که روزانه علاوه بر رفت و آمد ساکنان بومی خود، شاهد تردد صدها هزار مسافر از شمال، جنوب ،شرق وغرب است. تردد میزان قابل‌ملاحظه مسافران از ورودی‌های اصلی تهران مختص به سالیان اخیر نیست و ورود و خروج از این دروازه‌های هفتگانه، پیشینه‌ای بس طولانی در سوابق تاریخی تهران دارد.
بدیهی است ورودی‌های تهران باید برای تردد مسافرانی که هر روز از این دروازه‌ها عبور می‌کنند از هر نظر تجهیز و آماده شوند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به احداث استراحتگاه اشاره کرد. البته استراحتگاه‌های کنونی را می‌توان به نوعی به کارونسراهای قدیمی تهران نیز تشبیه کرد که بسیاری از مسافران را پس از یک سفر طولانی در خود اسکان می‌دادند. در این گزارش وضعیت ورودی‌های غربی تهران مورد بررسی قرار می‌گیرد که به جرات می‌توان این محدوده را مهم‌ترین و پرترددترین دروازه پایتخت دانست.
نگاه ویژه شهرداری تهران
موضوع احداث استراحتگاه در مجاورت دروازه‌های شهر از آن‌جا جدی شد که دکتر قالیباف در مراسم افتتاحیه پروژه تعریض بزرگراه آبعلی اعلام کرد؛ شهرداری تهران توجه ویژه‌ای به تجهیز، سامان‌دهی و زیباسازی ورودی‌های اصلی شهر دارد. وی معتقد بود، ورودی‌های تهران نباید تنها به عنوان یک معبر عادی تلقی شوند و برعکس باید از امکانات مختلف رفاهی برای اسکان و استراحت مسافران برخوردار باشند. شهردار تهران برای مثال به نیاز مبرم ورودی‌های شرق تهران به تجهیز اشاره کرد و گفت:
در سالیان قبل هر وقت از این مسیرها می‌گذشتیم، شاهد معبری بسیار باریک و پرترافیک بودیم که هم‌اکنون با افتتاح پروژه تعریض و تجهیز این محدوده، شاهد آن هستیم که یکی از ورودی‌های شهرمان دارای انضباط و ترافیک روان شده و مشکلات آن تا حد قابل‌توجهی کاهش یافته است. دکتر قالیباف به دیگر مسیرها ازجمله گردنه تنباکوچی، ورودی بزرگراه قم و بزرگراه کرج نیز اشاره کرد که خوشبختانه با اقدامات اخیر بسیاری از مشکلات گذشته این ورودی‌های پرتردد برطرف شده است.
البته شهرداری تهران با اجرای برنامه‌های 4سال گذشته خود در حوزه زیرساخت‌های ورودی‌های شهر توانست اقدامات مثبتی را صورت دهد، ولی آن‌چه مسلم است این ورودی‌ها هنوز نیاز به احداث و تجهیز استراحتگاه‌های متعددی دارد. به گفته دکتر قالیباف احداث استراحتگاه در ورودی‌های اصلی شهر بخش مهمی از پروژه‌های شهرداری است که باید از سوی مناطق حاشیه‌ای شهر مانند منطقه22 در غرب پایتخت در دستور کار قرار گیرد.
این منطقه آخرین امید تهران برای ایجاد الگوی مناسب و بهینه زندگی شهری است که بنا بر ضوابط طرح جامع، جزو لاینفک گسترش پیوسته شهر محسوب می‌شود. البته هم‌اکنون بخش قابل‌توجهی از این منطقه به‌جز شهرک‌های پراکنده و تأسیسات و ساختمان‌های ورزشگاه آزادی و هم‌چنین پارک جنگلی چیتگر دارای پتانسیل ساخت‌و‌ساز مناسب است. با توجه به اظهارات شهردار می‌توان دریافت ورودی‌های غربی تهران به‌جز برنامه‌ریزی دقیق و جامع، مشکل خاصی برای ساخت و راه‌اندازی چندین استراحتگاه مجهز در این محدوده ندارند.
اهمیت ورودی‌های غربی
یکی از ورودی‌های اصلی شهر تهران که با توجه به تردد بالای مسافران و هم‌چنین پتانسیل مطلوب در امر توسعه مورد توجه مدیران شهری است، ورودی جاده شمال در منتهی‌الیه غرب تهران واقع در محدوده منطقه 22 است. هم‌چنین می‌توان به ورودی بزرگراه تهران–کرج و مجاورت آن با محدوده وسیع پارک چیتگر اشاره کرد.
البته مکان‌یابی احداث استراحتگاه در این ورودی‌ها انجام شده و به‌زودی اجرای پروژه‌های مذکور وارد مرحله تازه‌ای خواهد شد. مهندس ابریشمی‌راد، معاونت فنی‌وعمرانی شهرداری منطقه22 تهران با اشاره به شرایط خاص منطقه و پتانسیل‌های موجود این قسمت از شهر می‌گوید:
«ما در محدوده منطقه22 مشکل چندانی برای احداث و راه‌اندازی استراحتگاه در مجاورت ورودی‌های اصلی غرب تهران نداریم، چراکه علاوه بر فضاهای مناسب و مطلوب برای انجام چنین پروژه‌هایی، امکانات بکر و قابل‌توجه پارک چیتگر را نیز در اختیار داریم. بدیهی است شهرداری منطقه همواره آماده است تا در صورت تمایل مدیران شهری و هم‌چنین تخصیص اعتبارات لازم، پروژه‌های متعددی را برنامه‌ریزی و آغاز کند.
کما این‌که معاونت فنی‌وعمرانی منطقه از مدت‌ها قبل بخشی از پارک چیتگر را تجهیز و بازسازی کرده تا مسافران با گذر از ورودی غربی تهران بتوانند با دسترسی به امکانات موجود، ساعاتی برای استراحت و رفع خستگی در این محل مستقر شوند». ابریشمی‌راد ضمن اشاره به پتانسیل منطقه ادامه داد:
منطقه۲۲ در سطح تهران و حتی فراتر از آن قابلیت دسترسی بی‌نظیری دارد که به عنوان مثال می‌توان به بزرگراه تهران-کرج و آزادراه تهران-شمال اشاره کرد. همان‌طور که می‌دانید آزادراه در حال احداث تهران-شمال به عنوان شریان اصلی شمال به جنوب کشور، مسیر اصلی رفت و آمد است که وجود استراحتگاه‌های متعدد در طول این معبر یکی از اقدامات مهم و لازم شهرداری منطقه خواهد بود. ضمن این‌که از ۶۲۰۰هکتار اراضی منطقه حدود ۱۲۶۵هکتار از آن به پارک و فضای سبز اختصاص داده شده و می‌توان با یک کار تخصصی و مکان‌یابی مناسب، زمینه احداث استراحتگاه در این فضای وسیع را مهیا کرد.
ویژگی‌های یک استراحتگاه مجهز
حتما برای شما هم پیش‌آمده که در حین سفر به مناطق مختلف کشور بارها برای استراحت و تجدیدقوا در جست‌وجوی مکانی مناسب و مجهز جهت توقف باشید. جایی که بتوان ضمن استراحتی کوتاه، مایحتاج مورد‌نیاز را هم تهیه کرد و از امکانات مختلفی نظیر نمازخانه، رستوران، پمپ‌بنزین، جایگاه گاز و یا دسترسی به آب آشامیدنی و سرویس‌های بهداشتی بهره برد.
در این راستا استراحتگاه‌هایی که در نزدیکی دروازه و ورودی‌های شهر بنا می‌شوند، باید از چنین امکانات و شرایطی جهت ارایه خدمات به مسافران و رانندگان برخوردار باشند. اماکنی که علاوه بر امکانات مذکور باید از محل مناسبی جهت توقف، پارکینگ، هتل و حتی زمین‌های ورزش و بازی و هم‌چنین فضاهای تجاری، فروشگاهی و اداری نیز برخوردار بوده و مجموعه‌ای چندمنظوره را تشکیل دهند.
بدیهی است با راه‌اندازی و تجهیز هر چه بیشتر استراحتگاه در ورودی‌های شهر، گردشگران داخلی و خارجی نیز جذب این اماکن شده و گستره وسیعی از بعد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور را تحت‌تاثیر خود قرار می‌دهد. همان‌طور که کاروانسراهای قدیمی اطراف تهران توانستند چنین اهدافی را محقق کرده و با معماری زیبا و منحصربه‌فرد خود ذهن هر مسافر و بیننده‌ای را برای بازگشت مجدد و اسکان دوباره در آن مکان مشغول خود سازند.
البته وجود استراحتگاه در محدوده ورودی شهر می‌تواند علاوه بر ارزش سکونتی، توریستی و حتی هنری، از بعد مسایل اجتماعی و فرهنگی نیز حایز اهمیت باشند. نقش و اهمیت کاروانسراهای قدیمی برای اثبات این ادعا مثال مناسبی است زیرا در طول مدت فعالیت‌شان و برحسب نیازهای محیطی و ضرورت اجتماعی، موقعیتی فراتر از یک توقفگاه یا منزلگاه یافتند.
از سویی باید به دیگر ویژگی استراحتگاه‌های مجهز امروزی و تفاوت آن با کاروانسراهای گذشته اشاره کرد. مسافران امروزی در طول سفرهای بین شهری خود دیگر مانند گذشته، موظف به همراه داشتن کوله‌باری سنگین و هزاررنگ نیستند و در اصطلاح با سبک سفر کردن، نیاز خود را با توجه به امکانات موجود در استراحتگاه‌ها برطرف می‌کنند.
همشهری مسافر
