علي  دوستي
انسان در مقابل سرما و گرما نياز به پوشش را احساس كرد و در پي پوشيدن بدن خويش برآمد و چاره اي انديشيد. مي توان گفت پس از غذا و هوا هيچ چيز به اندازه لباس براي انسان ضروري نيست. شايد به همين علت است كه يكي از مهمترين كارهاي بشر اختراع پوشش و لباس بوده است.لباس به غير از پوشاندن جسم انسان از گرما و سرما نياز به زيبايي و زيباجويي روان او را هم ارضا مي كند.دين مبين اسلام نياز به زيبايي انسان را محترم مي شمارد و توصيه هاي زيادي درباره لباس دارد. در بحارالانوار آمده است: لباس به تن كن و زيبا شو، بدرستي كه خداوند زيباست و زيبايي را دوست مي  دارد ولي بايد از مال حلال باشد.جامعه ما امروز درگير مسئله اي به نام پوشش و لباس ملي است و هر بار كه صحبت از لباس ملي و طراحي آن به ميان مي آيد اين سؤال به مطرح مي شود كه ساختن جامعه اي پويا _ شاد و سرزنده به چه ابزارها و روشهايي نياز دارد؟
اينكه صرفاً بگوييم مي خواهيم جلوي مدهاي غربي را بگيريم و براي نوع لباس پوشيدن مردم طرح دهيم و قانون وضع كنيم چقدر منطقي به نظر مي رسد؟در تاثيرگذاري رسانه هاي كشورهاي غربي (از طريق ماهواره _ سينما _ كتاب و...) بر روي فرهنگمان شكي نيست اما آيا دولتمردان و متفكران فرهنگي ما الگوي جذابي به جوان پر از سؤال و شور و نشاط ايراني ارائه داده اند و كوششي در جهت فرهنگ سازي براي نسل جوان ايران _ اسلامي انجام شده است؟براي بررسي مسئله مد و لباس به ديدار آقاي منصور بهرامي مدير انجمن تحليل رفتار متقابل ايران رفتيم و با ايشان به گفتگو نشستيم. حاصل اين گفت را در ادامه مي خوانيد.
* مد از نظر روان شناختي چه تعريفي دارد؟
- مي توان گفت ما سه موضوع نزديك و شبيه به هم در اين مبحث داريم ۱ _ مد ۲ _ تقليد ۳- پيروي كه هر كدام از اينها بصورت زنجيره اي بهم مرتبط و متصل هستند.
هر ۳ موضوع بالا بسياري اوقات شبيه انجام يك عمل (بطور مثال پاكيزه شدن) با درجات وسواس بسيار نزديك به هم هستند و بسياري از اوقات هم مرز مشخص و دقيقي بين آنها وجود ندارد و به اصطلاح همپوشاني دارند، ولي در هر صورت داشتن الگوها، باورها و كسب توجه از ابزار اصلي مدگرايي محسوب مي شوند.
به طور معمول هر رفتار و يا گفتاري كه با توجه به ارزشها و يا ضدارزشهاي جامعه صورت بگيرد و به نوعي موجب كسب توجه و از ديدگاه  تحليل رفتار به نوعي نوازش نمايشي محسوب شود به آن مد مي گوييم.
*مديا نوازش نمايشي را از ديدگاه تحليل رفتار بيشتر توضيح دهيد.
- انسان در هر ارتباط متقابلي بدنبال كسب نوازش و توجه است. به طور كلي مي توان گفت: نوازش عبارتست از توجه به حضور ديگري كه ممكن است به صورت تماس جسماني _ تماس ديداري (نگاه كردن) و يا كلامي باشد كه نياز انسان به توجه و تاييد از سوي ديگران را ارضا نمايد.
در واقع نوازش واحدي از توجه است كه در فرد ايجاد انگيزه مي كند، نوازش مورد نياز بشر است و در صورت محروم شدن از آن احساس طردشدگي بوجود مي آيد.
ميل به نوازش در هر فرد با اشخاص ديگر متفاوت است اما نياز به نوازش در تمام انسانها وجود دارد. نوازش نمايشي يكي از اشكال نوازش است. افرادي كه از طريق تغيير در شكل ظاهري خود (لباس پوشيدن _ آرايش كردن و....) و يا رفتارهاي خاص مانند سيگار كشيدن، رانندگي بصورت غيرمعمول و يا از طريق غيركلامي مانند افرادي كه از الفاظ خاص خارجي (بيگانه) را در محاوره هاي روزمره خود بكار مي برند و يا كساني كه از جواهرات بصورت غيرمعمول استفاده مي كنند، به نوعي درصدد جلب توجه از طريق نوازشهاي نمايشي هستند.
* مد را به چند دسته مي توان تقسيم كرد؟
- به دو دسته؛ مدهاي ارزشي و غير ارزشي. مد خاصي در يك زمان مي تواند شكل ارزشي داشته باشد و در زماني ديگر شكل ضدارزشي پيدا كند به عنوان مثال سيگار كشيدن در سالهاي دهه ۶۰ ميلادي در اروپا به نوعي موجب كسب توجه از طريق نوازشهاي نمايشي بوده است (ارزش بوده) در صورتي كه امروز همين عمل به نوعي ضدارزش است و يا در مورد چاقي و لاغري كه در يك زمان (سالهاي دور) خانمهاي چاق به نوعي الگوهاي مد بودند در صورتي كه بعد از مدتي اين مسئله تغيير كرده و خانم هايي كه استخوان بندي ريز داشتند الگوهاي مد روز شدند.
* تاثيرات مد بر روي خانواده و جامعه چيست و نحوه برخورد با آن چگونه بايد باشد؟
- چون مد پذيرش يك الگوي رفتاري جديد است و تغيير در رفتار فرد تاثير مستقيم بر روي فرهنگ خانواده و جامعه دارد براي هرگونه برخورد اعم از پذيرش و يا نفي آن كه به نوعي ظاهرگرايي و فرم گرايي محسوب مي شود بايد از ابزار فرهنگي استفاده كرد و نبايد فراموش شود كه هيچ فرهنگي را با جبر و قانون نمي توان به مردم تحميل كرد.
به طور مثال در زمان حكومت پهلوي اول با زور و ارعاب سعي به برداشتن حجاب زنان داشتند. (كشف حجاب) و نتايج مقاومتي كه از طرف مردم در برابر اين تصميم نسنجيده و غيرمنطقي صورت گرفت را هم مي دانيم پس باورهاي فرهنگي مردم را با دستورات حكومتي و قانون و به زور نمي توان نفي كرد و يا تغيير داد. به نظر من دولت فقط بايد سياستگذاري كند و با جايگزيني ارزشهاي مورد باور عموم مردم فرهنگ سازي را به خود مردم بسپارد.
* آيا مد مي تواند تبديل به بخشي از فرهنگ جامعه شود؟
- بله مي تواند. علاقه به مد ابتدا در بين مردم يك جامعه بوجود مي آيد بعد به صورت عادت در مي آيد و تدريجاً بخشي از فرهنگ جامعه مي گردد. اين مد هر چقدر با باورهاي سنتي، فرهنگي و ديني يك جامعه همسويي داشته باشد سريعتر جاي خود را در ميان فرهنگ مردم باز مي كند و در ميان آنان رسوب مي نمايد. خارج از اينكه اين باور از نظر قانوني هنجار و يا ناهنجار باشد.
* چرا زنان نسبت به مردان گرايش بيشتري نسبت به مد دارند؟
- بخشي از اين گرايش به خاطر نوع جنسيت فرد، غريزي است ولي به لحاظ عدم امكان كسب توجه از طريق فعاليت هاي اجتماعي و حضور در جامعه و كسب نوازشهاي نمايشي گرايش زنان به مد قوي تر از مردان است.
* تعريف پوشش مناسب چيست و تاثير آن بر شخصيت فرد چگونه است؟
- پوشش به نوعي ريشه در فرهنگ و رسوم هر جامعه اي دارد و عوامل مذهبي _ جغرافيايي _ اقتصادي و فرهنگي تاثير مستقيم در شكل نوع پوشش افراد آن جامعه دارد بطوريكه بصورت كاملاً سنتي و فرهنگي رنگ لباس فرد مي تواند سبب ايجاد ارتباط غيركلامي شود. مانند پوشيدن لباس تيره و سياه در مراسم عزاداري براي ابراز همدردي و غم و اندوه و يا لباس روشن و سفيد براي مراسم عروسي و جشنها براي ابراز غيركلامي شادي و سرور فرد و يا كت و شلوار تيره بصورت رسمي براي سياستمداران.
انتخاب پوشش مناسب با توجه به روحيات و باورهاي هر فرد تاثير مستقيم بر احساس هويت وي دارد. اگر با دقت به تجربه تاريخي كشورهاي ديگر نگاه كنيم كشورهايي كه سعي در جايگزيني يك پوشش حكومتي و متحدالشكل براي تمام افراد جامعه بدون در نظر گرفتن تفاوت فرهنگها و ارزشهاي مردم داشته اند شكست خورده اند (بطور مثال كشور چين در زمان انقلاب مائو و يا اتحاد جماهير شوروي).
* از نظر روان شناختي چه افرادي به پوششهاي غيرمعمول گرايش دارند؟
- مدگرايي بيشتر در بين جواناني مشاهده مي شود كه در زمان شكل گيري و بلوغ شخصيتي خود هستند. در حالت مثبت با الگوبرداري از رفتارهاي همسو با فرهنگ و جامعه در جهت درست حركت مي كنند و در حالت ديگر(منفي) به سمت سركشي و تمرد از قوانين و فرهنگ جامعه مي روند، كه در هر دو حالت پيام «من هستم!» را با رفتارهاي خاص خودشان به محيط اطرافشان اعلام مي كنند. اينجاست كه بايد با مدگرايي بصورت ريشه اي برخورد شود و بدنبال علت اين رفتارها بود.
اصولاً كودك _ نوجوان و جواناني كه از نظر شخصيتي مورد تاييد خانواده _ فرهنگ و جامعه خود قرار نگيرند بدنبال گروههاي هم سن و مدگرايي مي روند.
حتي از بعد سياسي گاهي پيروي از مد نوعي مقاومت در برابر جريانهاي قانوني و فرهنگي جامعه است.
* شما مدگرايي را چگونه ارزيابي مي كنيد؟
- چنانچه هر نوع مدگرايي موجب صدمه رسيدن روحي جسمي و رواني به خود و ديگران نشود و در يك تعادل احساسي _ منطقي قرار بگيرد كاملاً از ديدگاه من قابل قبول است.
* مد چه جايگاهي از ديدگاه بازيهاي رواني دارد؟
- بازيهاي رواني ابتدا بين كودك و والدين مبادله مي شود و كودك در اين بازي براي كسب توجه مهارت مي كند.
مثل بازي رواني «مال من بهتره» و يا «ببين من چه كارهايي مي تونم انجام بدم (بكنم)» و... مثال واضح اين بازي رواني در بين نوجوانان جلب توجه از طريق تحسين شدن لباس و كفش اوست و يا انجام كارهاي غيرعادي (معمول) كه اين هم براي كسب توجه ديگران صورت مي گيرد.
* تصويب قوانين و اعمال سلايق حكومتي تا چه اندازه مي تواند مانع از رسوخ ديگر فرهنگ ها در جامعه ما شود؟
- مي توانم بگويم هرگونه اعمال زور و قانون حتي در چارچوب قوانين تصويب شده علاوه بر نداشتن اثر مثبت بر روي جامعه موجب مقاومت پنهان افراد در برابر اين فشار مي گردد، به صورت ظاهري ممكن است در محيط هايي كه جبر يا قانون حاكم است به اين قوانين عمل شود (اجرا شوند) ولي خارج از آن محيط مانند فضاهاي خصوصي و دوستانه (منزل) طبق خواسته هاي خود عمل مي كنند و قانون نمي تواند بر تمام فضاهاي شخصي و خصوصي افراد نظارت داشته باشد.
مجدداً تاكيد مي كنم تغيير هر رفتار فرهنگي بايد با وسايل فرهنگي و آموزشي بسترسازي شود تا در نهايت به نتيجه مطلوب برسيم.
زماني كه قانون نتواند ارزشها و سلايق مورد قبول و پسند جوانان را ارايه دهد ابزاري بجز ابزار و شيوه فرهنگي جوابگوي نيازها و سلايق جوانان نيست.
* به نظر شما در سالهاي پس از انقلاب اسلامي فرهنگ سازي در زمينه پوشش و لباس در ميان مردم صورت گرفته است؟
- الگوهايي در اين سالها ارائه داده شده ولي نتيجه نداشته است و شاهد اين حرف هم مغايرت پوششي بعضي از افراد با فرهنگ جامعه و يا مقابله آنها بصورت مقاومت منفي بوده است. علت اين مسئله را هم بايد در عدم فرهنگ سازي مناسب و ايجاد باور صحيح در بين مردم و توجه به ذوق و سليقه مردم جستجو كرد.
* شما طرح موضوعي مثل لباس ملي را چگونه مي بينيد؟
- لباس و پوشش ملي را از خارج از مردم نمي توان با قانون و طرح بر روي فرهنگ و سلايق جامعه اعمال كرد بلكه طبق باورهاي هر جامعه و قومي و با توجه به فرهنگ آنان يك مسئله كاملاً خودجوش است.
تعيين پوشش براي مردم به نوعي تغيير در هويت فرهنگي آنهاست و طرح مورد باور دروني فرهنگ اقوام مختلف نخواهد بود.
به عبارت ديگر اگر مجلس لباسي را به عنوان لباس ملي تعيين كند و قوه قهريه و دولت آن را با اعلام اينكه قانون است بر تن مردم كنند، از هم اكنون ناموفق بودن اين طرح مشخص است. در انتخاب لباس عناصر فرهنگي، سنتي و باورهاي مردم و حتي عنصر زيبايي و ارزشي مهمترين عوامل تعيين كننده پوشش اين جامعه محسوب مي شوند.
* براي داشتن الگوهاي جذاب ايراني چه بايد كرد؟
- بايد به نيازها و خواسته هاي روز جوانان جامعه توجه كرد نياز به تنوع طلبي، شاد بودن، توجه به سلايق مختلف از نيازهاي تمام افراد يك جامعه است كه اگر با فرهنگ آن جامعه تركيب شود مي تواند الگوهاي جذابي براي جامعه ما باشد.

يافته هاي يك تحقيق نشان داد كه نوجوانان تهراني از نظر هويت ايدئولوژيكي و ميان فردي بيشتر از همه در وضعيت مهلت مجاز و كمتر از همه در وضعيت اكتساب بودند.
عوامل چندگانه زيستي، روان شناختي، اجتماعي، ميان فردي، فرهنگي و تاريخي در رشد انسان مؤثر است. رشد در دوره نوجواني ناشي از تعامل اين عوامل بوده و توجه به هر يك از اين عوامل به تنهايي نمي تواند تصوير درستي از اين تغييرات را به ما ارائه دهد.
افراد در اين مرحله سني در معرض بسياري از مشكلات رفتاري و رواني قرار دارند. در دوره نوجواني ضعف در تصميم گيري (در زمينه هايي مانند مدرسه، روابط با جنس مخالف و مصرف مواد)، نتايج منفي تري از دوران كودكي را در بر داشته، هم چنين نوجوانان بيشتر براي تصميم گيري ها و نتايج كارهاي خود نسبت به دوره كودكي مسوول مي باشد.
به گزارش ايسنا، بررسي ها نشان داده اند كه رفتارهاي پرخطر در دوره نوجواني افزايش مي يابند و گرايش به تنوع رفتارهاي پرخطر و يا پرداختن به چندين رفتار پرخطر با هم در اين دوران ديده مي شود.
براي نمونه ممكن است سوء مصرف مواد و روابط جنسي ناايمن با هم رخ دهند، تا آنجا كه شايد بتوان در نوجوانان مجموعه رفتارهاي پرخطر را «نشانگان رفتارهاي پرخطر» نام داد به همين دليل شناخت اين دوره از اهميت بسياري برخوردار است.
دكتر بنفشه غرايي، دكتر محمدكاظم عاطف وحيد و دكتر محمد دژكام متخصصان روانشناسي باليني در يك پژوهش پس رويدادي و از نوع مقطعي-توصيفي تعداد ۴۶۷ نوجوان تهراني را به كمك پرسشنامه فرايند هويت الگو و پرسشنامه سبك هويت مورد بررسي قرار دادند. يافته هاي اين پژوهش نشان داد كه جوانان تهراني از نظر هويت ايدئولوژيكي و ميان فردي بيشتر از همه در وضعيت مهلت مجاز و كمتر از همه در وضعيت اكتساب بودند.
علاوه بر اين بين وضعيت هويت دختران و پسران تفاوت معني داري ديده شده است؛ همچنين بين سبك هاي هويت با وضعيت هاي هويتي نيز ارتباط معني داري به دست آمد.
اين نتايج مي افزايد: سبك هويت نامتمايز-اجتنابي بيشترين ارتباط را با وضعيت نامتمايز و سبك هويت هنجاري بيشترين ارتباط را با وضعيت تفويض اختيار و سبك هويت اطلاعاتي بيشترين ارتباط را با وضعيت اكتساب نشان دادند.
بر اساس نتايج اين تحقيق، نوجوانان تهراني از لحاظ وضعيت هويتي كمتر در وضعيت اكتساب و يا كسب اطلاعاتي هستند.

طرح و برنامه  هاي مجمع ملي جوانان، در دو بخش همايش  ها، كارگاه  ها و طرح  ها و پروژه  ها در سال جاري اعلام شد.
طرح و برنامه  هاي مجمع ملي جوانان، در بخش همايش  ها و كارگاه  ها، شامل نشست سراسري مجمع ملي جوانان در خرداد، مهر و بهمن  ماه سال ،۸۵ تشكيل اتاق فكر منطقه  اي جوانان كشور در پنج منطقه شمال، جنوب، شرق، غرب و مركز، نشست تخصصي فدراسيون  هاي ملي ۱۲ گانه، تدوين سند توسعه و برنامه فدراسيون  هاي ملي، نشست مجمع جوانان استان در سراسر كشور، تدوين سند توسعه و برنامه مجامع استاني، تشكيل اتاق دوستي جوانان ايران و كشورهاي اسلامي تهران، برگزاري جشنواره شناسايي و تجليل از جوانان و سازمان  هاي مردم نهاد جوانان نمونه كشور (روز ملي جوان - شهريورماه ۸۵ ) تشكيل «اتحاديه بين  المجالس و مجامع جوانان جهان اسلام» سلسله كنفرانس  هاي استاني «دولت نهم، جوان، گفتمان عدالت» ، ديدار يار ويژه ملاقات نمايندگان ۲۰۰۰ سازمان مردم نهاد جوانان با مقام معظم رهبري، برگزاري كنفرانس خبري و اعلام مواضع و برنامه  ها، كارگاه ملي «مديريت و راهبردي سازمان  هاي مردم نهاد جوانان» ، برگزاري كارگاه آموزشي و توانمندسازي در مشاورت امور بين  المللي در حوزه  هاي تخصصي جوانان، برگزاري همايش نكوداشت مقام پيامبر اعظم (ص) و معرفي مجمع ملي جوان در عرصه بين  المللي با حضور سفراي ۵۱ كشور اسلامي - اصفهان و طراحي و راه  اندازي بانك اطلاعاتي مجمع ملي و ساختارهاي تابعه است.
براساس اين گزارش، طرح  ها، پروژه  ها و برنامه  هاي مجمع ملي جوانان، در سال جاري شامل راه  اندازي مركز بين  المللي توانمندسازي سازمان  هاي مردم نهاد جوانان خاورميانه، انتشار دو فصلنامه مطالعاتي و راهبردي «جوان فردا» ، تشكيل كميسيون حقوقي مجمع ملي جوانان، راه  اندازي سايت مجمع ملي جوانان، راه  اندازي سايت اتاق فكر، تشكيل كميته مشورتي وزارتخانه  ها و دستگاه  هاي اجرايي در سطوح ملي و استاني، ارائه درخواست رسمي مجمع ملي جهت اخذ مقام مشورتي سازمان ملل متحد و سازمان كنفرانس اسلامي و پيگيري تا حصول نتيجه، طرح سفيران جوان صلح و فناوري، تدوين «راهبرد بين  المللي توسعه امور جوانان جهان اسلام» ۱۱ كشور اسلامي، بازانديشي و اصلاح تخصصي اساسنامه (خروجي اتاق فكر)، تدوين استراتژي ارتقاي مجمع به مجلس ملي جوانان (خروجي اتاق فكر)، تدوين چشم  انداز بيست ساله مجمع ملي جوانان (خروجي اتاق فكر)، طرح ملي تدوين موضوعي جوانان در كلام و انديشه پيامبر اعظم (ص)، تدوين آيين  نامه برنامه و بودجه سال ،۸۶ تشكيل كميسيون روابط بين  المللي و عقد تفاهم  نامه با نهادهاي فراگير و متناظر در جهان (۱۰ كشور - ۸۵) و تاسيس باشگاه خبري مجمع ملي جوانان است.

در زندگي روزمره هريك از ما اتفاقات و رويدادهاي كوچك و بزرگ فراواني وجود دارند كه گرچه به سرعت مي گذرند، اما مي توانند قابل توجه باشند و در ميان خاطرات زندگي مان ماندگار شوند؛ اتفاق هايي كه آنها را براي دوستان و همكاران خود تعريف مي كنيم و گاه بعد از گذشت چند سال همچنان شنيدني و شيرين هستند؛ از يك ماجراي جالب در زمان خدمت نظام وظيفه تا خاطره از يك ميهماني خانوادگي و... هر يك از اين خاطرات كوتاه چون يك عكس يادگاري در آلبوم ذهن باقي مانده اند.
شما هم مي توانيد با ارسال خاطرات شيرين زندگي خود به آدرس روزنامه همشهري در ورق زدن آلبوم خاطرات با ما همراه شويد.
***
طلاق رجعي
قبل از مرداد ۱۳۷۲ طلاق هاي توافقي نيازي به اخذ حكم از دادگاه نداشت _ زوجين جواني (۲۷-۲۵ ساله) كه يك فرزند پسر هم همراه داشتند به دفترخانه مراجعه و مصرا تقاضاي طلاق (رجعي) نموده و نصايح عدم جدائي را هم بيهوده پنداشتند.
مهريه زوجه چندين سكه طلاي بهار آزادي و آماده _ علاوه بر سكه ها- مبلغ بسيار قابل توجهي هم وجه نقد _ زوج به آن افزودند- زوج اظهار داشت حاج آقا- نفقه عده ۳ ماه و ده رو ز چقدر است گفتم ۳ ماه تمام (قمري) است ده روز ندارد- معمولا از ماهي ۱۰ هزار تومان تا سي هزار تومان پرداخت مي كنند _ كه بيش از مبلغ اخير الذكر پرداخت كردند - ماحصل طلاق واقع و زوجه با فرزند كه حضانت او را داشت از محضر خارج شدند _ زوج ماند _ در مورد علت طلاق شرح مختصري توضيح دادند _ كه ما از همسايگي با يكديگر آشنا شديم، دبيرستان _ اينكه من تا سيكل اول به دلائلي درس را ترك كرده و به كسب روي آوردم در حال حاضر ۲۶ نفر پرسنل در كارگاه خود دارم پس از عروسي به ايشان گفتم شما مي توانيد به تحصيلات خود ادامه دهيد كه فعلا فوق ليسانس مي باشند و مشغول به كار- هيچ مشكلي با هم نداشتيم. در يك جشن عروسي كه هر كس در موضوعي خاص اظهار عقيده اي مي كرد من هم اظهار عقيده اي كردم كه در همانجا با صداي رسا گفت تو ساكت شو تو كه سواد نداري. در آن لحظه دندان به جگر گرفتم تا رسيديم به خانه _ گفتم تو ديگر زن من نيستي كه به اينجا كشيده شده _ گفتم با اين اظهار شما ان شاءالله در ايام عده رجوع خواهد شد گفت تا چه پيش آيد صرفا خواستم او را تنبيه ادبي كرده باشم- از قضا، قدر يا اتفاق _ همان طور هم شد پس از حدود ۴۰ روز ديگر با جعبه اي شيريني و خندان با فرزندشان جهت رجوع به دفترخانه مراجعه و رجوع ثبت گرديد.
احمد كيايي _ طالقاني _ بازنشسته