافيك در نقاط مختلف تهران كه باعث اتلاف وقت و مشكلات رواني _ زيست محيطي متعدد مي شود است.
بي ترديد ميدان توحيد يكي از تقاطع هاي مهم و پرترافيك شهر است كه خروجي چند خيابان در آن، باعث شده تا از آن به عنوان گلوگاه ترافيكي غربي شهر ياد كنند. هر ساعت بيش از ده هزار خودرو در حدود پانزده دقيقه در چنبره ترافيك اين ميدان گرفتار مي شوند.
اگرچه طرح احداث تونل توحيد از سال ها پيش مطرح شده اما ضرورت آن شايد در ماه هاي اخير بيشتر به نظر مي رسد.
درواقع اين سرنوشتي است كه بايد بر بسياري از تقاطع هاي هم سطح شهر برود. بسياري از تقاطع هاي خيابان انقلاب وضعيتي بهتر ندارد، احداث پل ها و زيرگذرها در آن اجتناب ناپذير است.
شايد بتوان اميدوار بود كه با احداث زيرگذر توحيد، علاوه بر كاهش بار ترافيكي محدوده غرب تهران و صرفه جويي در هزينه بنزين و وقت شهروندان، ساير تقاطع هاي پرتردد نيز مشمول همين طرح شده و با انجام برنامه هاي عمراني، از بار ترافيكي محدوده هاي مختلف كم شود.
اگرچه مديرعامل سازمان مهندسي عمران شهر تهران اذعان كرد كه هشت تقاطع هم سطح مانند تقاطع ولي عصر _ انقلاب و ميدان فردوسي در اولويت تبديل به تقاطع غيرهم سطح قرار دارد، اما شايد اجراي اين طرح سرنوشتي چون ميدان توحيد يابد. در سال ۸۰ براي اولين بار لزوم احداث زيرگذر براي تردد آسانتر خودروها و دستيابي بهتر به بزرگراه نواب مطرح شد كه پس از ۵ سال، اين پروژه در شهريورماه به اجرا درمي آيد. از سوي ديگر مدير پروژه بزرگراه نواب اعلام كرد كه اين پروژه تا پايان سال ۸۷ به اتمام خواهد رسيد. وي با اشاره به انتخاب پيمانكار اين طرح در هفته جاري درمورد اين طرح گفت: طول اين زيرگذر حدود ۲۰۱۵ مترمربع است و به گفته شهردار تهران براي احداث هر مترمربع از اين زيرگذر حدود ۲۲ ميليون تومان هزينه خواهد شد.