محله
-
در جستوجوی رد شکوفهها؛ از کند علیا تا بازار کشورهای عربی
باغهای گیلاس اکنون دیگر به شناسنامه برخی از روستاهای شمیران تبدیل شده است. بهار که از راه میرسد شکوفههای گیلاس، باغهای وسیع روستای کند علیا را به منظرهای بهشتی تبدیل میکند. شمیران دومین تولیدکننده گیلاس در کشور است که این خود نشان از اهمیت این درخت در تامین معیشت باغداران این گستره دارد.
-
حقایقی درباره جوز مرغوب جوزستان
درخت گرودو یا به قول شمیرانیها درخت جوز برای اهالی این گستره نامی آشناست.این نام یادآور درختانی تنومند و پرتعداد است که با شاخههای بلندشان روزگاری روی بسیاری از کوچهها و معابر آبادیهای شمیران سایه میانداختند. در ادامه به فراوانی باغهای گردو یا جوز شمیران در آبادیها و محلههای شمیران پرداختیم.
-
تهک؛ قاتل سنگ و سنگلاخ | به دنیال ردپای درخت مورد احترام «تا»
ردپای درخت «تا» را باید در محلههای شمال شهر پیدا کرد. همان محلههایی که روزگاری آبادیهایی خوشآبوهوا بودند در گستره وسیع شمیران. درخت تا یا همان داغداغان که به گویش محلی «تهک» نیز نامیده میشود، پیوندی عمیق با کشاورزی و فراهم کردن زمینه برای حاصلخیز شدن زمینهای سنگلاخی داشت.
-
یادش بهخیر! سیب قرمز شمیران | چگونه این میوه به مراسم نخلگردانی راه یافت؟
چند دهه پیش که در محلههای شمال تهران از برج، آپارتمان و بزرگراه خبری نبود، این محلهها آبادیهایی بودند با انبوهی از زمینهای زراعی و باغهای میوه. در میان انواع درختان میوه روستاهای شمیران، درخت سیب شمیرانی، یکی متفاوتترین درختان بود.
-
معروفترین طایفههای اوین را بشناسید | خوشنشینهای اوین چه کسانی بودند؟
شمیرانیها یک امتیاز ویژه دارند؛ آنها با شنیدن نام فامیل هر یک از اهالی قدیمی شمیران، به اصل و نسب و آبادی محل زندگی او و اجدادش پی میبرند. آبادی اوین به عنوان یکی از آبادیهای کهن شمیران نیز طوایف قدیمی و معروفی داشت که هنوز در این محله زندگی میکنند.
-
نگین درخشان اوین | خلوتگاه راز و نیاز اوینیها کجاست؟
اهالی اوین احترام ویژهای برای امامزاده مطیب(ع) قائلند. آستان مقدس این امامزاده از گذشته تا امروز با زندگی اوینیها گره خورده و میزبان بسیاری از مراسم مذهبی و آیینی آنها بوده است. در ادامه به تاریخچه و ویژگیهای بنا و نقش محوری امامزاده مطیب(ع) در زندگی اهالی اوین پرداختهایم.
-
این مسجد را یک کارآفرین قجری ساخت
اینجا میعادگاه چند نسل از اهالی اوین است؛ از روزهایی که اوین آبادی خوش آب و هوایی بود در قلب شمیران تا اکنون که اوین محلهای در شمال تهران است، اوینیها بسیاری از مراسم مذهبی خود را در این مسجد برگزار کردهاند. در ادامه به تاریخچه مسجد جامع اوین و نقش یک کارآفرین قجری در ساخت آن پرداختهایم.
-
ریشه نام اوین چیست؟ | از ازون تا اوین
برای بسیاری از ساکنان اوین ریشه نام این محله محل بحث و و تبادل نظر است. علاوه بر نقل و قولهای شفاهی و روایتهایی که سینه به سینه میان ساکنان قدیمی اوین رایج است، ریشههای نام این آبادی شمیران را باید در منابع مکتوب جستوجو کرد.
-
راز سر به مهر تپهسرباز | دیگر صدای پوتینها از تپه تاریخی اوین به گوش نمیرسد
دیگر خبری از مراسم صبحگاه سربازها و صدای منظم کوبیدن شدن پوتینها به زمین نیست. تپه سرباز، آن تپه تاریخی اراضی جنوب اوین اکنون دیگر جای خود را به ردیف آپارتمانها و برجها داده و هیچ نشانی از ایام گذشته ندارد.
-
در بیست و سومین نشست مرکز تهرانشناسی همشهری با موضوع حمل و نقل در تهران از قاجاریه تا کنون مطرح شد
نخستین ایستگاههای ماشین دودی و واگن اسبی تهران کجا بود؟ | پولدارهای تهران قدیم با چه وسیلهای در شهر سفر میکردند؟
پس ورود کالسکه به تهران، ماشیندودی و واگنهای اسبی دومین و سومین وسایل حمل و نقل عمومی تهران بودند. سفر با این وسایل حمل ونقل مدرن دوران قاجار اما با معضلات و اتفاقات اجتماعی جالبی همراه بود. در ادامه به قوانین، هزینه حمل ونقل با واگن اسبی و ماشیندودی و اتفاقات جالب پیرامون آن پرداختهایم.
-
حمام کوچیکه و حمام بزرگه جماران کجا بود؟ | خاطرات دور نماز خواندن کنار آب انبار
محله های شمیران به دلیل همجواری با کوه های پربرف دارای قنات های پرآبی بود. بسیاری از این قنات ها از خانه ها و باغ های ساکنان یک محله می گذشت. آب حمام های عمومی نیز از همین قنات های پرآب تامین میشد.
-
'گفت و گو با سعید ترابی، پیشکسوت تیم والیبال پرسپولیس تهران
با ۴ کیلو نخ قالی، تور والیبال بافتم
سعید ترابی، پیشکسوت ورزش والیبال و یکی از چهرههای ورزشی جماران است. ترابی، در دوران نوجوانیاش آنقدر به والیبال علاقه داشته که ۳ ماه تمام هر روز به باشگاه می رفت تا بتواند نظر مربی تیم را به خود جلب کند و به او اجازه دهد در دوره آموزشی او شرکت کند.
-
سنت قدیمی جمارانیها در جشن میلاد مهدی موعود(عج)
محله جماران در شب میلاد مهدی موعود(عج) حال و هوای متفاوتی دارد. هر سال، دو سه شب مانده به نیمه شعبان، جمارانی ها خودشان را برای برگزاری جشنی مردمی آماده می کنند. شب های نزدیک به نیمه شعبان برای اهالی این محله فرصتی است تا یاد و نام و خاطره همه شهدا ودرگذشتگان محله را بار دیگر زنده کنند.
-
دربیست و سومین نشست مرکز تهرانشناسی همشهری با موضوع حمل و نقل در تهران از قاجاریه تا کنون مطرح شد
نخستین وسیله حمل و نقل عمومی تهران چه بود؟ | وقتی ناصرالدینشاه قانون طرح ترافیک را وضع کرد
در روزگاری که از اتوبوس، تاکسی و دیگر وسایل حمل و نقل عمومی خبری نبود، رفتن از یک محله شهر به محله دیگر چالشی بزرگ به شمار میرفت. در دوره ناصرالدینشاه قاجار اما با راهاندازی نخستین خطوط کالسکه و درشکه، اولین قدمها برای شکلگیری حمل و نقل عمومی در پایتخت برداشته شد.
-
دامدار خوشنام جمارانی در برابر تصرف باغ وقفی ایستاد
حاج اسدالله، از طایفه عرفاتیها، مرد بینظیر و یکی از اولیای خدا بود. آنطور که اهالی جماران میگویند او بسیار باخدا و زحمتکش بود و هر وقت اهالی از سختکوشی او متعجب میشدند با لهجه شمیرانی و خنده شیرینش به آنها میگفت: «دست کار میکنه و چش مترسه.»
-
ریههای تنفسی اوین کجاست؟
حالا که دیگر چنار کهنسال اوین به خاطرهها پیوسته، 13 چنار و مسیر 2 کیلومتری چنارهای اوین به یکی از نمادهای محله اوین تبدیل شده است. 13 چنار، در انتهای کوچهای باصفا در انتظار گردشگران ایستاده تا با قامت بلندبالایش عکس یادگاری بگیرند و زیر سایه سترگ آن دمی بیآسایند.
-
یادگار عهد قجر در جماران
مسجد جامع جماران در نزدیکی میدان اصلی این محله یکی از کانونهای قدیمی و مهم گردهمایی اهالی جماران است. قدمت مسجد جامع پیشین جماران به سالهای آغازین دوران ناصرالدینشاه قاجار میرسد اما بنای مسجد بارها در گذر زمان دستخوش تغییر شده است. در ادامه به پیشینه تاریخی این مسجد پرداختهایم.
-
چگونه باستانیکاران جمارانی صاحب پاتوق شدند؟ | حاج احمد آقا اینجا ورزش میکرد
ماجرای اولین زورخانه جماران به سال ۱۳۴۷ برمیگردد و زمانی که دو دوست با هم تصمیم گرفتند زورخانهای در جماران دایر کنند.
-
طایفههای جمارانی | آنها که نامشان با سفر حج گره خورده
در روزگاری که هنوز نام خانوادگی مرسوم نبود، هر طایفه را به نام بزرگ آن طایفه میشناختند. اما وقتی گرفتن نام فامیلی اجباری شد، برخی که از سفر حج برگشته بودند، نامی متناسب با این سفر معنوی انتخاب کردند.
-
روزی که جوانان شمیرانی نگهبان کاخ نیاوران شدند | آیتالله حکیم چطور مسجد محله را پاتوق انقلابیون کرد؟
شمیرانیها هنوز روزهای تاریخی انقلاب را به خاطر دارند که در مسجد جامع حصاربوعلی با هدایت امام جماعت محبوب محله به عنوان یکی از مهمترین پاتوقهای انقلابی شمیران با اندیشههای امام آشنا شده بودند مسئولیت حفاظت از داراییهای ارزشمند کاخ نیاوران را بر عهده گرفتند.
-
داریوش شهبازی از مرام کاسبان تهران قدیم می گوید
انگوری، آی انگوری، مثل چراغ زنبوری | راه و رسم کاسبی در تهران قدیم
دوره گردان عموما افرادی از طبقه ضعیف جامعه بودند که درآمدشان از راه خرید محصولات کشاورزی از باغهای تهران و فروش در محلههای دیگر تهران بود. اما این بدان معنا نبود که چون از طبقه ضعیف جامعه هستند هوای افراد بیبضاعت را نداشته باشند.
-
مسجدی که با جشن کتاب به پاتوق جوانان انقلابی تبدیل شد | چهرههای مشهور انقلاب اینجا سخنرانی میکردند
نام مسجد جلیلی با چهرههای برجسته انقلاب پیوند خورده است؛ از آیتالله مهدوی کنی امام جماعت این مسجد در سالهای خون و قیام تا سخنرانان بنامی چون شهید مطهری، شهید باهنر و... که این مسجد را با فعالیتهای مبارزاتی و به ویژه فعالیتهای فرهنگی مختلف به یکی از مهمترین پاتوقهای انقلابی تهران تبدیل کرده بود
-
تولید فیلمهای انقلابی از هیئت صادقیه تا مدرسه رفاه
مبارزه علیه رژیم طاغوت در روزهای خون و قیام تنها به فعالیتهای مبارزاتی در میدان محدود نبود. آن روزها گروهی از مبارزان به فعالیتهای فرهنگی و به ویژه ساخت فیلم برای جذاب جوانان انقلابی روی آوردند؛ در ادامه به نقش "شرکت سهامی فیلم در خدمت دین" که در پایگاه انقلابی مدرسه رفاه تاسیس شد پرداختیم.
-
چرا مسجد مشیرالسلطنه را مسجد ساعت مینامند؟ | معماری متفاوت با الهام از شمسالعماره
مسجد و مدرسه اقصی از بناهای قدیمی در منطقه ۱۱ است که به شیوه سنتی و بر اساس قرینهسازی ساخته شده است. این مسجد به نام های دیگری هم شهرت دارد که به معماری و نام سازنده آن مرتبط است.
-
چرا کمیته استقبال از امام(ره) در مدرسه رفاه تشکیل شد؟
سوم بهمن ۱۳۵۷ کمیتهای برای استقبال از امام خمینی(ره) تشکیل شد که هدف از آن برقراری امنیت بازگشت امام(ره) به ایران، حفاظت از ایشان و سازماندهی برگزاری مراسم بازگشت بنیانگذار انقلاب به کشور بود. این کمیته در مدرسه رفاه تشکیل شد؛ مدرسهای که از سالها پیش یکی از پاتوقهای فعال نیروهای انقلابی بود.
-
ماجرای جالب ساخت سرود دیو چو بیرون رود فرشته درآید | نقش جوانان ارمنی در تولید این اثر بهیادماندنی
«بگذرد این روزگار تلختر از تلخ / بار دگر روزگار چون شکر آید» در اوج روزهای خفقان، حکومت نظامی و به گلوله بستن جوانان انقلابی، این سرود خاطرهانگیز با این بیت امیدآفرین خود بارقه امید به سرنگون کردن نظام طاغوت را در دل جوانان انقلابی شعلهور کرد. در ادامه داستان ساخت این سرود ماندگار را بخوانید.
-
«بهاران خجسته باد» | سرودی که از زندان به راهپیماییهای بهمن ۵۷ راه پیدا کرد
داستان ساخت سرود «بهاران خجسته باد» یا همان «هوا دلپذیر شد» روایت حقطلبی و نیز مبارزه طولانی مردم ایران با ظلم و طاغوت از سالها پیش از پیروزی انقلاب اسلامی و رسیدن یومالله ۲۲ بهمن است.
-
تحصن در دانشگاه برای بازگشت امام(ره) به وطن | این پایگاه انقلابی، مسجد مادر بود
مسجد حضرت ابالفضل(ع) در محله عباسی هنوز حال و هوای روزهای پیروزی انقلاب را حفظ کرده است. مسجدی که جوانان انقلابیاش با هدایت مرحوم آیتالله سید عبدالمجید ایروانی در راهپیماییهای انقلاب حضور فعال داشتند.
-
روایت سید مهدی اعرابی، تهران پژوه از روش تنظیم سند در تهران قدیم
فوت و فن تنظیم سند در تهران قدیم
ازدواج، خرید یا واگذاری مغازه و خانه، طلاق و معاملاتی که نیاز به ثبت و شاهد داشت در روزگاری که خبری از دفاتر ثبت نبود، توسط افراد معتمد محل انجام میشد.
-
آب برای گردن کلفتها بود
تا قبل از آبرسانی از طریق لوله کشی، مردم از گاری آب شاهی برای آشامیدن و مصارف عمومی استفاده میکردند اما همه مردم به نسبت مساوی نمی توانستند از آب برای مصارف خانگی استفاده کنند.