یا در اثر برخوردی ناپسند و خارج از نزاکت اجتماعی فردی، متأثر شده و او را بی شخصیت تلقی کرده‌ایم. در این حالت از دیدگاه ها، شخصیت همان رفتارهای پسندیده و مناسب است که در نبود آن فرد به انسانی بی شخصیت تبدیل می شود.
اما باید توجه داشت که روانشناسان به هیچ وجه چنین طرز تلقی را از شخصیت درست نمی دانند. حال این سؤال مطرح می شود که شخصیت چیست و چه افرادی دچار اختلال شخصیت هستند؟ از نظر روانشناسی شخصیت به مجموعه صفات هیجانی و رفتاری اطلاق می شود که در شرایط معمول معرف شخص بوده و برای هر فردی نسبتاً ثابت و قابل پیش بینی است.
اگر این صفات شخصیتی غیرقابل انعطاف باشد و به اختلال ذهنی و اختلال در عملکرد شخص منجر شود، اختلال شخصیت مطرح می شود.
آنچه می خوانید مروری است بر یکی از شایع ترین اختلالات شخصیتی و راه های درمان آن، با عنوان اختلال شخصیت مرزی . اختلالی که شاید شما هم بتوانید با کمی دقت آن را در اطرافیانتان تشخیص دهید.
مهمترین علامت مشخصه بیماران مبتلا به اختلال شخصیت مرزی، بی ثباتی فوق العاده در مسایل عاطفی، خلق و خوی، رفتار و عزت نفس است و به نظر می رسد که این قبیل افراد همیشه در یک بحران قرار دارند. نوسان خلق نیز در آنها بسیار شایع است.
بیمار لحظه ای اهل بحث و مجادله و لحظه ای دیگر افسردگی نشان می دهد و زمانی دیگر از وجود هرگونه احساس در خود شکایت می کند. ماهیت دردناک زندگی این افراد را در اقدام های مکرر خودآزارانه می توان مشاهده کرد. این بیماران ممکن است به قصد اخذ کمک از دیگران اقدام به تیغ زدن مچ دست و رفتارهای خودآزارانه دیگر نمایند یا ابراز خشم کرده و خود را به طریقی از عواطف غیرقابل مقاومت رها سازند.
شخصیت مرزی در بین دیگر اختلالات شخصیت در به بازی گرفتن دیگران همتا ندارد. بیماران مرزی تنهایی را خوب تحمل نکرده و جستجوی همنشین را هر چند نامطلوب به تنها نشستن و احساس پوچی و بی کسی ترجیح می دهند. این افراد نسبت به شرایط محیطی نیز بسیار حساس هستند. حتی ممکن است هنگام اتمام یک جلسه نیز خشم نامناسبی از خود نشان دهند چون گمان می کنند که این تنهایی و ترک شدن دلالت بر بد بودن آنهاست. خرج کردن پول بدون احساس مسئولیت، رانندگی بی احتیاط، سوءمصرف مواد، پرخوری دوره ای و افکار مکرر خودکشی به طور دائم همراه با شخصیت های مرزی است.
به طوری که خودکشی های موفق در بین 8 تا 10 درصد از این افراد رخ می دهد و خودآزاری (مثلا بریدن یا سوزاندن) نیز در میان آنها بسیار شایع است.
نکته مهمی که باید به آن توجه داشته باشیم این است که افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی درست در لحظه ای که قرار است هدفی تحقق یابد ممکن است الگوی خود تحلیل بری داشته باشد (مثلا ترک مدرسه درست قبل از فارغ التحصیل شدن) بعضی از آنها نیز در خلال استرس و افسردگی علائمی از قبیل توهم، غش و...از خود نشان می دهند.
این افراد آنقدر که با وجود یک حیوان خانگی احساس امنیت می کنند نسبت به وجود فرد دیگری در کنار خود احساس امنیت ندارند. از دست دادن مکرر شغل و ازدواج های ناموفق در بین آنها شایع است و حتی ممکن است این افراد در کودکی اقدام به ترک والدین کنند.
از نظر علمی بیمار مرزی در روابط خود مردم را به دو گروه کاملا خوب و کاملا بد تقسیم می کند، مردم در نظر آنها یا تکیه گاه و پرورش دهنده هستند یا آدم هایی نفرت انگیز که بیمار را از احساس ایمنی محروم کرده و هر زمان که او احساس وابستگی نماید ترکش می کنند.
اختلال شخصیت مرزی در بسیاری از مناطق جهان شناسایی شده است. نوجوانان و بزرگسالان مبتلا به مشکلات هویتی ممکن است به طور گذرا رفتارهایی را نشان دهند که این اختلال در آنها مشاهده شود. این اختلال به طور غالب (75 درصد) در زن ها تشخیص داده می شود.
شیوع آن نیز در جمعیت عمومی حدود 2 درصد و در افراد مراجعه کننده به درمانگاه های بهداشت روانی 10 درصد گزارش شده است. حدود 20 درصد بیماران بستری در بخش های روان پزشکی مبتلا به اختلال مرزی هستند.
در سیر این اختلال تغییرپذیری قابل ملاحظه ای وجود دارد. یعنی هر چه سن فرد مبتلا افزایش پیدا کند خطر بروز علایم اختلال مرزی در او کاهش می یابد.بیماران مبتلا به اختلال شخصیت مرزی که در محیط بیمارستان، دوره درمانی فردی و گروهی فشرده را دریافت می کنند، پیشرفت نشان می دهند.
همچنین فرصت کامل ملاقات با کادر آموزش دیده از رشته های مختلف را پیدا کرده و از درمان های تفریحی، کار درمانی و آماده سازی شغلی بهره مند می گردند. چنین برنامه هایی مخصوصا وقتی محیط خانواده به دلیل تعارض های درون آن نظیر سوءرفتار والدین برای توان بخشی بیمار مخرب باشند، موثر هستند.
لازم است بدانیم بیمار مرزی را که بیش از حد، تمایل به خودآزاری و وارد کردن جراحت به خود دارد، می توان در محیط حفاظت شده بیمارستان و در شرایط ایده آل تا زمانی که بهبودی کامل نشان دهند قرارداد که البته ممکن است یک سال به طول بینجامد. همچنین از داروهای ضد جنون برای کنترل خشم و خصومت استفاده شود. تجویز ضدافسردگی ها نیز به بهبود خلق افسرده این بیماران کمک می کند.
منبع: DSM-FOR
