در کشورهای در حال توسعه، به دلیل پایین بودن سطح آگاهی عمومی در زمینه سرطان کودکان و همین‌طور نقایص نظام ارائه خدمات درمانی، سرطان‌های کودکان، هزینه‌های بیشتری را به جامعه تحمیل می‌کند و شاید از همین‌روست که تبادل نظر و انتقال تجربیات بین متخصصان داخلی و خارجی در زمینه روش‌های نوین درمان سرطان کودکان، اهمیتی مضاعف می‌یابد.
کنگره بین‌المللی سه روزه سرطان‌های کودکان که از روز دوشنبه این هفته، با حضور وزیر بهداشت و متخصصان داخلی و خارجی از 35 کشور جهان آغاز شد، با مرور آخرین یافته‌ها در زمینه بررسی بیولوژی و ژنتیک مولکولی اپیدمیولوژی و تشخیص درمان سرطان‌های کودکان و نیز بازتوانی، مراقبت نگهدارنده و حمایت‌های اجتماعی از این بیماران، روز گذشته به کار خود پایان داد.
مطابق آخرین آمارهای ارائه شده، بیش از 35 درصد جمعیت ایران زیر 15 سال سن دارند و از این‌رو، آمار بیماری‌هایی که کودکان و نوجوانان را در این سنین درگیر می‌کند، در کشور ما بیش از سایر نقاط دنیاست.
این نکته‌ای است که دکتر کامران باقری لنکرانی، وزیر بهداشت نیز در سخنرانی خود در مراسم افتتاحیه کنگره به آن تاکید کرد.
دکتر لنکرانی، با یادآوری این نکته که علل مرگ و میر طی 3 دهه گذشته تغییرات فراوانی کرده و مطابق آن، نیازهای درمانی نیز دستخوش تغییر شده است، از سرطان به عنوان یکی از مهم‌ترین و پرخطرترین علل مرگ‌ومیر جوانان در سال‌های اخیر یاد کرد و گفت: سالانه 2 هزار مورد سرطان جدید کودکان در ایران گزارش می‌شود و از آنجا که این مسئله سلامت جمعیت جوان کشور را به شدت تهدید می‌کند، لذا به سرطان کودکان باید جدی‌تر نگریسته شود.
او، دو دهه گذشته را فرصت مناسبی برای خودکفایی کشور در زمینه تربیت متخصصان انکولوژی (سرطان‌شناسی) اطفال خواند و ادامه داد: شمار متخصصان انکولوژی اطفال از کمتر از 10 نفر به بیش از 70 نفر در حال حاضر رسیده که این امر قدم مهمی در درمان و پیشگیری از سرطان کودکان در کشور محسوب می‌شود.
دکتر لنکرانی همچنین با بیان اینکه هم‌اکنون تمام استان‌های کشور به مراکز نگهداری و درمان کودکان سرطانی مجهز هستند، پیشرفت‌های آموزش پزشکی و دستیابی به فناوری‌های به روز دنیا را قدمی مثبت در رویارویی با معضل کاهش سن سرطان و افزایش سرطان کودکان دانست و با اشاره به ناکافی بودن 20 میلیون دلار یارانه‌ای که هر سال وزارت بهداشت به دارو و درمان بیماران سرطانی اختصاص می‌دهد، گفت: سرطان، یکی از پرهزینه‌ترین بیماری‌هاست و لذا تامین نیازهای جسمی و عاطفی این بیماران، از وظایف سنگین نظام سلامت کشور محسوب می‌شود.
در منزل سیگار نکشید!
دکتر سیدمحسن موسوی، رئیس اداره سرطان در مرکز مدیریت بیماری‌های وزارت بهداشت در گفت‌وگو با «همشهری» در حاشیه این همایش به این نکته اشاره کرد که وجود چنین گردهمایی‌هایی باعث می‌شود ایران نیز به عنوان یکی از کشورهای مطرح در زمینه سرطان کودکان شناخته شود.
دکتر موسوی بر ضرورت اطلاع‌رسانی در این زمینه تاکید کرد و گفت: اولین اولویت در زمینه سرطان کودکان، آموزش والدین است. مثلا آموزش عوامل زمینه‌ساز سرطان مثل مصرف سیگار در منزل، یا توجه به اولین علایم که گاهی فقط شامل رنگ پریدگی و کاهش اشتها و علایمی از این دست است.»
رئیس اداره سرطان مرکز مدیریت بیماری‌ها، به نقش مراجعه سریع برای اقدامات تشخیصی و درمانی اشاره کرد و گفت: 80 درصد سرطان‌های کودکان، واقعاً قابل درمان است ، بنابراین باید به ترس‌زدایی از خانواده‌ها به عنوان یک اصل مهم توجه شود.
80 درصد درمان‌پذیر
دکتر آل‌بویه، عضو کمیته علمی کنگره در گفت‌وگو با «همشهری» به شیوع بالای سرطان کودکان در ایران اشاره کرد و گفت: بررسی دقیق شیوع بیماری‌های سرطانی در کودکان، با توجه به روند جوان شدن جمعیت ایران در 20 سال گذشته، اهمیت بسیار زیادی دارد.
وی افزود: بر خلاف دهه‌های گذشته که کودکان مبتلا به سرطان، عمر بسیار کوتاهی داشتند، امروز سرطان‌های رایج در کودکان، مثل سرطان حاد لنفوبلاستیک، بین 70 تا 80 درصد درمان‌پذیر هستند.
پروفسور بهارات آگراوال، یکی از مهمانان خارجی این کنگره در گفت‌وگو با «همشهری» به نقش مثبت آموزش در برخورد با معضلات بهداشتی و درمانی اشاره کرد و گفت: من فکر می‌کنم مهم‌ترین نکته این است که رسانه‌ها درباره سرطان کودکان اطلاع‌رسانی کنند و خانواده‌ها در رابطه با سرطان کودکان بیشتر بدانند و یاد بگیرند. چرا که آگاهی افراد عادی و نه تنها متخصصان، روند پیشرفت‌های درمانی را سریع‌تر خواهد کرد.
او در ادامه به نقش پرستاران و روان‌شناسان در درمان این بیماران اشاره کرد؛ موضوعی که مرتبط با عنوان سخنرانی‌اش در این کنگره نیز هست: shared care یا مراقبت‌های واسطه‌ای.
پروفسور اگراوال مفهوم این اصطلاح را این‌طور توضیح داد: در هند، این یک مفهوم جاافتاده در مراقبت‌های بیماران اینچنینی است و به ارتباط‌دهی بیماران محلی با مراکز درمانی اشاره می‌کند. این روش، باعث صرفه‌جویی در وقت و هزینه می‌شود و مشکلات والدین این بیماران از قبیل از دست دادن شغل به دلیل جابجایی‌ها یا مشکلات اسکان در مجاورت بیمارستان‌های تخصصی در شهرهای بزرگ را از بین می‌برد.
استاد دانشگاه دهلی با اشاره به رعایت دو اصل در برخورد با سرطان‌های کودکان یعنی مراجعه زودهنگام بلافاصله پس از رؤیت اولین علایم و آموزش به والدین، افزود: اگر ما این دو اصل را رعایت کنیم، شانس معالجه در کودکان زیاد می‌شود.
ایران، در حد استانداردهای جهانی
پروفسور پیترهلسینگ، استاد دانشگاه کیپ تاون (آفریقای جنوبی) نیز یکی دیگر از مهمانان همایش بین‌المللی سرطان‌های کودکان بود که در گفت‌وگو با همشهری به اهمیت برگزاری چنین کنگره‌هایی اشاره کرد و گفت: این کنگره‌ها، علاوه بر تبادل آخرین یافته‌های علمی بین متخصصان، ما را با پیشرفت‌های علمی در نقاط مختلف دنیا هم آشنا می‌کند. من در این کنگره با یک تشکیلات بیمارستانی منظم در حمایت از کودکان سرطانی روبه‌رو شدم که هرگز باورم نمی‌شد ایران به چنین پیشرفت‌هایی دست یافته باشد.
وی در ادامه در توضیح مطالعات خود در این زمینه که در این کنگره ارائه شده، گفت: من سعی کرده‌ام به تشریح درمان‌های ساده و کارآمدی که برای برخی انواع سرطان در کشورهای آفریقای مرکزی مثل آنگولا و کامرون ارائه می‌شود، بپردازم. چرا که هزینه درمان استاندارد در آفریقا برای افراد درگیر با این بیماری بسیار زیاد است و توان مالی آنها کم.
نکته‌ای که بسیاری از مهمانان خارجی حاضر در کنگره بر آن تاکید کردند، پیشرفت‌های ایران در زمینه طراحی یک نظام حمایت از کودکان سرطانی بود.
این مسئله را خانم پروفسور اودیل اوبرلین، مهمان فرانسوی این کنگره در گفت‌وگو با «همشهری» با این جملات بیان کرد که شاید خنده‌دار باشد، ولی من به تجهیزات فیزیوتراپی که در مراکز شما وجود دارد حسودی‌ام می‌شود. اینها از تجهیزات ما در فرانسه هم پیشرفته‌ترند!
دکتر صمد طاهری، مدیرعامل موسسه حمایت از کودکان سرطانی(محک) که در برگزاری این کنگره با انستیتو کانسر و انجمن ایرانی هماتولوژی و انکولوژی اطفال مشارکت داشته است، اضافه کرد: خوشبختانه در این زمینه، نه تنها چرخ ایران لنگ نمی‌زند، بلکه طبق گزارش‌های ارائه شده از سوی متخصصان کشورهای پیشرفته، ایران در این زمینه در حد استانداردهای جهانی است.
