در آستانه بيست و هشتمين طلوع فجر انقلاب اسلامي، جشنواره بين المللي تئاتر فجر به عنوان يكي از جلوه هاي بارز هنر انقلاب تولد ربع قرن فعاليت خويش را جشن مي گيرد، در حالي كه در طي اين دوران بيست و پنج ساله فراز و نشيب هاي بسياري را گذرانيده و حاصل تجربيات ساليان را پشتوانه خود دارد. اين روند كه امروز نمودار بارز رشد و بالندگي را به نمايش مي گذارد، در قالب جشنواره اي جلوه مي نمايد كه گزيده بهترين آثار عرضه شده و به كمال رسيده در طول اجراهاي عمومي را در شكلي غيررقابتي ارائه مي كند.
بزرگداشت چهار تن از پيشكسوتان عرصه تئاتر و تقدير از 25 نفر از دست اندركاران حوزه توليد به مناسبت بيست و پنجمين دوره جشنواره نيز از ويژگي هاي ديگر اين دوره از جشنواره است.
دبير اين دوره جشنواره سعيد كشن فلاح است كه در زمينه هاي مختلف آموزش دانشگاهي- مديريت و مسئوليت هاي مختلف در عرصه هاي دانشگاهي تئاتر كشور، دبيري، داوري و مسئوليت هاي متنوع در بخش هاي مختلف؛ جشنواره هاي تئاتر و به عنوان بازيگر، كارگردان، طراح و مدرس تئاتر و... فعاليت كرده است.
* ارزيابي شما از جشنواره امسال چيست و بيست و پنجمين دوره داراي چه ويژگي هايي است؟
- طبعاً كوشيده ايم كه با دقت و برنامه ريزي مناسب و با توجه به ارزيابي تجربيات گذشته و اتكا به مشاوره با ديگران، بهترين آنچه را كه در امكان و توان داريم به انجام رسانيم. عرصه تئاتر و به خصوص جشنواره ها، عرصه اظهار انديشه و نظر است و تفاوت نگاه ها و سلايق و تنوع طبايع اهل هنر و نقد واكنش هاي متنوعي را در قبال روش هاي بديع اين اظهار وجودها برمي انگيزد، لذا من بهترين قضاوت كنندگان در اين عرصه را در وهله اول مخاطبين آگاه و بي طرفي مي دانم كه مي تواند بهترين شاخص تعيين كيفيت و راهنماي برنامه ريزي در اين امور باشد.
تلاش ما اين بود كه بدون مقيد شدن به كميت، بهترين هاي عرصه توليد تئاتر كشور را برگزينيم و پر واضح است كه محدوده اين انتخاب به يك سال تلاش هنرمندان و كيفيت و سمت و سوي نگاه آنان در اين عرصه بازمي گردد!
شايد بارزترين ويژگي هاي اين دوره را بتوان در رويكرد آموزشي جشنواره ديد كه هم در انتخاب آثار بين المللي نظير نمايش هاي دعوت شده از آلمان (ليرشاه)، فرانسه (بيچت كلون چون و خودم) و هم در برگزاري جلسات سخنراني و كارگاه هاي آموزشي استادان برگزيده بين المللي به وضوح مشاهده كرد. ضمن اين كه مجموعه آثار ايراني و خارجي عرضه شده بهترين امكان آموزشي براي دانشجويان و هنرمندان (به خصوص جوانان با استعداد) شهرستانهاست.
ضمناً اضافه شدن بخش جشنواره جشنواره ها كه برگزيده بهترين آثار جشنواره هاي سراسري تئاتر كشور را ارائه مي كند، ضمن ايجاد امكان مقايسه كيفي جشنواره ها، ويترين آثار جشنواره تئاتر فجر را به عنوان جشنواره ملي تئاتر و مهم ترين واقعه بين المللي حوزه تئاتر كشور كامل كرده است. حضور بيست نفر از مديران و فعالين تئاتر جهان به عنوان مهمان جشنواره نيز فضاي تعامل فرهنگي- هنري و امكان ايجاد ارتباطي بهتر با تئاتر بين المللي را فراهم مي سازد و در بخش انتشارات جشنواره نيز نشر آثاري ويژه، ان شاءا... فضاي مطلوب تري را ايجاد خواهد كرد.
* تعامل بين ملل مختلف را با توجه به شعار تئاتر براي همه چگونه مي بينيد؟ تئاتر چگونه مي تواند به اين گفته جامه عمل بپوشاند؟
- در جهاني كه فاصله ميان اقوام و فرهنگ ها عملاً برداشته شده و نياز به برقراري ارتباط و تعامل فرهنگي يك اصل انساني محسوب مي شود، تئاتر به عنوان هنري انساني با بهترين امكان ايجاد تعامل فرهنگي سالم، همواره در صدد گسترش مرزهاي ارتباطي خود است. اين ضرورت در عرصه تئاتر هنر ما خودنمايي كرده و شاخص ترين عامل بقاء و بالندگي اين هنر در دوران حيات آن بوده است! از اين رو تلاش توسط مسئولان فرهنگي و هنري كشور همواره امري ارزشمند جلوه كرده و به شرط بسترسازي مناسب و ايجاد امكان مراوده سالم و دوسويه كاملاً ضروري مي نمايد كه استقبال چشمگير از فراخوان جشنواره توسط هنرمندان ديگر كشورها در اين دوره كه 127 اثر از كشورهاي مختلف براي ورود به جشنواره عرضه كردند، نمودار اين تمايل در آنهاست كه به دليل شرايط مختلف فرهنگي- امكاناتي و... 15 اثر برگزيده شد و از آن ميان تنها 8 اثر امكان حضور يافتند. در هر حال حضور اينان قضاوت هاي مختلفي را برمي انگيزد؛ از جمله اين كه در مقايسه با ديگران جايگاه و حدود خود را خواهيم يافت، از يافته هايشان بهره گيري خواهد شد، باورهاي ما به داشته هايمان تقويت خواهد گرديد و امكان ارتباط وسيع تر براي تئاتر ما فراهم خواهد گرديد.
شعار تئاتر براي همه كه ايده آل سياستگذاران اين جشنواره است در مرحله نخست گوشزد به هنرمندان براي توجه و شناخت مخاطبين و در نظر گرفتن امكان و نيازهاي آنان است و در مرحله بعد گوشزد به مديران و مجريان براي رويكرد و تلاش براي حصول اين ايده در تئاتر كشور كه بازتاب نهايي آن در جشنواره تئاتر فجر نمودار مي شود. طبيعي است كه فعلاً تلاش در گزينش آثار مهم ترين گامي است كه سعي كرده ايم برداريم و بعد تنوع بخشيدن و كامل كردن بخش هاي مختلف جشنواره و... به نحوي كه براي هر سليقه و سن و گرايشي آثاري وجود دارد كه با افزايش امكانات سخت افزاري و نرم افزاري تئاتر امكان حصول مطلوب تري خواهد يافت. ان شاءا... .
* تفاوت جشنواره تئاتر فجر با ساير جشنواره هاي تئاتر كه در طول سال برگزار مي شود چيست و چه هدفي را دنبال مي كند؟
- همان گونه كه اشاره شد جشنواره تئاتر فجر برآيند توانمندي و امكانات تئاتر كشور در يك آلبوم گزيده است كه در عرصه ملي و بين المللي امكان عرضه يافته و بهترين تلاش ها و مؤثرترين و زيباترين نمونه ها را ارائه مي دهد. غيررقابتي بودن به نحوي كه اصل حضور در اين عرصه بين المللي ارزش محسوب مي شود شايد شاخص ترين وجه تمايز آن با ساير فعاليت هاي جشنواره اي است.
* به اعتقاد شما تئاترطي اين سال ها چه جايگاهي داشته و حركت آن رو به  رشد بوده يا درجا زده است؟
- به نظر من تئاتر در كشور ما رشد كمي و كيفي بسيار محسوسي را داشته است كه البته به دليل ويژگي انساني و فرهنگي آن هيچ گاه ثابت و همواره مسيري صعودي را طي نكرده و اين قضاوت را بايستي در برآيند كلي و حركت پر افت و خيز آن دريافت. البته اگر بپرسيد كه آيا از نظر شما كاملاً مطلوب يا ايده آل است، پس از مكثي كوتاه خواهيد شنيد كه اين مسئله بايد در ابعاد مختلف بررسي شود كه شايد جايش در اين گفت وگوي كوتاه نيست.
اما حضور چشمگير جوانان و نشر گسترده آثار نظري و نمايشنامه ها، تعداد اجراها در طول سال، گسترش دانشگاه ها و... همه نمودار رشدند اما اصولاً به طور نسبي بايد به اين امر نگريست.
* تقويت تئاتر شهرستان ها تا چه حد در برنامه امسال گنجانده شده و جشنواره در اين زمينه چه تدبيري دارد؟
- برگزاري جشنواره مناطق و ايجاد تمركز بهتر بين آثار اجرا شده شهرستانها با وجود تازگي و برانگيختن سلايق مختلف در مورد حذف جشنواره هاي استاني كه نيرو و امكانات گسترده اي را طلب مي كرد كه در طول ساليان محقق نشده بود يكي از اين اقدامات بود. دعوت از برخي فعالين تئاتر شهرستانها در طول برگزاري جشنواره به عنوان مهمان و تقدير از عده اي از آنان به عنوان بيست و پنجمين دوره برگزاري جشنواره از جمله اقداماتي است كه در اين جشنواره صورت گرفت... اما به طور كلي بايد بگويم كه تئاتر شهرستانها نياز به آموزش ساماندهي- تخصيص امكانات و.... براي تبديل استعدادهايش به فعليت مطلوب دارد!
* براي برگزاري دوره هاي بعد چه برنامه يا چه توصيه هايي داريد؟
- دبير جشنواره آينده هر كس باشد، طبعاً بايستي با مطالعه عملكرد و حاصل دوره هاي قبل و پس از ارزيابي جنبه هاي مختلف اين جشنواره كه پس از اتمام آن معلوم خواهد شد و با توجه به امكانات و ضرورت هاي دوره خود برنامه ريزي كند كه ان شاءا... اين گونه خواهد بود.

كمبود صندلي و سالن هاي نمايش مهم ترين مشكل حوزه تئاتر كشور خصوصاً در ايام برگزاري رويدادهاي مهمي چون جشنواره بين المللي تئاتر فجر است.
اين كمبود اگرچه در سال هاي گذشته مطرح بوده، در ايام برگزاري رويدادهاي بزرگي چون جشنواره تئاتر فجر نمود بيشتري مي يابد و در چنين شرايطي دست اندركاران، برقراري اين رويداد مهم بين المللي را به چالش فرامي خواند.
كمبود امكانات تأسيساتي در روند برگزاري اين گونه جشنواره ها موجب افت كيفي اجراها، كم انگيزه شدن هنرورزان، گوشه گيري پيشكسوتان و كاهش كمّي نمايش ها و دغدغه هاي بيكار ماندن هنرمندان حوزه تئاتر و دست اندركاران اين عرصه فرهنگي است كه توجه به اين بحرانها تنها نمي تواند از وظايف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و مركز هنرهاي نمايشي به عنوان متولي تئاتر كشور محسوب شود.
اين تهديدها و خطرات در حالي بروز مي يابد كه توقع مخاطبان تئاتر، كارشناسان و فعالان اين عرصه و خيل عظيم تحصيلكردگان و نيروهاي خواهان كار روز به روز از مسئولان نمايشي و اجتماعي شهر بالا رفته و در صورت برآورده نشدن اين توقعات چيزي جز خالي شدن سالن هاي معدود نمايشي و از دست رفتن مخاطبان و بروز آسيب  هاي اجتماعي در انتظار تئاتر كشور نيست.
اين در حالي است كه با وجود همه دغدغه ها، مشكلات و كمبودها، تئاتر ايران توانسته در سال هاي گذشته در عرصه هاي داخلي و خارجي به خوبي خود را در عرصه جهاني معرفي كند كه از آن جمله مي توان حضور گروه هاي نمايش ايراني در جشنواره هاي معتبر جهان، حضور گروه هاي تئاتري خارجي در جشنواره هاي داخلي خصوصاً جشنواره تئاتر فجر، عضويت ايران در مؤسسه بين المللي تئاتر يونسكو(ITI)، فعاليت هاي خانه تئاتر و صنوف مختلف تئاتري براي احقاق حقوق خانواده تئاتر كشور، عضويت در مؤسسه بين المللي تئاتر عروسكي(يونيما)، عضويت در مؤسسه بين المللي تئاتر كودك و نوجوان(اسيتج) تنها گوشه اي از اين موفقيت ها است و بيست و پنجمين جشنواره بين المللي تئاتر فجر فرصت مناسبي است تا از امكانات موجود و مخاطبان تئاتر ارزيابي درستي صورت گيرد كه روند موفقيت هاي هنري و اجتماعي خصوصاً در حوزه تئاتر، در گرو تأمين امكانات است. حوزه تئاتر كشور ظرف سالهاي گذشته در عرصه تعاملات فرهنگي با ديگر نهادها و سازمانهاي فرهنگي به دلايل مختلف دچار فراز و فرود بسيار شده است اما بايد منتظر ماند و تعاملات فرهنگي و اتفاقات تئاتر كشور را در عرصه داخلي و خارجي در چگونگي تعامل فرهنگي و هنري، سازمان ها و نهادهايي چون وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، مركز هنرهاي نمايشي، شهرداري تهران، حوزه هنري سازمان تبليغات اسلامي و ديگر سازمان ها و نهادهاي مرتبط با فرهنگ و هنر و همچنين همكاري و هماهنگي آنها در برگزاري جشنواره بيست و پنجم تئاتر فجر جست وجو كرد.