اما وقتی قرار می‌شود یک قدم جلوتر از آرزو، وارد واقعیتی از کوه و دریا و جنگل شویم، با مشکلاتی روبه‌رو خواهیم شد که شاید تاکنون به چشم نمی‌آمدند. تهران نیز با داشتن انواع آب و هوای سرد و گرم، طبیعت سرسبز و آثار تاریخی، دره و کوه و پستی و بلندی سطح زمین کلکسیونی از تمام این ویژگی‌هاست که گاهی به نفع ماست و گاهی به ضرر ما.
سریال تلویزیونی «زی‌زی گولو» را حتما دیده‌اید. عروسکی که نقش اول این سریال را بازی می‌کرد، ویژگی‌های متفاوتی ازجمله 2گوش با اندازه متفاوت و پاهای کوتاه و بلند داشت که نویسنده را ناچار به انتخاب این اسم کرده بود. بلانسبت شهر تهران هم دست کمی از این عروسک دوست‌داشتنی ندارد.
مثلا از نظر جغرافیایی در ۵۱درجه و ۱۷دقیقه تا ۵۱درجه و ۳۳دقیقه طول خاوری و ۳۵درجه و ۳۶دقیقه تا ۳۵درجه و ۴۴دقیقه عرض شمالی قرار گرفته است. یا این‌که ارتفاع کنونی تهران از سطح دریا در حدود ۹۰۰ تا ۱۸۰۰متر است که در میدان تجریش ارتفاع حدود ۱۳۰۰متر و در میدان راه‌آهن ۱۱۰۰متر بالاتر از سطح دریاست و یا اطلاعاتی درباره شیب زمین در قسمت‌های مختلف شهر که این شیب، زمین را از شمال به جنوب در دامنه کوهستان شمیرانات ۱۰درصد تا ۱۵درصد از تجریش تا تپه‌های عباس‌آباد با شیب متوسط ۳درصد تا ۵درصد از عباس‌آباد تا خیابان انقلاب‌اسلامی۲درصد و از مرکز شهر تهران تا کناره یک‌‌درصد صعود یا نزول داده است.
شهر تهران کلکسیونی از ویژگی‌های جغرافیایی، شیب زمین، تفاوت آب و هوا و... دارد که گاها باعث تعجب می‌شود. مثل وقتی اتومبیلی با یک وجب برف از شمال شهر به جنوب می‌رود و یا سر بالایی‌ها و سرپایینی‌هایی که گاهی‌اوقات افراد را مجبور میکند خانه‌هایی با معماری عجیب بسازند و نفس برخی را برای صعود از این ارتفاعات به شماره می‌اندازد و البته برای پایین رفتن به شرکت در یک دو همگانی دعوت میکند. قطعا این تفاوت‌ها، تاثیراتی در نوع زندگی و ساخت و سازها در شهر بلند و کوتاه و سرد و گرم تهران دارد که باید شرح مفصل آن را از زبان مدیرعامل سازمان فنی‌ومهندسی شهرداری تهران شنید.
شیب‌های خوب ، شیب‌های بد
شیب 12 درجه کلان‌شهر تهران، در بعضی از عملیات عمرانی محاسنی دارد و برخی اوقات معایبی.
مدیر عامل سازمان فنی و مهندسی شهرداری تهران در این باره به همشهری مسافر می گوید: سازه های عمرانی بر اساس توپوگرافی طراحی می شود و پستی‌ها و بلندی‌های شیب عمومی در شمال به جنوب شهر تهران وجود دارد.
این پستی و بلندی‌ها را هم به عنوان مزیت و هم عیب می توان تلقی کرد.به گفته مهندس نصرآزادانی ، این شیب باعث می شود تا زهکشی آب‌ها به صورت طبیعی برای برنامه‌های عمرانی در نقاط شمال به جنوب دارای حسن فراوانی باشد . اما همین شیب می تواند از نظر وضعیت ترافیک معابر اثر کاهندگی در ظرفیت ها داشته باشد.
او هم‌چنین شیب تهران را در مبحث تعریف می کند و می گوید: عملیات خاک برداری ، ارتفاع پل ها و بار خاک بر روی تونل ها یک طرف قضیه است و شبکه زهکشی آب‌های سطحی و کاهش هزینه های ساخت و ساز در این زمینه طرف دیگر قضیه است.بنابراین شیب زمین یکی از فاکتورهای توپوگرافی عملیات عمرانی است.
از این رو این شیب بر حسب کاربری پروژه می تواند مزیت داشته باشد.او در خصوص شیب سطح زمین در مسیر تونل توحید می‌افزاید: هر تونل یک ورودی و یک خروجی دارد که در راستای حذف تقاطع‌های مسیر احداث می‌شود. بنابراین همان‌طور که پل محل صعود و فرود دارد، تونل توحید نیز شکل پل معکوسی را دارد که با حذف تقاطع‌های غیرهمسطح گره‌های ترافیکی مسیر را باز میکند.
افزایش 8 برابری عملیات عمرانی
رییس سازمان فنیوعمرانی شهرداری تهران با اشاره به حجم بالای عملیات عمرانی در پایتخت میگوید: از زمان شروع به کار شهردار تهران تاکنون حجم عملیات عمرانی 8برابر و از نظر فیزیکی 6برابر شده، به همین دلیل بهتر است تعامل بین شورا و شهرداری به نحوی باشد که از همه قابلیت‌ها به بهترین شکل استفاده شود.
هم‌چنین اجرای روزانه 10هزار تن عملیات آسفالت در شهر تهران، کمبود‌ها و محدودیت‌های بیشماری به همراه دارد که پروژه‌های عمرانی را با تاخیر مواجه کرده است. مهندس مسعود نصرآزادانی می‌افزاید: حجم فعالیت‌ها و اقدامات پروژه‌های عمرانی در سال85 نسبت به سال84، 2ونیم برابر شده و برحسب عملکردی که در 6ماه اول سال داشته‌ایم نسبت به سال85 در حال رشد بوده است.
هم‌چنین اعتبارات پروژه‌های عمرانی سال86 نسبت به سال گذشته یک‌نیم‌برابر افزایش داشته است. مهندس نصرآزادانی ضمن اشاره به مشکلات و محدودیت‌هایی که برای پروژه‌های عمرانی در حوزه اجرا وجود دارد، ادامه می‌‌دهد: در سال‌جاری کمبود مکان از مشکلات جدی پروژه‌هایمان بوده، چراکه تنها در پروژه‌های مهندسی، روزانه 5هزار مترمکعب بتونریزی و 2هزار تن سیمان‌ریزی انجام می‌شود.
از سویی در عملیات احداث تونل شهری توحید که از منحصر به‌فردترین طرح‌های عمرانی در نوع خود است، روزانه 6هزار مترمکعب خاک خارج شده و روزی یک‌هزار مترمکعب هم عملیات بتونریزی انجام گرفته است که این رکورد در کشور بی‌نظیر و در دنیا کم‌نظیر است.
مدیریت پروژه های عمرانی شهر
«مقوله مدیریت پروژه‌ها یکی از چالش‌های اصلی پروژه‌های کشور است و ازجمله موضوعاتی است که طی 2تا 3سال اخیر به طور جدی در معاونت فنیوعمرانی شهرداری تهران مطرح بوده است. از طرفی طرح جامع شهر تهران در کنار طرح جامع حمل‌ونقل و ترافیک باید بتواند بستر مناسبی برای این مقوله در پایتخت فراهم کند».
رییس سازمان فنیوعمرانی شهرداری تهران با بیان این مطلب در مورد خصوصیات و شرایط خاص اجرای پروژه‌های شهری میگوید: عبور پروژه‌های شهری از کنار منازل مسکونی شهروندان، اجرای پروژه‌های شهری در کنار ترافیک، تخریب منازل مسکونی (معارض) به‌عنوان پیش نیاز اجرای پروژه‌های شهری، عبور پروژه‌های شهری از داخل پارک‌ها و تخریب فضا‌های سبز ازجمله مهم‌ترین معضلات اجرای پروژه‌های شهری است.
او هم‌چنین درباره موانع کلی اجرای پروژه‌های عمرانی معتقد است: محدودیت زمان اجرا و بهره‌برداری پروژه، عدم وجود فهرست بهای شهری، محدودیت پیمانکاران در عملیات شهری، کاهش بازدهی ماشین‌آلات و وجود معارضان فراوان ملکی، تاسیساتی و ترافیکی شاخص‌ترین موانع کلی اجرای پروژه‌های عمرانی مربوط به شهرداری است.
به عنوان مثال گاهی‌اوقات تخریب چندین‌هزارمترمربع منازل مسکونی، پیش‌نیاز احداث یک بزرگراه است.روبه‌رو شدن مسیر احداث یک بزرگراه با وجودمدارس، مساجد و حسینیه‌ها، ممانعت مردم از اجرای پروژه‌ها، احتمال تخریب ملک‌های مجاور پروژه‌ها و توافقات مشقت‌بار با مالکان از دیگر معضلات اساسی احداث پروژه‌های شهری در دایره مربوط به معارضان ملکی است.
موانع پیش پای عملیات عمرانی شهر
مشکلات ایجاد شده توسط معارضان تاسیساتی از دیگر موانع عملیات عمرانی است که مهندس نصرآزادانی در این‌باره میگوید: عدم امکان قطع تاسیسات آب در فصل تابستان، عدم امکان قطع تاسیسات گاز در فصل زمستان، احتمال سانحه در انجام عملیات عمرانی و عدم هماهنگی‌های لازم شرکت‌های تاسیساتی با شهرداری تهران مهم‌ترین مشکلات ایجاد شده توسط معارضان تاسیساتی است.
رییس سازمان فنیوعمرانی شهرداری تهران تاکید میکند: این همه ماجرا نیست، بلکه کهنه و قدیمی‌‌بودن تاسیسات شهری و در دسترس نبودن نقشه‌های آن‌ها، نبودن کانال تاسیساتی و نظم موجود در سیستم تاسیسات شهری، خسارت‌های فراوان در قبال حادثه‌های احتمالی و زمان‌بر بودن جابه‌جایی تاسیسات شهری از دیگر مشکلات ایجاد شده توسط معارضان تاسیساتی است.
البته رفع معارضان تاسیساتی نیاز به اعتبار هنگفتی هم دارد. او در ادامه به مشکلات معارضان ترافیکی در اجرای پروژه‌های عمرانی اشاره کرده و میگوید: احداث راه‌های انحراف ترافیک جهت اجرای پروژه‌ها، عدم توافقات به‌موقع راهنمایی‌ورانندگی جهت انحراف ترافیک، تحمل بار ترافیکی مازاد در مناطق اطراف، سختی عبورومرور در محل کارگاه به علت وجود ترافیک محدوده و احتمال سقوط خودروها در محل گودبرداری شاخص‌ترین مشکلات معارضان ترافیکی است.
پرداخت ضریب ترافیک به پیمانکار با ساخت و نصب تابلو‌ها و علایم انحرافی و هزینه ایجاد مسیرهای موقت از جمله موارد هزینه‌ساز معارضان ترافیکی است. وی در ادامه سخنان خود به معارضان اشجار در اجرای پروژه‌های عمرانی اشاره کرد و بیان می‌دارد: عدم داشتن مجوز قطع درختان، امکان جابه‌جایی درختان در فصل مناسب (سرما) و به خطر افتادن محیط‌زیست مشکلات مربوط به معارضان اشجار است.
همشهری مسافر
