زمان برای برگزاری دومین انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان در حالی شمارش معکوس خود را سپری می‌کند که پس از اشغال این کشور در سال 2001 میلادی به دست نیروهای چندملیتی و در راس آنها آمریکا و انگلیس، هنوز این کشور روی آرامش و ثبات را به‌خود ندیده است.
جامعه جهانی در سال‌های گذشته فقط شاهد تحمیل خواسته‌های واشنگتن و لندن به افغانستان و قدرت گرفتن مجدد طالبان در این کشور بوده است.بنابر اعلام وزارت کشور افغانستان، 11شهرستان این کشور به‌طور کامل در تصرف گروه طالبان است و 124شهر افغانستان با تهدیدهای امنیتی مواجه‌اند و نیروهای خارجی با حدود 80 هزار نظامی و تجدید قوای روزهای اخیر قادر نیستند شهرهای افغانستان را از وجود طالبان پاکسازی کنند.
در عین حال براساس اعلام کمیته بین‌المللی مواد‌مخدر موسوم به آی‌ان‌سی‌بی(INCB) وابسته به سازمان ملل متحد، تولید هروئین در افغانستان در سال2007 میلادی در مقایسه با سال 2006، 34درصد رشد داشته و با وجود تلاش‌های بین‌المللی برای کاهش تولید مواد‌مخدر در همین سال، در مجموع 8200 تن هروئین در افغانستان تولید شده است. در این مدت کاشت خشخاش در افغانستان 17 درصد افزایش یافته و هم‌اکنون 193هزار هکتار از اراضی کشاورزی این کشور زیرکشت این محصول است.
همچنین 93درصد از مواد‌مخدر موجود در بازارهای جهان در افغانستان تولید می‌شود. پیش‌تر نیز آنتونیو‌ماریو کاستا، رئیس آژانس مواد‌مخدر سازمان ملل متحد اعلام کرده بود که تولید تریاک در افغانستان با ناامنی‌ها و خشونت‌های جاری در این کشور رابطه مستقیم دارد.
به گفته سازمان ملل متحد، در سال2008، 2118 غیرنظامی در خشونت‌ها و درگیری‌های افغانستان کشته شده‌اند؛ این در حالی است که پایگاه‌های آمریکا در بگرام و شیندند افغانستان روز به روز بیشتر تجهیز می‌شوند و به تازگی هواپیماهای جاسوسی آواکس نیز در این کشور مستقر شده‌اند.با این اوصاف چگونه می‌توان انتخابات آرام و طبیعی را به مردم ستمدیده و تحت اشغال افغانستان نوید داد؟
بنابر اعلام کمیسیون مستقل انتخاباتی افغانستان، برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری و شوراهای استانی این کشور به 223میلیون دلار اعتبار نیاز دارد که فقط 205میلیون دلار آن از محل کمک‌های بین‌المللی تامین شده است.
در همین راستا انتخابات 29مرداد در میان مهاجران افغان در کشورهای ایران و پاکستان به سبب کمبود بودجه برگزار نخواهد شد، زیرا ایجاد مراکز اخذ رای در ایران و پاکستان به 50 میلیون دلار اعتبار نیاز دارد و کشورهای کمک‌کننده به هیچ وجه این مبلغ را تامین نمی‌کنند.
حتی عزیزالله لودین، رئیس کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان نیز عقیده دارد که انتخاب رئیس‌جمهوری از میان این تعداد نامزد برای اکثر مردم بی‌سواد افغانستان دشوار است و می‌باید حداکثر صلاحیت 5نفر در این انتخابات تایید می‌شد.در نخستین انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان که حامد کرزی با کسب بیش از 55درصد آرا در آن پیروز شد، 18 کاندیدا حضور داشتند.
برای جمع‌آوری آرای مردم که 16میلیون و 500هزار نفر دارای کارت رای هستند، بیش از 7هزار حوزه رای‌گیری تعیین شده است.
حامد کرزی، رئیس‌جمهوری فعلی، عبدالله عبدالله، وزیر امور خارجه پیشین، اشرف غنی احمد زی، وزیر دارایی سابق، میرویس یاسینی، معاون اول مجلس نمایندگان، عبدالطیف پدرام، رئیس حزب کنگره ملی و رمضان بشردوست، نماینده مجلس افغانستان، از چهره‌های سرشناس انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان به شمار می‌روند. تحقیق درباره صلاحیت نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان تا روز انتخابات ادامه خواهد داشت و همه نامزدها مجازند از فضاهای عمومی برای نصب پوستر و تبلیغات رادیو و تلویزیونی با هماهنگی، به‌صورت یکسان استفاده کنند.
مدت زمان تبلیغات 60روز است و تا 48ساعت قبل از رای‌گیری ادامه دارد و نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری باید براساس قانون، ارزش و مقدار اموال منقول و غیرمنقول خود را ثبت کنند و به نهاد کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان تحویل دهند.نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری نباید کمتر از 40سال سن داشته باشند و متهم به نقض قوانین بشری و یا جنایات جنگی باشند و از پدر و مادری افغان متولد شده باشند.
وزارت کشور افغانستان مقرر کرده 20 پلیس، امنیت هر یک از نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری را تامین کنند. هم‌اکنون ناامنی، مهم‌ترین نگرانی نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری برای سفر به استان‌های افغانستان به‌ویژه مناطق جنوب و شرق این کشور به شمار می‌رود. این موضوعی است که مقامات ناتو نیز به آن واقفند. یاپ دو هوپ شفر، دبیر کل سازمان پیمان آتلانتیک شمالی، ناتو، هفدهم ژوئن پس از دیدار با تنی چند از مقامات افغانستان در کابل در پایان پنج سال و نیم فعالیت خود در ناتو، از اوضاع امنیتی افغانستان ابراز نگرانی کرد و از استقرار 8تا 10هزار نظامی جدید ناتو برای تامین امنیت انتخابات افغانستان در این کشور خبر داد.
ناظران بین‌المللی معتقدند ناتو برای کسب پرستیژ وارد افغانستان شده و هم‌اکنون نیز این سازمان نظامی برای توجیه ادامه فعالیتش نیازمند بحرانی‌شدن افغانستان است.آمریکا از کشورهای اروپایی خواسته است دست‌کم در دوره انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان، نیروهای نظامی خود را در این کشور افزایش دهند اما از میان کشورهای عضو اتحادیه اروپا فقط تعداد معدودی از آنها از جمله آلمان و ایتالیا به درخواست پنتاگون پاسخ مثبت داده‌اند.
بنابر اعتراف ناتو، فعالیت‌های خرابکارانه و حملات شبه‌نظامیان طالبان در مناطق جنوب و شرق افغانستان در بهار و تابستان سال2008 به‌طور نگران کننده‌ای افزایش یافته است.
مدت دوره ریاست‌جمهوری افغانستان 5سال است که انتخابات پیش رو باید 30تا 60روز قبل از اتمام دوره ریاست‌جمهوری حامد کرزی در اوایل خرداد برگزار می‌شد که کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان نتوانست به‌علت شرایط نامساعد جوی در نخستین ماه‌های فصل بهار و همچنین تامین نشدن منابع مالی، انتخابات را مطابق قانون اساسی برگزار کند.
به همین دلیل دادگاه عالی کشور با توجه به این مشکل با تمدید دوره ریاست‌جمهوری کرزی به‌مدت 3ماه موافقت کرد.در آنچه به گمانه‌زنی‌ها درباره نتیجه انتخابات مربوط می‌شود نظرسنجی‌ها از پیشی گرفتن حامد کرزی از سایر رقبا حکایت دارد؛ به‌نحوی که احتمال برگزیده شدن وی در دور نخست رقابت‌ها بسیار قوی است. بر این اساس کرزی 31درصد و پس از وی عبدالله، آراء افغان‌ها را به‌خود جلب کرده‌اند.گفته می‌شود انوری، والی پیشین هرات حامی عبدالله عبدالله است و در مقابل، عناصر جبهه ملی جهادی، هزاره‌ها و محمد قاسم فهیم نیز پشتیبان کرزی هستند.
حامد کرزی اعلام کرد درصورت پیروزی در انتخابات، فهیم را به‌عنوان معاون اول خود انتخاب خواهد کرد. سازمان دید‌بان حقوق بشر در گزارش سال2005 خود تصریح کرد محمد قاسم فهیم فرمانده گروه جماعت اسلامی درجنگ داخلی دهه 1990 ناقض حقوق بشر و قوانین بین‌المللی بوده است. به گفته اکثر افغان‌ها، وی هنوز هم در بیشتر فعالیت‌های غیرقانونی به‌ویژه رهبری شبه‌نظامیان مسلح، حمایت از باندهای جنایتکار و قاچاق مواد‌مخدر مشارکت دارد.
کرزی در هفته‌های گذشته با تشکیل ائتلاف با جنگ‌سالاران در مناطق مختلف به همراه روسای استان‌ها سعی در برجسته کردن نقش خود در برابر دیدگان بسیاری از افغان‌ها کرده است.
اگرچه نام زلمای خلیل‌زاد، سفیر سابق آمریکا در افغانستان، عراق و سازمان ملل در لیست نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان نیست اما کاخ سفید با مهندسی انتخابات و فشار بر کرزی سعی می‌کند وی را به‌عنوان مهره ثابت خود در دولت آینده تثبیت کند.
شنیده‌ها از دیدار
خلیل زاد و کرزی که پیش از این صورت گرفت و قول پست مشاور ارشد رئیس‌جمهوری در دولت آینده افغانستان به خلیل زاد، نیز موید این مسئله است.
به اعتقاد آگاهان سیاسی منطقه، درگیری‌ها در وزیرستان پاکستان بر انتخابات افغانستان بی‌تاثیر نخواهد بود و آمریکایی‌ها که در پی مدیریت ناامنی هستند سعی دارند قبل از 29 مرداد عملیات در این منطقه به سرانجام برسد زیرا افراطیون طالبان همه تلاش خود را معطوف برگزار نشدن انتخابات کرده‌اند.به‌نظر می‌رسد حامد کرزی با توجه به جلب حمایت افراد صاحب نفوذ و ابزار بیشتری که در اختیار دارد و همچنین جایگاهی که در میان احزاب، اقوام و شخصیت‌های افغان با حمایت آمریکا یافته است، فضای روانی جامعه افغانستان را به سوی برنده شدن خود در انتخابات سوق می‌دهد.
کارشناسان منطقه بر این باورند که راهبرد اصلی آمریکا در افغانستان، تقویت موقعیت نظامی واشنگتن در این کشور و همچنین تاثیر بر کشورهای منطقه است و هدایت انتخابات افغانستان براساس میل و خواسته سردمداران کاخ سفید نیز در قالب همین سیاست است.
استقلال طلبی اخیر کرزی هر چند باعث عصبانیت آمریکا شد اما به‌نظر می‌رسد توانسته کاخ سفید را متقاعد کند که باید رئیس‌جمهوری افغانستان را در حد انتقاد بپذیرد تا افکار عمومی قانع شود.واشنگتن همچنین دریافته است کرزی منتقد، بهترین گزینه برای پیشبرد سیاست‌های جدید دولت اوباماست و به خوبی نقش سوپاپ اطمینان افغان‌ها را ایفا می‌کند زیرا فرد و یا نیروی دیگری که بتواند اوضاع فعلی افغانستان را به نفع خواسته‌های آمریکا پیش برد، وجود ندارد.پیش‌تر کرزی هشدار داد که مسئولان نظامی خارجی در افغانستان باید برای جلوگیری از کشته شدن غیرنظامیان در عملیات نظامی که اعتماد افغان‌ها نسبت به خارجیان را کم می‌کند چاره اندیشی کنند.
با همه این مشکلات و معادلات متنوع حاکم بر انتخابات در افغانستان، این اتفاق در هر صورت یک گام به جلو در تاریخ معاصر این کشور ستمدیده محسوب می‌شود، گو اینکه هنوز افغانستان مانند بسیاری از کشورهای دیگر منطقه تا برگزاری انتخابات شفاف حداقلی و به دور از شائبه فاصله زیادی دارد.
