|
عينك يا لنز؛ كدام درمان براي عيوب انكساري كودكان مناسب تر است؟
انتخاب همدم شيشه اي
سميه شرافتي
|
|
|
تفاوت هاي عينك و لنز
مزاياي لنزهاي ارتو كراتولوژي نسبت به عينك:
جلوگيري از پيشرفت نزديك بيني در كودكان، اندازه چشم از پشت عينك نزديك بين كوچك تر و از پشت عينك دوربين بزرگتر از واقعي است،افزايش ميدان ديد نسبت به عينك، محدوديت تحرك ندارد و تحرك فرد بخصوص كودكان با لنز و مخصوصاً با ارتوكراتولوژي بيشتر است.
مزاياي عينك نسبت به لنز:
ارزان و دردسترس بودن، عدم وجود خطر خراش قرنيه، عدم وجود خطر عفونت هاي چشمي، عينك مي تواند سردردهاي چشمي و خستگي و ناراحتي هاي ديگر مربوط به عيوب انكساري را برطرف نمايد.
عينك، ابزاري است كه از ساليان متمادي، براي رفع عيوب انكساري چشم، بيشترين استفاده از آن شده است. برخلاف تصور ما، نزديك بيني، دوربيني و آستيگماتيسم فقط منحصر به سالمندان نيستند و به خصوص در ميان كودكان، از مشكلات شايع به حساب مي آيند. در حالي كه بيش از 98درصد كودكان با چشم سالم و طبيعي به دنيا مي آيند، مطالعات نشان داده كه 15 درصد كودكان و نوجوانان بين سنين 2 تا 15 سال از عينك استفاده مي كنند. اگر در گذشته هاي نه چندان دور چشم ضعيف مساوي بود با عينك، اين روزها با پيشرفت علم و تكنولوژي اين اصل به طور كامل دچار تغيير شده است؛ تا آنجا كه چشم هايي با ناتواني هاي شديد به كمك ليزيك بينايي خود را به دست مي آورند و اگر كسي تمايل به اين عمل جراحي نداشته باشد مي تواند به جاي عينك از لنز استفاده كند.اگر شما هم در خانه كودكي عينكي داريد، شايد تاكنون از خودتان پرسيده باشيد كه آيا هنوز هم عينك روش درماني مناسبي براي كودكتان است يا اينكه روش هاي بهتري هم وجود دارد؟ اين مسأله اي است كه هنوز متخصصان چشم در مورد آن به تفاهم كامل نرسيده اند.
***
با وجود آن كه عينك در بسياري از موارد تنها وسيله اصلاح عيوب انكساري چشم، به شمار مي رود، اما مي تواند در كودكان موجب بالا رفتن نمره چشم (افزايش نزديك بيني) شود. همچنين نتيجه جديدترين يافته هاي پژوهشگران آمريكايي، استراليايي، سنگاپوري، هنگ كنگي و ... بيانگر آن است كه يكي از بهترين روشهاي اصلاح عيوب انكساري در كودكان لنزهاي ارتوكي (لنزهاي شارژ كننده شبانه چشم) و لنزهاي سخت است، البته به شرط آن كه فرد شرايط استفاده از آن را داشته باشد. دكتر پرويز زرين بخش، رئيس مركز تحقيقات لنز و اپتيك ايران، اين جملات را مي گويد و ادامه مي دهد: به كار گيري لنزهاي سخت و لنزهاي شارژ كننده چشم كه فرد، هنگام خواب شبانه آ نها را داخل چشم گذاشته و صبح روز بعد آنها را خارج مي كند، در صورتي كه امكان استفاده و شرايط آن وجود داشته باشد، بهترين گزينه براي اصلاح عيوب انكساري كودكان است و دردسرهاي عينك را ندارد.
دكتر زرين بخش در تشريح اين كه چرا عينك بهترين وسيله درمان دوربيني كودكان نيست، مي گويد: مطالعات نشان مي دهد كه محروم كردن چشم از ديد، باعث دراز شدن كره چشم به صورت طولي شده و ايجاد نزديك بيني مي كند. همچنين دانشمندان دانشگاه هوستون آمريكا با بررسي هايي كه انجام شده اعلام كرده اند كه ديد محيطي در تكامل نقطه مركزي ديد در شبكيه مؤثر است و محروميت محيطي شبكيه از تصاوير واضح مي تواند باعث افزايش نزديك بيني در نقطه مركزي ديد شود. همچنين تغييرات محيطي و اختلالات انكساري محيطي عينك هم مي توانند باعث جلوگيري از نرمال شدن نمره چشم در ناحيه ديد مركزي گردند زيرا يك عدم فوكوس (عدم تجمع نور به حالت دوربيني) در محيط ايجاد مي كنند.
وي ادامه مي دهد: اگر نمره چشم فرد نزديك بين را نيز كمتر كنيم، نمي تواند اين اختلالات محيطي را رفع كند. اما در مورد لنزهاي سخت مطالعات نشان داده كه 70 درصد كودكان نزديك بين با آن فيت شدند و به آن عادت كردند. پس مي توان گفت لنز سخت سير نزديك بيني را به شدت كم مي كند.
دكتر زرين بخش با بيان اينكه دانشمندان دانشگاه پلي تكنيك هنگ كنگ هم در مطالعه اي نشان دادند تغيير متوسط طول چشم در گروه استفاده كننده از لنزهاي ارتوكراتولوژي (لنز شارژ كننده شبانه چشم) در مدت دو سال 14 ميلي متر و در گروه كنترل 27 ميلي متر بوده است، مي گويد: ارتوكراتولوژي با شدت قابل ملاحظه اي از طويل شدن طول جلو به عقب كره چشم جلوگيري كرده است. يعني به طور كلي پيشرفت نزديك بيني در گروه ارتوكراتولوژي نسبت به گروه استفاده كننده از عينك 1 به 2 بوده است. اين تفاوت نشان مي دهد كه ارتوكراتولوژي مي تواند به عنوان وسيله اي براي كاهش پيشرفت نزديك بيني مورد استفاده قرار گيرد. بدين ترتيب نمي توان گفت كه عينك بهترين وسيله براي اصلاح بينايي بخصوص كودكان است.
نقاط ضعف عينك
يكي از دلايل گرايش افراد به عينك، سهولت استفاده و پايين بودن قيمت آن نسبت به لنزها است. دكتر زرين بخش با اشاره به تجربيات خود مبني بر اثر بخش بودن لنزهاي سخت و ارتوكراتولوژي نسبت به عينك در درمان عيوب انكساري در كودكان مي گويد: در يكي از تجربه هاي درماني من، دختر 15 ساله اي كه شماره يكي از چشمهايش صفر و شماره چشم ديگرش 25/1 بود، چشم ضعيف تر با روش ارتوكي اصلاح شد و پس از يك سال هيچ تغييري نكرد ولي چشم ديگر كه كاملاً سالم بود، نمره آن تا 3 شماره اضافه شد. اين موضوع نشان مي دهد كه هم لنزهاي سخت و هم لنزهاي ارتوكراتولوژي از پيشرفت نزديك بيني در كودكان جلوگيري مي كنند در حالي كه عينك باعث افزايش نزديك بيني مي شود.
او با تاكيد بر اين كه انتخاب صحيح بيمار، خود باعث موفقيت در امر درمان مي شود، مي گويد: در صورت آن كه والدين قادر به تهيه لنزهاي چشمي طبق تجويز پزشك باشند، مي توان نسبت به درمان بسياري از عيوب انكساري چشم در سنين كودكي و يا بهره گيري از لنزهايي كه توسط چشم پزشك تجويز مي شود، اميدوار بود.
طرفداران عينك چه مي گويند؟
با اين اوصاف، همچنان عده اي از متخصصان با تاكيد بر اثرات نامطلوب و محدوديت هاي جراحي هاي ليزيك و لنزهاي ارتوكراتولوژي، بر لزوم استفاده از عينك در كودكان تاكيد دارند و استفاده از آن را آسان تر و در دسترس تر مي دانند.
دكتر ضياء الدين يزديان، متخصص چشم عضو هيأت علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران، با اشاره به اينكه استفاده از جراحي براي رفع عيوب انكساري فوايدي دارد، اما ضررهايي هم به چشم مي رساند، مي گويد: با جراحي چشم براي رفع عيوب انكساري، در واقع از ضخامت قرنيه كاسته مي شود. ضمن اين كه اين نوع جراحي ها در مورد گروه سني خاصي قابل اجراست و براي كودكان و افرادي كه سن بالا دارند توصيه نمي شود و به خصوص در مورد اطفال نتايج اين اقدامات چندان رضايت بخش نبوده است. حتي گاهي بعد از انجام اين اعمال جراحي انحراف چشم فرد كه با استفاده از عينك رفع شده بود، آشكار يا فرد دچار دوربيني شده است.
به گفته دكتر يزديان انجام عمل جراحي براي رفع عيوب انكساري چشم در مورد كساني كه درجه عينك آنان كمتر از 2 يا بيشتر از 7 است، اصلاً توصيه نمي شود. او ادامه مي دهد: براي پوشاندن عيوب انكساري چشم در ابتدا استفاده از عينك و پس از آن استفاده از لنز را توصيه مي كنيم.
دكتر علي صادقي طاري، متخصص چشم و عضو هيأت علمي دانشگاه تهران، درباره مزاياي عينك در مقابل لنزهاي تماسي مي گويد: عينك، علاوه بر در دسترس بودن و ارزان بودن، با چشم تماس ندارد و خطري براي سلامتي ايجاد نمي كند و همچنين در يادگيري كودك نقش مؤثري دارد. اما كنتاكت لنزها وقتي روي قرنيه قرار مي گيرند، تغذيه قرنيه را قطع مي كنند، چون قرنيه از اشك چشم و پلك تغذيه مي كند. لنز واسطه اي است كه اين ارتباط تغذيه اي را قطع مي كند. اگر عامل عفوني بروز كند، در اين شرايط به سرعت رشد خواهد كرد.
وي با بيان اينكه اصلاح عيوب انكساري با عينك مي تواند سبب وضوح تصوير در ناحيه لكه زرد يا ماكولا در شبكيه شود، ادامه مي دهد: بدين ترتيب شخص مي تواند ديد طبيعي و يا نزديك به حد طبيعي داشته باشد. همچنين در كودكان عينك مي تواند از تنبلي و انحراف چشم نيز جلوگيري كرده و زمينه ايجاد ديد دو چشمي را فراهم نمايد.
دكتر طاري تاكيد مي كند: لنزهاي تماسي در كودكان ارزش خود را داشته ولي استفاده از آن هم گران تر بوده و هم اينكه طريقه استفاده از آن براي بعضي خانواده ها مشكل است و در ضمن ممكن است سبب عوارض ديگري از قبيل خراش قرنيه، عفونت و ... شود. براي همين در تجويز آن براي كودك بايد نكات ذكر شده را رعايت نمود. در ضمن لازم است توضيح داده شود كه عينك مي تواند سردردهاي چشمي و خستگي چشم و ناراحتي هاي ديگر مربوط به عيوب انكساري را برطرف نمايد.
به اين ترتيب، به نظر مي رسد عينك در پيشگيري از عيوب انكساري كودكان همچنان حرف اول را مي زند و البته تحقيقات بيشتر در زمينه اصلاح اين عيوب با روشهاي جديدتر درماني در آينده لازم است.
|
