کریستین سالازار فولکمن نماینده یونیسف ایران به مناسبت به 16 مهر روز جهانی کودک با توجه شعار امسال این پیام را منتشر کرده است:
هر نسلی با چالش‌های جدیدی روبرو است، گوش دادن به نظرات کودکان نیز یکی از چالش‌های نسل ماست. ما معمولاً از شکاف بین نسلی و نبود درک مشترک بین جوانان و والدینشان، معلم‌هایشان و دیگر بزرگترها شکایت می‌کنیم. برای فائق آمدن بر این مسئله و برای ساختن جامعه‌ای امن، مطمئن و سالم، روز کودک امسال بر مسئولیت بزرگترها برای جویا شدن نقطه نظرات و خطوط فکری کودکان و جدی گرفتن آن‌ها تمرکز دارد. همچنین روز کودک امسال بر مسئولیت بزرگترها در کمک به کودکان و نوجوانان در جهت رشد شایستگی‌هایشان برای مشارکت درست و معنادار در جهان تاکید دارد.
مشارکت کودکان شامل تشویق و توانمندسازی کودکان برای اظهار نظر در زمینه‌هایی است که بر آن‌ها اثر می‌گذارد. در عمل، مشارکت به معنی گوش دادن بزرگترها به کودکان است، به هر شکل مختلف و متنوع از ارتباط که برقرار می‌کنند. این مسئله حقوق کودکان را تضمین می‌کند، به آن‌ها آزادی ابراز عقیده می‌دهد و در هنگام تصمیم‌سازی در مورد مسائلی که بر آن‌ها تاثیرگذار است نظراتشان را ، لحاظ می کند. ارتباط دوطرفه با کودکان و تبادل آراء به آن‌ها فرصت می‌دهد تا راه‌هایی سازنده برای تاثیرگذاری بر دنیای اطرافشان یاد بگیرند.
مشارکت کودکان باید درست و معنادار باشد. باید از خود کودکان و جوانان با شرایط خودشان، با واقعیت‌های خودشان و با توجه به چشم‌اندازها، آرزوها، امیدها و نگرانی‌های خودشان آغاز شود. بیش از هر چیز، مشارکت معنادار و درست نیازمند یک تغییر اساسی در طرز تفکر و رفتار بزرگترهاست- تغییر از یک رویکرد دربسته به یک منش دربرگیرنده کودکان و توانایی‌هایشان.
مشاوره با کودکان در فرهنگ‌ها و پیش‌زمینه‌هایی که معمولا کودکان فقط در آن‌ها دیده می‌شوند به جای آن که صدای آن‌ها شنیده شود، آسان نخواهد بود. اما یک دلیل اصلی برای این که چرا این کار بیش از پیش مورد اقبال قرار می‌گیرد این است که وقتی خواسته های کودکان در نظر گرفته می‌شود، نتایج آن باعث پیشرفت کل جامعه می‌شود.
راهی که ما در آغاز آن هستیم تا دنیایی که در آن نظرات کودکان به طور روزمره مورد توجه قرار گیرد، راهی نیست که یک شبه طی شود. مانند همه فرآیندهای عقلانی، این فرآیند نیز وابسته به اندوختن دانایی جدید، بالابردن درک مشترک و فائق آمدن بر عادت‌های قدیم و مقاومت‌هاست. در همان حین که کارهای عقلانی مورد نیاز انجام می‌شود و درک مشترک جدیدی به حوزه عمل وارد می‌شود، کسانی که درگیر این کارند نیازمند مهارت‌های جدیدی نیز می‌شوند- کودکان و بزرگترها، خانواده‌ها، جوامع محلی، شهرها و سازمان‌ها.
برای انجام این کار، بزرگترها باید شایستگی‌های جدیدی کسب کنند. ما باید بیاموزیم که چگونه به صورت موثر نظرات کودکان و جوانان را جویا شویم و صداهای مختلف و متعدد آن‌ها را که از طرق مختلفی ابراز می‌شود، از هم باز بشناسیم و بیاموزیم چگونه این پیام‌های کلامی غیر کلامی را تفسیر کنیم.
به علاوه، ما باید مطمئن شویم که فرصت، زمان و مکان امنی برای شنیدن نظرات کودکان و جوانان وجود دارد و این نظرات جدی گرفته می‌شود. ما باید ظرفیت‌های خودمان را نیز رشد دهیم تا به صورت متناسب به پیام‌ها و نظرات کودکان و جوانان پاسخ دهیم.
یونیسف ایران با دولت ایران، جامعه مدنی و دیگر فعالان مهم حوزه کودکان همکاری داشته و دارد تا بتواند مشارکت کودکان در حوزه‌های مختلف توسعه را ارتقا دهد. به طور مثال، مشارکت کودکان عنصر مهمی در مدل آموزش روستایی دختران در نقطه آغاز آن در سال 2004 و 2005 بوده است. این برنامه با مشاوره نزدیک با کودکان در مناطق روستایی استان سیستان و بلوچستان و جوامع محلی مستقر در آن‌جا توسعه یافت. به همان شکل، مدل مدیریت مدرسه جامعه-محور از راه‌های خلاقانه به کودکان فرصت داد تا در فرآیند تصمیم‌سازی در امور مربوط به مدرسه مشارکت کنند.
یک نمونه موفق دیگر مراکز دوستدار نوجوان است که در 7 شهر در 6 استان کشور برپا شد. این مراکز به صورت مستقیم کودکان، جوانان و زنان در معرض خطر را در طراحی، هماهنگی و تحویل گستره متنوعی از خدمات درگیر می‌کند که خود آن‌ها اولین ذی‌نفعان این خدمات هستند. در دو سال گذشته، آموزش‌دهندگان همسال، که در این پروژه شرکت داشتند با بیش از 65.000 نفر از طرق مختلف ارتباطی، ارتباط برقرار کردند که 43٪ از آن‌ها افراد در معرض خطر یا بسیار در معرض خطر بودند.
این اعتقاد یونیسف است که اگر می‌خواهیم به اهداف چشم‌انداز بیست ساله جمهوری اسلامی ایران برسیم و اهداف هزاره را متحقق کنیم، اگر می‌خواهیم جهان را به واقع محلی مناسب برای زندگی همه مردم کنیم- در این صورت باید این کار را با مشارکت همه‌جانبه کودکان و جوانان انجام دهیم.
بیاید به کودکان گوش دهیم!
