این سایت روابط اجتماعی که در ایران نیز کاربران بسیاری دارد با میلیون‌ها عضو در سراسر جهان پرمخاطب‌ترین سایت اجتماعی است که به‌دلیل گستردگی موضوعات و افراد با مشاغل مختلف به رسانه‌ای پویا تبدیل شده است. در ایران نیز این سایت با روش معرفی به دوستان، روز به روز کاربران بیشتری را جذب می‌کند. اما نکته جالب در مورد فیس بوک این است که آمار بازدیدکنندگان آن‌که البته تنها به وسیله اعضا افزایش می‌یابد از تعداد بازدیدکنندگان یوتوب و بلاگر نیز بالاتر رفت.
براد استون در مقاله‌ای که 29 مارس از او در نیویورک تایمز منتشر شده، اشاره کرده که آیا فیس بوک خیلی سریع رشد نکرده است؟ وی در ادامه مقاله خود به نحوه عضویت در فیس بوک اشاره کرده و نوشته است، زمانی که فیس بوک در آگوست گذشته اعلام کرد که تنها در یک روز 100 میلیون عضو به دست آورد، همچنان کارمندان آن در پارک عضو تنها با معرفی سایت خود به عضوگیری مشغول بودند. هفته گذشته نیز اعلام شد که انتظار می‌رود فیس بوک به‌زودی با معرفی سایت خود در خوابگاه دانشگاه هاروارد، بیش از 200 میلیون عضو جدید به دست آورد.
این رشد سرسام آور یعنی رشد بیش از دو برابر در 8 ماه، فیس بوک را به‌عنوان یک فضای اجتماعی مسلط و ابزاری در شبکه ارتباطی شخصی و کاری خودمانی تبدیل می‌کند.
مدیرعاملان فیس بوک می‌گویند که هنوز نتیجه نگرفته‌اند که کدام روش برای معرفی این سایت اجتماعی فراگیر مناسب‌تر است. اما مسلم است که این سایت به کاربران خود این امکان را می‌دهد که با روشی جدید با یکدیگر در ارتباط بوده و حتی این بحث وجود دارد که اغلب کاربران صفحه اصلی این سایت را به صفحه خانگی خود در آورند، به‌طوری که با اتصال به اینترنت ابتدا وارد این سایت شده و از طریق آن به سایت‌های دیگر سر بزنند!
شکی نیست که فراگیری فیس بوک غیرقابل انکار است و به دست آوردن 100 میلیون عضو تنها در یک روز یک موفقیت مهم و چشمگیر برای هر مجموعه‌ای محسوب می‌شود. جالب اینجاست که بیش از 70 درصد کاربران فیس بوک در حال حاضر از کشورهای خارجی مثل ایتالیا، جمهوری چک، اندونزی، ایران و... در این سایت عضو هستند. البته این تعداد از کاربران کشورهای خارجی، در مدت یک سال به عضویت فیس بوک در آمده‌اند چون شرکت نیاز به زمان داشته تا بتواند سایت خود را برای هر کشور به زبان خودشان معرفی کند.
همه این آمار و ارقام که حاکی از خوش شانسی مدیرعاملان فیس بوک است، آن را به‌عنوان یک سایت پر کاربرد و عمومی در ارزشی همسان با سایت‌ها و سرورهای پر مخاطب قرار می‌دهد؛ سرورهایی نظیر گوگل و سرویس ای‌میل مجانی آن، شبکه گفت‌وگویی اسکایپ و سایت‌های تجارت الکترونیکی نظیر ای.بای (خرید الکترونیک).
اما فیس بوک امید‌هایی دارد که به وسیله بازنمایی دیجیتال و یافتن راهی میان صدا و تصویر برای ارتباط بهتر کاربران، اساسی‌تر و حرفه ای‌تر از سایر سایت‌ها فعالیت کند.
برخلاف سایر موتورهای جست‌وجو که مسیر مشخص و تعیین شده‌ای را پیشنهاد می‌دهند، فیس بوک این فرصت را در اختیار دوستان قدیمی عضو این سایت قرار می‌دهد تا آنگونه که می‌خواهند با یکدیگر در ارتباط باشند. از سوی دیگر اغلب افراد در فیس بوک ناچارند با اسامی واقعی خودحضور داشته باشند که البته خود فرصت خوبی است چون از طریق نام و نام مدرسه و دانشگاه یا منطقه سکونت خود می‌توانند دوستان قدیمی خود را سریع‌تر بیایند.
براد استون همچنین معتقد است که فیس بوک حتی به خانواده‌ها کمک می‌کند تا از نو دور هم جمع شوند چون بسیاری از خانواده‌ها از طریق فیس بوک به راحتی در جریان کارهای یکدیگر قرار گرفته و ضمن دیدن عکس‌های یکدیگر می‌توانند به‌صورت آنلاین از امکان گفت‌وگوی آن استفاده کنند.
یک مادر آمریکایی هر شب در فیس بوک به‌دنبال فرزندان خاله‌ها، دایی‌ها، عمه‌ها و عموهایش می‌گردد. او می‌گوید که تا به حال بیش از 15 نفر از این افراد را پیدا کرده و از این بابت خیلی خوشحال شده چون فهمیده که هر کدام در کجا زندگی می‌کنند و به چه کاری اشتغال دارند. وی همچنین معتقد است: من هیچگاه شجره‌نامه نداشتم و حالا ناگهان ابزاری در اختیار دارم که می‌توانم به وسیله آن نوادگان پدربزرگم را پیدا کنم و دوباره در فیس بوک آنها را متحد کنم.
اتفاقات دیگری نیز در فیس بوک رخ می‌دهد. از آنجا که در این سایت فضای شخصی و جداگانه‌ای برای ارتباط با افرادی خاص وجود ندارد؛ همه آشنایان و اقوام از مکان‌های مختلف در یک لیست جای می‌گیرند که آن لیست دوستان است.فیس بوک این امکان ر ا در اختیار والدین قرار می‌دهد تا دوستان فرزندانشان را در این سایت ببینند و حتی با خواندن یادداشت‌های آنها ازحواشی زندگی فرزندانشان سر در آورند! یک معلم 52 ساله در مونت کارلو به عضویت فیس بوک درآمد و 400 نفر از دوستان قدیمی اش را پیدا کرد. او حتی توانست دوستان دوران دبیرستانش را در فیس بوک بیاید اما اتفاق دیگری هم برای او افتاد. این معلم علاوه بر یافتن دوستانش عکس‌هایی از پسر 19 ساله اش دید که مطابق میل او نبود. این عکس‌ها فرزندش را در حالی که داشت از نوشیدنی‌های الکلی و غیرمجاز استفاده می‌کرد، نشان می‌داد. او ابتدا آن را نادیده گرفت اما بعد از مشاهده دوباره عکس‌ها مطمئن شد که پسرش است. در حقیقت او دریافت که در فیس بوک هیچ رازی وجود ندارد!
این همان نکته‌ای است که اخیرا مدیرعامل فیس بوک نیز درباره آن صحبت کرده است. او به کاربران قول داده که به‌زودی قوانین عضویت را اصلاح کرده و تغییراتی در آن ایجاد کند که به نفع کاربران باشد. قوانین فعلی به‌گونه‌ای است که اعضای فیس بوک با عضویت در این سایت حریم شخصی خود را از دست می‌دهند. به این معنا که فیس بوک اجازه خواهد داشت از اطلاعات آنها استفاده کرده و حتی پس از لغو عضویت کاربر نیز، اطلاعات او را در سایت نگه دارد. در حقیقت با تغییراتی که چندی پیش در قوانین اولیه فیس بوک ایجاد شد، کاربران ناچار بودند خودشان مراقب حریم خصوصی خود باشند. البته اخیرا امکان دیگری نیز برای کاربران فراهم شده است. آنها می‌توانند با ایجاد دو فضای مجزا از یکدیگر برای دوستان و خانواده، عکس‌ها و اطلاعات خصوصی را با خانواده خود به اشتراک بگذارند؛ اما باز هم به کاربران توصیه می‌شود برای حفظ حریم شخصی خود مراقب اطلاعاتی که در اختیار فیس بوک می‌گذارند، باشند چون خود سایت هنوز اجازه استفاده از این اطلاعات را دارد.
دانا بوید یک پژوهشگر اجتماعی است. او که در یکی از بخش‌های مایکروسافت درباره فیس بوک تحقیق می‌کند، معتقد است: مردم معمولا زمان زیادی را صرف می‌کنند تا خود را به‌عنوان والدینی متفاوت نشان دهند و بچه‌ها بسیار خوب و مثال زدنی هستند اما واقعیت چیز دیگری است. والدین از طریق چنین سایت‌هایی از کارهای بچه هایشان بیشتر سر در می‌آورند و این اصلا برای بچه‌ها خوشایند نیست.
از سوی دیگر فیس بوک شیوه جدیدی را برای جذب کاربران به تبلیغات انتخاب کرده است. این سایت برخلاف سایر سایت‌ها که یک آگهی را در بالا یا گوشه صفحه اصلی نشان می‌دهد، بیشتر به معرفی محصولات می‌پردازد. به این معنا که کاربر با هر بار مراجعه به صفحه خود، در گوشه صفحه پیامی را می‌بیند که از او دعوت می‌کند تا هوادار یک محصول شود. البته در فیس بوک علاوه بر محصولات، کاربران می‌توانند طرفدار بازیگران، کارگردانان، موسیقی دانان، ورزشکاران، شخصیت‌های سیاسی، فیلسوفان، شاعران، فیلم‌ها و کارتون‌ها نیز شوند که برای هر کدام یک توضیح نیز آمده است.
اما مهم‌ترین بخش آن مربوط به آگهی محصولات است که به‌طور غیرمستقیم تبلیغ می‌شوند؛ یعنی فیس بوک همانگونه که از کاربران دعوت می‌کند تا به‌عنوان هوادار افراد ثبت نام کنند، می‌خواهد که هوادار یک محصول نیز باشند.مارک زوکر برگ مدیر تبلیغات فیس بوک معتقد است که با شیوه جدیدی از تبلیغات مختلط برای فیس بوک کار می‌کند. به‌عنوان مثال آنها از کاربران خود می‌پرسند که کدام رنگ از رنگ‌های محصولات ام اند ام را ترجیح می‌دهند؟ در حقیقت کاربران با رای دادن به یک مارک به‌طور غیرمستقیم خود، آن را تبلیغ می‌کنند. یا فایر فاکس با در اختیار گذاشتن بخشی از تم‌های خود در این سایت به کاربران اجازه استفاده از آنها را داده و به این شکل هوادار به دست می‌آورد.
خانم سندبرگ که پیش از این پیشگام آگهی‌های تبلیغاتی در غول رسانه‌ای گوگل بود و بعد به فیس بوک پیوست برای توجیه جدا شدن خود از گوگل اعلام کرد که با وجود مشکلات اقتصادی و کسادی بازار تبلیغات درآمد‌ها رو به افزایش است و این به تبلیغات آنلاین سایر سایت‌ها صدمه زده است اما او شایعه‌ای نیز ساخت که شرکت، مطالبات و خواسته‌های
آگهی دهندگان را از هر نظر تامین نمی‌کند و به همین دلیل است که آنها ترجیح می‌دهند از سایت‌های دیگر و سرورهایی غیر از گوگل برای تبلیغات استفاده کنند.از سوی دیگر فیس بوک اخیرا روش تبلیغی جدید را معرفی کرده است که به شرکت‌ها این فرصت را می‌دهد تا با توجه به ویژگی‌های جغرافیایی هر منطقه آگهی هایشان را به زبان افراد آنجا ارائه دهند.
بنابراین یک آگهی‌دهنده می‌تواند یک پیام تبلیغاتی را به زبان لاتین برای جامعه آمریکایی بسازد و همان را به زبان فرانسوی در کشورهای فرانسوی زبان ارائه دهد.آل کادنا که تبلیغاتی را برای محصولات نستله، سونی و هوندا طراحی کرده معتقد است: پیش از این آگهی دهندگان به تبلیغات یک طرفه عادت کرده بودند که از سوی آگهی‌دهنده شروع می‌شد. اما مخاطبان می‌خواهند که با آگهی‌دهنده ارتباط متقابل داشته باشند و فیس بوک این امکان را نه تنها در یک ایالت بلکه در همه جهان فراهم آورده است.کارشناسان تبلیغات معتقدند که با یک نگاه اجمالی می‌توان گفت که با وجود همه مشکلات پیش روی فیس بوک و حواشی مربوط به وضعیت اقتصادی سایت‌ها، نشان و علامت فیس بوک در آینده بیانگر شیوه‌ای از تبلیغات فعل و انفعالی مهم خواهد بود.
روزنامه نیویورک تایمز
29 مارس 2009
