يكي از نگراني هاي بزرگ والدين در جوامع صنعتي امروز نحوه تربيت كودكان است. پدران و مادران امروز براي كودكان خود هر كاري انجام مي دهند، اسباب بازي ها و لوازم مورد علاقه آنها را مي خرند، لباس هاي شيك و گران قيمتي براي آنها مي خرند ولي معمولاً از توجه به نيازهاي دروني كودكان غفلت مي كنند. در واقع مي توان گفت كودكان امروز به دليل غفلت هايي كه والدين آنها مرتكب شده اند از ظاهر بهتري در مقايسه با كودكان گذشته برخوردارند، ولي در عوض به شدت به آنها وابسته هستند. هرچند كه والدين تعمداً براي فرزندان خود كم كاري نمي كنند ولي به علت مشكلات فراوان شغلي و خانوادگي كه دارند از توجه به برخي جزييات كليدي در تربيت كودك غافل مي مانند كه در نهايت باعث وابستگي هرچه بيشتر كودك به پدر و مادر خود مي شود. اگر والدين بخواهند فرزندان مستقلي بار بياورند بايد از همان دوران كودكي با فرزندان خود تمرين كنند تا آنها را براي روزهاي پيش بيني نشده آينده آماده كنند.
هنگامي كه شما احساس كنجكاوي را در فرزندان خود تقويت مي كنيد در واقع آنها را به سمت تجربه غيرمستقيم استقلال هدايت مي كنيد. وقتي كودك موضوعي براي كنجكاوي داشته باشد به تنهايي به دنبال جواب مي رود و علاوه بر كسب تجربه، مقدماتي ترين مفاهيم استقلال را تجربه مي كند. فراموش نكنيد كودكي كه كنجكاوي را در محيط خانواده تجربه نكرده باشد هيچ وقت نمي تواند از پس كارهاي مهم در آينده به تنهايي برآيد. كنجكاوي به رشد استقلال در كودك كمك مي كند. بهترين شيوه اي كه مي توانيد بدون صرف هيچ هزينه اي كودك خود را كنجكاو بار بياوريد اين است كه كودك را به سؤال پرسيدن تشويق كنيد. بدون اين كه كودك شما متوجه بشود هنگامي كه سؤالي مي پرسد به او جايزه اي بدهيد و او را به سمت پيدا كردن جواب سؤال هدايت كنيد و در آن هنگام نيز مجدداً به او جايزه اي بدهيد. اين جايزه نبايد حتماً چيز بزرگي باشد. يك شكلات، يك كتاب، بردن كودك به پارك، خريد كارتون مورد علاقه كودك يا هر چيزي ديگري كه مايه خوشحالي او مي شود. والدين بايد مربي كنجكاوي كودكان خود باشند. كودكان خود را راهنمايي كنيد تا براي رسيدن به راه حل هاي خلاق از ادوات استفهام چه كسي، چه طور، كجا و چرا استفاده كنند. تقويت كنجكاوي در كودكان نياز به شرايط سني خاصي ندارد ولي اگر اين كار را از سالهاي اوليه زندگي او شروع كنيد نتايج بهتري خواهيد گرفت. اما اگر به هر حال فرزند شما در حال حاضر كمي بزرگتر شده و به مدرسه مي رود نيز هنوز دير نشده است. به او كمك كنيد تا با خلاقيت و كنجكاوي بيشتري تكاليف خويش را حل كند و به آنها ياد بدهيد كه هنگامي كه در مدرسه هستند از معلم خود سؤال هاي زيادي بپرسند. فراموش نكنيد كه وقتي فرزندانتان از مدرسه بازمي گردند، از آنها بپرسيد: امروز در مدرسه چه سؤالي پرسيدي؟
به اشتباهات كودك احترام بگذاريد؟
چگونه فرزندي را تربيت مي كنيد كه مستقل باشد، از اشتباهاتش درس بياموزد و در شرايط دشوار به هنگام مشكلات، روي پاي خودش بايستد؟ در اينجا هم مانند ديگر موارد تربيت فرزندان جواب ساده اي وجود ندارد. اما يكي از كارهايي كه مي توانيد بكنيد اين است كه به او احساس اعتماد و اطمينان بدهيد. اعتماد و اطمينان كودك به خود و توانمندي هايش رمز موفقيت  اوست و در اين ميان تجربه كردن موفقيت وسيله ايجاد اعتماد به نفس در كودك مي شود. اما آنچه كه حائز اهميت است اشتباهاتي است كه كودكان در راه به دست آوردن تجربه مرتكب مي شوند. والدين بايد بپذيرند كه هر كودك جدا از آن كه متفاوت و منحصر به فرد است مشكلات خاص خودش را نيز دارد. همه بچه ها اشتباه مي كنند و اين كاملاً طبيعي است. وقتي پدر و مادر از فرزندانشان انتظار كامل بودن دارند، فرزندان احساس ناشايستگي مي كنند و خود را از رسيدن به موقعيتي كه پدر و مادرشان انتظار دارند ناتوان مي بينند اما والدين مي توانند با هدايت فرزندان آنها را با اعتماد و اطمينان آشنا كنند. براي اين كار آنها مي توانند كارهاي بزرگ را به بخش هاي جزيي تر تقسيم كنند تا فرزندان با موفقيت هاي جزيي و پيوسته، به جاي شكست هاي بزرگ، به اعتماد به نفس برسند. چيزي بيش از عشق بي قيد و شرط، اعتماد به نفس كودك را تقويت نمي كند. وقتي به فرزندانتان پيام منفي مخابره مي كنيد از آنها موجوداتي ضعيف و ناتوان مي سازيد و به آنها احساس بي ارزش بودن مي دهيد. بدين ترتيب آنها اعتماد به نفس شان را از دست مي دهند و انگيزه اي براي رسيدن به موفقيت هاي بعدي نيز نخواهند داشت و در نهايت براي درست انجام دادن كارها به شما وابسته مي شوند. در عوض بگذاريد فرزندانتان بدانند كه شما آنها را براي خودشان دوست داريد نه كاري كه انجام مي دهند. عشق بي قيد و شرط را با تشويق فرزندانتان به آنها نشان دهيد. فرزندانتان را با عباراتي مانند مي تواني هر كاري را بكني ، من به تو اعتماد دارم و مي دانم كه مي تواني اين كار را بكني بمباران كنيد. اشتباهات كودكان را فرصتي براي يادگيري در نظر بگيريد. كودكان هرگز نبايد اين پيام را دريافت كنند كه چون مرتكب اشتباه شده اند، بد و مقصر هستند. وقتي فرزندانتان با شكستي روبه رو مي شوند، آنها را تشويق كنيد. اما كار اشتباه فرزندانتان را نيز با آنها در ميان بگذاريد. تعريف بي جهت هرگز جايز نيست و به رشد عزت نفس كمك نمي كند. اما واكنش دقيق و درست نشان دادن به كودك، نشانه احترام گذاشتن شما به توانايي  او در يادگيري است.
در كار كودكان زياد دخالت نكنيد
آيا تا به حال فكر كرده ايد كه اعتماد به نفس از چه زماني در كودك شكل مي گيرد و رشد مي كند؟ محققان مي گويند كودك از لحظه تولد توانايي رشد و پرورش اين خصيصه مهم را دارد. همزمان با رشد كودك و با آغاز فراگيري مهارت هاي مختلف، اعتماد به نفس نيز در او تقويت مي شود. براي رسيدن به موفقيت، كودك نياز دارد كه خودش تجربه كند و هر مهارت جديد را با وجود تمام سختي هايش به تدريج و به تنهايي فرابگيرد. اگر بيش از حد به كودك كمك كنيد، آن گونه كه بايد از موفقيت هايش احساس رضايت نخواهد كرد. اغلب براي والدين سخت است كه به كودك كمك نكنند، اما بدانيد براي برداشتن هر قدم جديد، كودك بايد چندين بار به زمين بيفتد و خودش به تنهايي بايستد و گام بعدي را بردارد. البته شما هم بايد به طور غيرمستقيم او را كنترل كنيد و در واقع محدوديت هايي برايش قائل شويد. بعضي مردم به اشتباه معتقدند كه اعتماد به نفس زياد باعث مي شود كه كودك لوس و يا خودرأي شود، بر عكس كودكي كه فاقد اعتماد به نفس است، احساس امنيت نمي كند. پدر و مادري كه به فرزند خود عشق مي ورزند، به او اجازه مي دهند تا به تنهايي كارهايش را انجام دهد و كودك نيز ياد مي گيرد كه چگونه از عهده مسئوليت هاي بزرگتري برآيد. به علاوه چنين كودكي احساس خوبي نسبت به خود پيدا مي كند و ياد مي گيرد كه چگونه به ديگران اهميت بدهد و در آينده نيز از عهده مسئوليت هاي بزرگتر برآيد.
حواس كودك خود را تقويت كنيد
در جريان يك آزمايش، گروهي از بچه موش ها را در محيطي كه محروم از عوامل تقويت كننده حواس بود بزرگ كردند. در همين زمان گروه ديگري از بچه  موش ها را در يك محيط سرشار از تقويت كننده حواس قرار دادند. موش هاي گروه نخست با آسيب هاي مغزي روبه رو شدند. مثلاً وقتي در ماز (دالان هاي پيچ در پيچ) قرار مي گرفتند نمي توانستند راه خود را پيدا كنند و به مقصد مورد علاقه شان برسند. اين موش ها رفتار پرخاشگرانه اي را به نمايش مي گذاشتند. اما موش هاي گروه دوم ذهن هوشيارتري داشتند. وقتي در مازهاي پيچيده قرار مي گرفتند، به راحتي راهشان را پيدا مي كردند و شادمانه با يكديگر بازي مي كردند. در اين آزمايش از موش ها استفاده شد زيرا دستگاه عصبي آنها به انسان ها شباهت دارد. از اين روست كه توصيه مي شود زندگي كودكان خود را سرشار از عوامل تقويت كننده حواس كنيد. بررسي هاي پزشكان نشان مي دهند كه فرزند شما هنوز متولد نشده مي  تواند به مقدار زياد تحت تأثير موسيقي قرار بگيرد. به محض اين كه فرزندتان متولد مي شود، او را در شرايط سرشار تقويت كننده حواس قرار دهيد. نوازش كردن، زياد لمس كردن به تقويت قواي حسي فرزندانتان كمك مي كند. براي پرورش حواس بويايي و چشايي آنها بايد كمي منتظر بمانيد تا بزرگتر شوند. اما توجه به رنگ ها، صداها و نورها را مي توان از همان كودكي در بچه ها تقويت كرد.
تقويت قدرت تصور كودكان
كودكان كم سن و سال آمادگي آن را ندارند تا به تضادها و تناقض هاي جدي زندگي توجه كنند. با اين حال معما، چيستان و كتاب را دوست دارند. به كمك انواع بازي ها، معماها و داستانها مي توان توجه بچه ها را به ناشناخته ها جلب كرد. مثلاً به هنگام خواب براي فرزندانتان همان داستان هاي هميشگي را تعريف كنيد، اما در هر مورد به آن پاياني متفاوت بدهيد. انجام اين كار سواي اين كه باعث مي شود قدرت تصور والدين بيشتر شود، توجه فرزندان را نيز به ناشناخته ها جلب مي كند و قدرت تصور آنها را نيز بالا مي برد. قبل از خوابيدن فرزندتان كمي كنار او بنشينيد و از كتاب هاي مورد علاقه اش داستاني براي او بخوانيد و سعي كنيد همان طور كه گفته شد آن را خلاقانه به پايان برسانيد. شايد هر شب بتوانيد فقط قسمتي از يك داستان را بخوانيد، اين موضوع چندان مهم نيست، مهم آن است كه شما از اين كار لذت مي بريد و احساس خوبي داريد. اگرچه داستان ها به طور غيرمستقيم به بچه ها درس هايي از زندگي مي دهند، اما تحقيقات نشان مي دهد كه آهنگ و ريتم گفتار شما هنگام خواندن كتاب، كودك را آرام و به او كمك مي كند كه قدرت تصور ذهني خود را افزايش دهد.
احترام به سليقه كودكان
كودكان سلايق متفاوتي دارند. والدين بايد مراقب باشند تا سلايق خود را به اجبار به فرزندان خود تحميل نكنند. توجه به اين كه كودك شما از كدام قسمت از مغز خود بيشتر استفاده مي كند بسيار اهميت دارد. ممكن است يكي از كودكان شما راست مغز و ديگري چپ مغز باشد. كودكان بر اساس راست يا چپ مغزي سلايق و استعدادهاي متفاوتي پيدا مي كنند و به همين علت نبايد ميان آنها تبعيض قائل شويد. والدين بايد در خانواده ميان كودكان راست مغز و چپ مغز خود تعادل برقرار كنند. بسياري از والدين گرايش هاي مغزي خود را به فرزندانشان منتقل مي كنند. شما بايد به فرزندان خود كمك كنيد كه از مهارت هاي علمي و هنري هر دو برخوردار شوند. اگر احساس مي كنيد كه فرزندتان به انديشه راست مغزي گرايش دارد، درس تاريخ را با تصوير كردن صحنه هاي گذشته به او بياموزيد. براي آموزش درس رياضي اعداد را بزرگ، برجسته و رنگي به او نشان دهيد. براي اين كه او به موقع كارش را انجام دهد، از تقويم هاي جالب و رنگ و نقش دار استفاده كنيد. اگر فرزند شما چپ مغز است، با تأكيد گذاشتن بر هنر، تئاتر و موسيقي او را در رسيدن به تعادل كمك كنيد. از طرف ديگر هنگامي كه مي خواهيد چيزي براي كودك خود بخريد، از لباس گرفته تا اسباب بازي، كودك را به همراه خود ببريد و ببينيد او به چه چيزهايي علاقه دارد. كودكان سلايق جالبي دارند، مثلاً ممكن است رنگ هايي را انتخاب كنند كه هيچ تناسبي با همديگر ندارند ولي چه اشكالي دارد؟ مهم سليقه كودك شماست. ممكن است كودك شما با انتخاب هايي كه كرده است توجه همه را به خود جلب كند ولي اگر به كودك خود اجازه انتخاب بدهيد او به تدريج هنر درست انتخاب كردن را ياد مي گيرد. متأسفانه اكثر والدين بهترين اسباب بازيها يا وسايل را براي فرزندان خود مي خرند ولي خيلي كم به سلايق فرزندان خود توجه مي كنند. توجه به همين جزييات به ظاهر كوچك تأثيرات بزرگي در تربيت كودكان مستقل به همراه دارد.
به جسم كودك خود توجه كنيد
دست خود را روي پشت كودكتان بگذاريد و نرمي و انعطاف و سرزندگي او را با نوك انگشتان خود احساس كنيد. بچه هاي كم سن و سال از حالت بدني خوبي برخوردارند. آنها با هماهنگي حيرت انگيزي بدنشان را حركت مي دهند اما وقتي بزرگتر مي شوند، به تدريج آمادگي جسماني خود را از دست مي دهند. اما چرا اين اتفاق مي افتد؟ اغلب بچه ها در سال اول مدرسه مشكلي ندارند. اگر به يكي از عكس هاي به يادگار مانده از خود و ساير دانش آموزان در اول دبستان نگاه كنيد، مي بينيد كه بدن هاي شما و دوستانتان حالت مطلوب داشته و همگي راست و كشيده نشسته ايد. حالا به عكس هاي خود و دوستانتان نگاه كنيد، مي بينيد كه بدن هاي شما و دوستانتان حالت مطلوب داشته و همگي راست و كشيده نشسته ايد. حالا به عكس هاي خود و دوستانتان در سال سوم يا چهارم دبستان نگاه كنيد. بروز حالت خميدگي را در آنها احساس مي كنيد. براي جلوگيري از تنزل كيفيت جسماني كودكان، آنها را به ورزش كردن تشويق كنيد. ورزش كودكان مي  تواند توأم با بازي باشد تا آنها را خسته نكند. اين كار علاوه بر اين كه سلامت جسماني آنها را تضمين مي كند باعث تقويت اراده و استقلال كودك مي شود. تمام مواردي كه پيش تر به آن اشاره شد هنگامي نتيجه بهتري به همراه مي آورند كه ترغيب كودك به ورزش نيز در آن در نظر گرفته شده باشد.
تحمل احساسات ناراحت كننده
شما بايد به كودك خود بياموزيد كه زندگي براي هيچ كس حتي كودك چندساله شما هميشه بر وفق مراد نيست. كودك بايد اين واقعيت را با تمام وجودش تجربه كند. او بايد بفهمد كه هميشه در زندگي چيزهايي هست كه او آنها را دوست ندارد و هرگز آنها را نمي خواسته، اما به هر حال اتفاق افتاده است و كاري هم نمي شود كرد. او بايد بداند كه غم ها و مشكلات هميشه هستند، اما نبايد آنها را خيلي جدي گرفت، فقط بايد آن را پذيرفت. كودكان براي رويارويي با مشكلات خود از والدين خود تقليد مي كنند. والدين نبايد فراموش كنند كه كودكان ماشين يادگيري هستند و به صورت ناخودآگاه همه چيز را ياد مي گيرند. شما بايد به گونه اي رفتار كنيد كه كودك ياد بگيرد كه چه طور اين غم ها و مشكلات زودگذر را فراموش كند و چيز ديگري را جايگزين آن كند. هرگز احساسات منفي كودك را ناديده نگيريد و بگذاريد او به راحتي احساسش را بيان كند. با كودك همدردي كنيد و به صورت غيرمستقيم به او راهي پيشنهاد كنيد تا غصه هايش را فراموش و يا موضوع ديگري را جايگزين آن كند. ممكن است از خود بپرسيد كه احساسات منفي كودك چه ارتباطي با استقلال او دارد؟ نكته اين است كه والدين بايد به كودك خود كمك كنند تا به تدريج در همه مسائل استقلال به دست آورد. احساسات منفي نيز بخشي از زندگي هر كودكي را تشكيل مي دهند. اين كه كودكي بداند چگونه بايد با اين احساسات كه در تمام طول عمر به همراه او هستند كنار بيايد كمك بزرگي به او در حل مشكلاتش بدون كمك ديگران مي كند.
به حرف كودكان گوش بدهيد
در طول روز ساعاتي وجود دارند كه تمامي اعضاي خانواده در كنار هم جمع مي شوند اما اين به آن معني نيست كه والدين در كنار هم هستند! اگر دقت كنيم متوجه مي شويم روزهايي در زندگي هر خانواده اي وجود دارند كه هر كسي در خانواده مشغول به كار خود است و فقط در زير يك سقف جمع هستند. ولي در حقيقت در كنار همديگر نيستند. توجه به نيازهاي كودكان در چنين روزهايي خيلي اهميت دارد. كودك نبايد در هنگامي كه هنوز به والدين خود وابسته است احساس كند كه تنهاست و كسي نيست كه از او حمايت كند. يكي از بهترين راه هايي كه مي توانيد نگراني هاي پنهان كودك را در خصوص عدم توجه به او و نيازهايش برطرف كنيد اين است كه در روز چند ساعت از وقت خود را به كودكتان اختصاص دهيد و به صحبت هاي او گوش كنيد. البته اين به اين معنا نيست كه شما مشغول انجام كارهاي خودتان باشيد و حرف هاي آنها را نيز بشنويد و كاملاً بي اعتنا باشيد، بلكه منظور گوش كردن فعال است، يعني كاملاً به حرف  آنها توجه كنيد، نظر خودشان را بپرسيد و بعد هم نظر خودتان را بدهيد
توقع در حد يك كودك
همه ما دوست داريم كه كودكانمان داراي تحصيلات دانشگاهي بوده و يا بهترين شاگرد در كلاس درس باشند. ما از كودكانمان انتظارات زيادي داريم ولي آنان بيشتر انتظارات ما را برآورده نمي كنند. هر كودكي داراي مشخصه  منحصر به فرد خويش مي باشد و از ضعف و قوتي برخوردار است. به طور يقين ما بايد انتظار داشته باشيم كه كودكانمان تا آنجا كه مي توانند تلاش كنند. در هر صورت چه آنان در كاري به راحتي موفق شوند يا به سختي از آن عبور كنند، شما بايد آنها را از ته دل تشويق كنيد. كودكان اغلب دو دسته هستند؛ دسته اول كودكاني كه مستقلند و بر نفس خود تسلط دارند و دسته دوم كودكاني كه مرتب نياز دارند رفتارشان اصلاح شود يا نكاتي به آنها تذكر داده شود. در واقع اين خود ما هستيم كه با رفتارمان تعيين مي كنيم كه كودك چگونه باشد. پس كودكان را با رعايت موارد گفته شده مستقل و مسئوليت پذير بار بياوريد. كارهايي را كه از عهده شان برمي آيد به خودشان واگذار كنيد و در انجام كارهاي بزرگتر از آنها كمك بگيريد. فراموش نكنيد كه تربيت كودك مستقل كار آساني نيست و ممكن است تا كودكي مستقل شود اشتباهات زيادي مرتكب شود ولي اگر والدين به نقطه نهايي كه همان ايستادن كودك بر روي پاي خود است توجه كنند و واكنش هاي مناسبي در برابر اشتباهات كودكان نشان بدهند كودك راه خود را پيدا خواهد كرد و تلاش والدين نيز به نتيجه مطلوبي خواهد رسيد.

چشم هاي خواب آلودش را به زور باز مي كند و صورت پف  كرده اش را روبه روي مانيتور قرار مي دهد و چنان سرگرم بازي مي شود كه متوجه فريادهاي مادر نشده و حتي گذشتن چند ساعت از جمع شدن سفره صبحانه را نمي فهمد. با آماده شدن نهار، سر و صداي مادر او را به خود مي آورد، اين بار بي اشتها و فقط براي فرار از غر و لند مادر، چند لقمه اي را به زور جرعه اي آب قورت مي دهد و دوباره پاي كامپيوتر مي نشيند و مادر نگران اين كه با شروع سال تحصيلي، چگونه بايد رابطه او و رايانه را منطقي و متوازن كند.
كارشناسان معتقدند: تلويزيون و نوارهاي ويدئويي كه كودكان تماشا مي كنند بر سلامت روان آن ها تأثير مي  گذارد. اين مساله در سالهاي اخير از سوي متخصصين كودك و همچنين جامعه شناسان مورد تاكيد قرار گرفته و بر تأثير منفي تلويزيون و فيلم بر رفتار كودكان صحه گذارده است. از سوي ديگر، مروري بر گذشته نيز توجه بزرگان به اين مسئله را روشن مي كند، تا جايي كه افلاطون در كتاب جمهوري مي گويد: آيا ما بايد اجازه بدهيم فرزندان مان شنونده هر قصه  اي باشند و به اين ترتيب شاهد عقايد متضاد فرزندان مان باشيم با آنچه ما در بزرگ سالي آن ها انتظار داشته ايم؟
بدون شك، رايانه و تلويزيون، تقريبا در همه شئون زندگي انسان راه يافته و همچون ديگر ساخته هاي دست بشر، دو روي سكه را مي ماند،  يك رو استفاده صحيح و تسريع در انجام امور زندگي و ديگري جنبه هاي سرگرمي و در مواردي نيز غلط.
براساس نظريه  كاهش تمركز، تلويزيون به خاطر سرعت زياد تصاوير، قدرت تمركز كودكان را كاهش مي دهد، حتي به اعتقاد برخي متخصصين، اين تأثير در تفكر آني و كاهش توجه سا ل هاي بعد و همچنين در ادامه  تحصيل نيز ديده مي شود. اين حالت، وقتي تشديد شود، مدرسه گريزي كودكان را نيز رقم مي زند، چرا كه مدرسه نمي تواند با ميزان و نوع سرگرم كنندگي تلويزيون برابري كند.
تماشاي خشونت تلويزيوني در كودكان نيز بسيار مضر است زيرا نمي توانند تفاوت بين واقعيت و خيال را تشخيص دهند، از نظر آنها هر چه در تلويزيون مي بينند بسيار واقعي و باوركردني است، اين موضوع سبب پديد آمدن رفتار خشونت بار در اين گروه از كودكان مي شود.
آنچه نگراني كارشناسان را بيشتر مي كند، پيشرفت كيفيت بازيهاي رايانه اي است كه در ايران نيز رواج يافته و بازار اسباب بازي و لوازم ديداري و شنيداري را به تسخير خود درآورده است. تصاوير سه بعدي، موسيقي جذاب متن و قيمت مناسب از يك سو و از سوي ديگر، اينكه كودك خود را در بطن اجراي بازي مي بيند موجب جذابيت بيشتر اينگونه بازي ها براي كودك مي شود.
بازيهاي رايانه اي، با استفاده از تصاوير پرتحرك و صداگذاري مهيج، دنيايي از هيجان را به كودكان تشنه جنب وجوش ارزاني مي دارد و همين جذابيت، روح و جسم آنها را مطيع خود مي سازد و به عالمي از تخيلات مي برد كه خود را قهرمان و محور اصلي ماجرا مي پندارد.
به اعتقاد كارشناسان، مهمترين مشخصه  بارز بازي هاي رايانه اي، حالت جنگي آنهاست كه فرد بايد براي رسيدن به مرحله بعدي با نيروهاي به اصطلاح دشمن بجنگد، همين مساله كارشناسان رشد كودك را نگران مي كند، زيرا به اعتقاد آنها، اين نوع بازيها كودك را پرخاشگر و ستيزه جو بار مي آورد. خشونت مهمترين محركه اي است كه در طراحي جديدترين و جذاب ترين بازيهاي كامپيوتري به حد افراط از آن استفاده مي شود تا جايي كه چهره هاي معروف هاليود كه در فرهنگ ما ضدارزش تلقي مي شوند، در اين بازيها بصورت قهرماناني شكست ناپذير جلوه نمايي مي كنند.كودكاني كه به طور مداوم با اين بازي ها درگيرند، در جامعه منزوي بوده و براي برقراري ارتباط اجتماعي با ديگران ناتوانند. روحيه انزواطلبي باعث مي شود كودك از گروه همسالان خود جدا شده و همين مسئله، سرآغازي براي بروز ناهنجاري هاي ديگر است. مادري مي گويد: فرزندم به بازيهاي رايانه اي معتاد شده، هر روز خود را به صفحه مانيتور مي رساند و از دنياي بيرون به كلي بي خبر است، حتي متوجه رفت و آمد مهمانان نيست و هميشه بعد از دست كشيدن از اين برنامه ها، با سردرد و كسالت مواجه مي شود. مادر ديگري اشاره مي كند: سال گذشته پسرم بهترين نمرات را داشت، اما از وقتي رايانه برايش خريده ام، روزي 2 تا 3 ساعت وقت خود را صرف  آن مي كند و از لحاظ تحصيلي نيز افت كرده است.
حسين پاكدامن رئيس انجمن علوم اعصاب ايران نيز معتقد است: تاثير خشونت موجود در كارتون ها بر كودكان قطعي است و به شخصيت آنها تبديل مي شود. كارتون هايي كه در محتواي آنها خشونت غالب باشد، مي تواند تاثيرات منفي بر ذهن كودكان بگذارد .