هویت شهری
-
ارامنه نخستین بار در کدام محله تهران ساکن شدند؟
ورود همشهریان ارمنی به محلههای مختلف تهران، داستانی خواندنی است که با هویت برخی محلههای شهر گره خورده. اگرچه تاریخچه ورود ارامنه به ایران به دوران سلطنت شاه عباس صفوی برمیگردد، اما در دوران زندیه و پس از آن در دوران حکومت قاجاریان بود که پای ارامنه به تهران باز شد.
-
آتشی که یک قرن روشن است | آدریان؛ قدیمیترین نیایشگاه زرتشتیان در تهران
آتشکده صدساله خیابان سی تیر مقصد تور تهرانگردی مرکز تهرانشناسی موسسه همشهری با موضوع صلح ادیان، است. آتشکدهای که هنوز هم درهای آن به روی پیروان دین زرتشتی باز است و آیینها و مراسم مختلفی در آن برگزار میشود.
-
چراغ کدام کسب و کارها را ارامنیها روشن کردند؟ | ۶۰شغل ارامنه در تهران
ارامنه موسس و بنیانگذار بیش از ۶۰ شغل و حرفه در تهران و ایران بودهاند. از معماری و جواهرسازی و تراشکاری گرفته تا نخستین آژانس مسافربری و کارخانه سوسیس و کالباسسازی و ... . در این گزارش با برخی از کسب و کارهای ارامنه در تهران آشنا میشویم.
-
فیلم | نقش شگفتانگیز ارامنه در تهران
قصههای جذاب شکلگیری محلههای ارمنینشین پایتخت را در این شماره همشهری محله به مناسبت آغاز سال میلادی از دست ندهید.
-
این محله تهران را یک شازده قاجاری آباد کرد
محلههای قدیمی بیشتر به نام شاهزادگان قاجاری که مالک آن میشدند نامگذاری میکردند. خیابان نصرت هم به نام نصرتالدوله که از رجال سیاسی آن زمان بود، خوانده شد. او همچنین قلعه نصرت را در میان باغی در این محل بنا کرد.
-
چند روایت دستاول در باره مرد مقتدر بازار | راه و رسم بزرگان
وقتی در بازار تهران از حاج احمد کریمی اصفهانی نام میبرید با مجموعهای ازکارهای خیر و عامالمنفعه روبهرو میشوید از جزئیترین مشکلات در بازار تهران مانند رفع سدمعبر و آسفالت کردن خیابان برای تردد راحت عابران گرفته تا تهیه وام برای کاسبان خسارت دیده...
-
فیلم | قصه تحول اکبر جگرکی در کوچه سیاهها
دل دادن لات معروف و شرور تهران به مرام و مسلک رجبعلی خیاط، کاسب درستکار و مرد عابد و زاهد محله دروازه غار از داستانهای خواندنی جنوب پایتخت به حساب میآید که در محافل رسمی کمتر شنیده شده است.
-
حمید درخشان: کرنر زدن در زمین خاکی سختترین کار دنیا بود
بازی در زمینخاکیها تنها برای تماشاگران جذاب نبود. حتی مشهورترین ستارههای فوتبال هم پس از رسیدن به تیمهای مطرح پایتخت، همچنان شوق بازی در زمینخاکیها را در دل داشتند. با «حمید درخشان» کاپیتان سالهای دور تیم ملی و پرسپولیس درباره خاطرات شنیدنی بازی در زمینخاکیها گفتوگو کردیم.
-
نخستین کاپیتان تیم ملی فوتبال ایران چه کسی بود؟
توفان نخستین تیم فوتبال تهران بود که در سال ۱۳۱۲ تشکیل شد و حسابی سر و صدا به راه انداخت. زمین توفان در ضلع جنوبی جاده دماوند، نرسیده به سهراه تهرانپارس، و درست روبهروی گرمابه تهرانپارس قرار داشت که بهدلیل مجاورت با پاسگاه ژاندارمری به زمین پاسگاه هم معروف بود.
-
فالوده برفوشیره فرحزادی | یلدا و روشنایی فانوسها
بیرون از پنجره برف بود و در خانه گرمای صمیمیت و مهربانی. مادر با سینی فالودههای یخی از راه میرسید و در چشم برهم زدنی بچهها همه را میخوردند.
-
طبیب یلدا در سفره طرشتیها | قصه دلانگیز ریسههای انگور و انجیر
طرشت با اینکه به نسبت روستاهای غرب تهران به شهر و مرکز شهر نزدیکتر بود، اما مردمان این محله با هویت نیز همچون دیگر روستاها ملاک اصلی خوراکیهای یلدا را هنر زن خانه قرار میدادند و هرآنچه او با دستانش آماده میکرد نوش جان میکردند.
-
شب هول و هراس تهرانیها از سرما
هرانیها صبح نخستین روز زمستان را روزی خاص میدانستند؛ به همین خاطر تا صبح و برای دیدن طلوع خورشید در کنار یکدیگر بیدار میماندند.
-
رونمایی از مسقطی انار قاجاری | قصه پلوها و خورشتهای یلدای تهرانیها
سفره یلدا برای تهرانیها مهم بود. علاوه بر سفره تنقلات یلدا، بیشتر شام را در کنار هم و در مهمانی میخوردند. قصه پلوها و خورشت های تهرانی و نخستین مسقطی پایتخت نشینان خواندنی است.
-
رسم بختگشایی با جوراب و شال!
قاشقزنی را اغلب به عنوان یکی از رسوم چهارشنبه آخر سال میشناسند، اما برخلاف این باور، اهالی قدیمی محله پامنار این رسم را در شب یلدا هم داشتند.
-
آشهای تهرانیپسند | از آش ابودردا و کشک کلهبره تا آش انار و گشنیز
آش که معادل همان سوپ فرنگیهاست جایگاه خاصی در سفره پایتختنشینان داشت و همچنان پرطرفدار است. بهخصوص با آغاز فصل سرد، خوردن یک پیاله از آش داغ و لذیذ غنیمت است.
-
ماجرای هدیه مادرزن در مراسم یلدابرون
یکی از بخشهای جالب و مهیج شب یلدا هدیه بردن برای عروس بود. مراسمی که از چند هفته مانده به یلدا اعضای خانمها را سرگرم و راهی بازارها میکرد تا با خرید بهترین هدیه یلدایی دل تازهعروس خانواده را شاد کنند و دامادها به بهانه دیدار همسر آینده هدیه ویژه مادرزن را دریافت کنند.
-
شب هندوانه شریفآباد و انگور مهدیخانی
پهن کردن سفره یلدا و فراهم کردن میوه و تنقلات برای دورهمنشینی در بلندترین شب سال در تهران قدیم برای خودش داستانی خواندنی دارد؛ آنچه امروز متداول و عادی به نظر میرسد تا حدود ۴دهه قبل به این سهل و آسانی نبود و نمیشد بهسادگی انواع میوهها را از میوهفروشی محل تهیه کرد و سر سفره چید.
-
شبچرههای کن و مقررات اتاق کرسی | یلدا در کن بر مهمانی استوار بود و دیدوبازدید
کن بخش گستردهای از روستاهایی بود که علاوه بر دشت کن روستاهای حاشیه البرز در غرب پایتخت را هم شامل میشد. آداب مهمانی یلدا در این محدوده از تهران قدیم بسیار خواندنی است، بهخصوص که اهالی معتقد بودند هیچچیز نباید از شهر خریده شود.
-
«آردتوت» و «خورش جوز»؛ خوراک جادویی شمیرانیها در شب یلدا
شب یلدا که از راه میرسید، بزرگترها در بزرگترین اتاق خانه خود کرسی مهیا میکردند تا آن شب بلند را میزبان اعضای خانواده خود باشند. آنها سفرهای رنگین از انواع غذاها و خوراکیها پهن میکردند. غذاها و خوراکیهای مرسوم شب یلدا نزد اهالی آبادیهای شمال تهران را مرور کردهایم.
-
یلدای شمیران زودتر شروع میشد!
زمستان برای شمیرانیها یعنی برف، یخبندان و کوچهباغهایی که لباس سفید به تن کردهاند. یلدای همیشه برفی شمیرانیها اما زمینهساز برخی آداب و رسوم مختص به این خطه از پایتخت بود. از جمله اینکه آنها گاهی یکی دو شب زودتر به خانه بزرگ خانواده میرفتند.
-
روش جالب نگهداری هنداونه شب یلدا در تهران قدیم
در گذشته که خبری از یخچال و سردخانههای نگهداری میوه نبود، تهرانیها و به ویژه اهالی شمیران برای اینکه شب یلدا با هندوانه و سیب شمیرانی از مهمانها پذیرایی کنند، روشهای جالبی داشتند.
-
نمایش هنر کدبانوی پونکی در بلندترین شب سال
آداب و رسوم مردمان روستای پونه که بعدها به پونک تبدیل شد تحت تأثیر ارباب فرمانفرما بود. مثلاً سنت دیرینه یلدا در خانه ارباب و اطرافیانش با خانه محلیها متفاوت و پر و پیمانتر بود.
-
قصه درخت آرزوها در شب یلدا و دختران دمبخت تهرانی!
یلدا یادگار آبا و اجدادی برای صله رحم و مهربانی است؛ شبی که قرار همه اعضای خانواده از دور و نزدیک دور هم جمع شدن است؛ یک دورهمی سنتی با ریشههایی دیرینه که با فرهنگ عامه گره خورده. یکی از آیینهای جالب شب یلدا، بختگشایی دختران با توسل به درخت آرزوها در خانه بود.
-
سنت خوب تهرانیها در شب یلدا | رسم زیبای کاسه اول
قدیمها که مثل امروز دسترسیها به مایحتاج ساده و آسان نبود، هنوز سوز چلهکوچیکه از گرد راه نرسیده، خانمها دست به کار تدارکات شب یلدا میشدند. شبی که در میان همه این هیاهو برای جمع شدن ریزودرشت اهل خانه حتما جایی برای کمک به همسایه یا دوست و آشنای نیازمند با عنوان پیمانه همسایگی وجود داشت.
-
شمیرانیها یلدا به زیارت اهل قبور میرفتند
ساکنان آبادیهای شمال تهران یا همان اهالی روستاهای شمیران شب یلدا آداب و رسوم منحصربهفرد خود را داشتند. آنها علاوه بر رسوم رایج این شب، زیارت اهل قبور و یاد درگذشتگان خود را نیز فراموش نمیکردند.
-
پیرمردهای این محله تهران همه فوتبالیست بودند
بچههای مدرسه بهمن عاشق فوتبال بودند. مدرسه بهمن نخستین مدرسه روستایی غرب تهران نخستین تیم فوتبال محله کن را راهاندازی کرد و به دنبال آن محلههای دارقاضی، اسماعیلیون، سرآسیاب، میانده و بالون که از محلههای روستای کن بودند نیز تیم فوتبال خود را راهاندازی کردند.
-
وقتی دختران تهران پا به توپ شدند
تقریباً ۵۰ سال بعد از اینکه فوتبال مردان در پایتخت آغاز شد، زنان ایرانی به دنیای فوتبال وارد شدند و در این بین، زنان تهرانی پیشگام این حضور بودند و نخستین تیم باشگاهی فوتبال بانوان نیز در پایتخت شکل گرفت.
-
مشعل و زرین؛ دو رقیب معروف طرشتی | وقتی صدای تشویق مردان کل روستا را پر میکرد
اگر از مقابل ساندویچفروشی مهدیار محله طرشت بگذرید عکسی جلبنظر میکند که بازیکنان روزهای گذشته فوتبال محلی طرشت را به تصویر کشیده است.
-
وقتی خورشید فوتبال تهران متولد شد
ماجرای ظهور و افول تیم فوتبال دارایی تهران به تنهایی یک داستان است. مانند همه داستانهای هیجانی که فکر میکنی قهرمان داستان مرده است، اما قهرمان ناگهان سر بر می آورد و دوباره شما را به هیجان میآورد، تیم فوتبال دارایی نیز با فراز و فرودهایش چندین دهه در فوتبال کشورمان درخشیده است.
-
سرانجام تلخ برای زمین خاطرهساز ۷ تیم محلی
جوانان و نوجوانان خیابانهای جی، هاشمی، مهرآباد و... تا ۷دهه قبل در گوشه و کنار محلهشان هرجا که توپ پیدا میشد، مشغول بازی میشدند، اما طولی نکشید که با رونق ساختوساز در محله، زمینها یکی پس از دیگری ناپدید شدند و جایشان ساختمانهای رنگارنگ قد کشید.