طرح کنارگذر انزلی به طول 16 کیلومتر که عملیاتی شدن آن به سال 77 باز می‌گردد، به دلیل عبور 3 کیلومتر و 300 متر از آن از داخل تالاب در همان اوایل شروع به کار با مخالفت سارمان حفاظت محیط‌زیست روبرو و در سال 79 متوقف شد و در نهایت در سال 82 با تصویب هیات وزیران راهکارهای سازمان حفاظت محیط‌زیست مبنی بر تغییر مسیر جاده در دستور کار قرار گرفت.
در همین راستا در سال 84 طبق توافقات صورت گرفته بین محیط‌زیست و وزارت راه قرار شد ستون‌های نصب شده در داخل تالاب جمع‌آوری شود که عملی نشد. به دلیل اختلاف نظر‌های موجود طرح به کمیسیون زیربنایی دولت سپرده شد.
در ادامه و بعد از آن که طرح ساخته نشدن کنارگذر وزارت راه در تالاب انزلی در کمیسیون زیربنایی دولت به نتیجه‌ای نرسید موضوع به معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور سپرده شد تا بین وزارت راه و ترابری و مخالفت سازمان حفاظت محیط‌زیست حکمیت کند که این حکمیت منجر به تایید وزارت راه و ترابری برای احداث کریدور در تالاب انزلی شد.
به گفته کارشناسان محیط‌زیست، مصوبه اخیر دولت تیر خلاصی برای تالاب انزلی است، چرا که جای هیچگونه مخالفتی را برای علاقه‌مندان به محیط‌زیست باقی نمی‌گذارد به طوری که مسئولان سازمان محیط‌زیست استان که طی این سال‌ها در جهت جلوگیری از ادامه این مسیر از داخل تالاب تلاش‌های چشمگیری داشتند در برابر این مصوبه مجبور به سکوت شده‌اند.
کامران زلفی‌نژاد – مدیرکل محیط‌زیست استان گیلان – که به نظر می‌رسد با تصویب این مصوبه حتی با در نظر گرفتن تمهیداتی برای کمترین آسیب به تالاب هم موافقتی ندارد در این‌باره می‌گوید: بر اساس طرحی از طرف رئیس جمهور و بازدید‌های مشاور علمی وی و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست در نهایت تصمیم بر این شد که با در نظر گرفتن بندهایی طرح در همان میسر قبلی ادامه پیدا کند.
وی درباره بند‌های مطرح شده در این مصوبه می‌گوید: مهمترین بخش بند‌ها این بود که تقریبا 60 درصد مسیر با حداقل دهانه بر روی خشکی‌ها کاملا پل زده شود به علاوه برداشت شن از محل‌های شن‌ریزی شده و برقراری ارتباط بین دو بخش شمالی و جنوبی تالاب از مواردی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
اما آن چه ذهن دوستداران محیط‌زیست را به خود مشغول داشته و به‌عنوان مهمترین دغدغه آنان مطرح می‌شود این است آیا به واقع با در نظر گرفتن تمهیداتی چند به واقع از آسیب‌های جدی به تالاب جلوگیری خواهد شد.
یاسر انصاری – دبیرکل عالی گسترش فضای سبز و حفظ محیط‌زیست ایران- با مردود خواندن چنین راهکارهایی اینها را حربه‌هایی می‌داند که در طرح‌های قبلی آزمون خود را پس داده‌اند. او با بیان این که ملاحظات زیست‌محیطی در محاسبات دولت در طرح‌های استانی جایی ندارد شکل‌گیری چنین اتفاقاتی را خیلی غیر‌منتظره و دور از انتظار نمی‌داند و می‌گوید: هرگونه تدبیر اندیشیده شده به هیچ وجه نخواهد توانست از اثرات مهلک که بر تالاب وارد خواهد آمد کم کند و تنها نقش مسکن خواهد داشت.
این تدابیر چگونه می‌تواند موثر باشد وقتی حتی وزارت راه و ترابری حاضر به انجام تعهدات خود مبنی بر احداث پل با دهانه‌های بزرگ و یا جمع‌آوری خاکریزهای صورت گرفته نیست. در حالی که حرف و حدیث‌ها در خصوص خشک شدن تالاب انزلی معطوف به عبور جاده کنارگذر انزلی از داخل آن شده است اما بهمن زنجان خواه – سخنگوی شورای شهرستان انزلی – این را تنها عاملی تشدید‌کننده دانسته و معتقد است
در حال حاضر خطرات مهمتری تالاب را تهدید می‌کند که از جمله آن می‌توان به تخلیه سالانه چندین تن فاضلاب شهری و صنعتی به داخل تالاب، ورود سیلاب‌ها از نواحی بالا دست و آلودگی سطح شهر‌ها به داخل آن، برداشت‌های غیر‌اصولی از رودخانه و بستر آن و حجم عظیم رسوبات اشاره کرد.
زنجان‌خواه سوء‌مدیریت هم از طرف سازمان محیط‌زیست و هم دیگر ارگان‌های مربوطه را مهمترین مشکل تالاب انزلی می‌داند و می‌گوید: متاسفانه با گذشت 6 سال از شروع به کار اجرای طرح فاضلاب شهری هنوز هیچ پیشرفت چشمگیری در این زمینه دیده نشده و هر روز ما شاهد ورود حجم وسیع‌تری از پساب‌های صنعتی و خانگی به داخل تالاب هستیم.
همچنین نبود برنامه‌ای منسجم، فنی و علمی در لایروبی تالاب و وجود بیش از چند هزار قایق موتوری در تالاب و آلودگی‌های صوتی و نفتی ناشی از آن هر‌ساله صدمات غیر قابل جبرانی را به منطقه وارد می‌کند. با این تفاسیر نمی‌توان صرفا کنارگذر را عاملی در تخریب تالاب دانست و بر این اساس جلوی انجام طرح‌ها را گرفت بلکه باید با اعمال‌نظر صحیح و منطقی سازمان حفاظت محیط‌زیست هر چه سریع‌تر احیا تالاب را در دستور کار قرار دهند.
همشهری استانها
