قسمت اول مصاحبه با رییس شورای شهر تهران را خواندید، حال قسمت دوم و پایانی مصاحبه ارایه می‌شود.
اشاره شما در این زمینه به چه ابزارها و محدودیت‌هایی است؟
- ابزارهایی مثل فرمانداری، استانداری، شورای حل اختلاف استان، وزارت کشور و سازمان بازرسی، دیوان عدالت اداری، حراست شهرداری‌ها و نظایر آن و همه این مسایل و خود مردم که باید شاهد و ناظر باشند منتهی اینها با همدیگر هماهنگی ندارند.
این عدم هماهنگی‌ها سبب می‌شود که اولاً افراد توانمند که می‌توانند در حل مشکلات کمک کنند وقتی این شرایط و مشکلات را می‌بینند منصرف می‌شوند.
مثلاً یکی از موارد این است که به محض بروز اختلاف با یک عضو شورای شهر از وی شکایت می‌کنند و هنوز نتیجه شکایت مشخص نشده در فلان روزنامه می‌نویسند که دادگاه فلانی را احضار کرد و با این کار آبروی آن فرد را می‌برند و او دیگر نمی‌تواند در شورا کار کند و یا بدون این‌که هنوز معلوم باشد هنگام احضار چه پاسخی داده آیا پاسخ درست بوده یا نبوده حکم داده‌اند یا نه، یک روزنامه مخالف می‌نویسد که فلانی از شورا خلع عضویت می‌شود و به این صورت آبروی یک فرد می‌رود و در نتیجه افراد دیگر هم جرأت عضویت در شورای شهر را ندارند.
به هر حال تشنج‌ها و درگیری‌هایی که در شوراها به‌وجود می‌آید اقبال مردمی را نسبت به شوراها کم و در عوض کارهای خوبی که انجام می‌شود اقبال مردمی را زیاد می‌کند و ما این را تجربه کرده‌ایم. با حرکت‌های خوبی که شورای اسلامی دور دوم و شهرداری در تهران انجام دادند در مدت کوتاهی فضای تشنج شهر به یک آرامش تبدیل شد.
نتیجه این نوع حرکت‌ها باعث شد تا در انتخابات مجلس شورای اسلامی کسانی که عموماً ما از آنها حمایت می‌کردیم از 30 نفر، 29 نفرشان به مجلس راه پیدا کردند. در انتخابات ریاست جمهوری هم به هر حال این حرکت‌ها و کارهای شورای شهر تهران تا اندازه‌ای موثر بوده است.
با این حال ارزیابی شما از میزان مشارکت مردم در سومین دوره انتخابات شوراها چیست؟
- من فکر می‌کنم که مردم به‌طور کلی این حرکت‌ها را مدنظر قرار می‌دهند. شوراها در بسیاری از شهرها از جمله اصفهان، مشهد، شیراز و اهواز اقدامات ارزشمندی داشته‌اند و کارهای عمرانی و آبادانی زیادی انجام داده‌اند و همه این تلاش‌ها موثر بوده و از این رو پیش‌بینی می‌کنم اگر همین روند ادامه یابد و تا دوران انتخابات مشکلی برای شوراها پیش نیاید و شوراها روند خدمت‌گذاری را بدون پرداختن به مسایل حاشیه‌ای دنبال کنند قطعاً مردم از انتخابات شوراها استقبال خوبی خواهند کرد؛ به‌ویژه این‌که برگزاری انتخابات شوراها توأم با انتخابات مجلس خبرگان است و این کمک می‌کند که انتخابات پرشورتری نسبت به گذشته داشته باشیم.
علاوه بر این مقام معظم رهبری مدتی قبل در مراسمی که مسئولان نظام در خدمت ایشان حضور داشتند مطرح کردند که انتخابات خبرگان و شوراها مهم است و در بیانات خود اهمیت انتخابات شوراها را برای مردم توضیح دادند و این می‌تواند طلیعه خوبی برای حضور گسترده‌تر و بیشتر مردم در انتخابات خبرگان و شوراها در سراسر کشور باشد.
در رابطه با مردم ارزیابی‌ام این است که ان‌شاءالله گسترده‌تر از دوره‌های گذشته در انتخابات شوراها حضور خواهند یافت. با عملکرد مثبتی که شوراها در شهرها داشته‌اند حضور مردم فعال‌تر خواهد بود.
به نظر من گزینش مردم در این دوره نیز روی افرادی که در زمینه‌های شهری تخصص دارند و کمتر به مسایل جناحی و سیاسی می‌پردازند خواهد بود. البته نه این‌که اصلاً در مسایل سیاسی دخالت نداشته باشند، زیرا این موضوع عملی نیست. چون بالاخره اعضای شورای شهر در این زمینه‌ها هم باید صاحب‌نظر باشند، ولی این مسایل نباید در عمران و روند جاری اداره شهرها دخالت داده شود.
به نظر شما چهره‌ها و گروه‌های سیاسی چه نقشی در انتخابات شوراها می‌توانند داشته باشند؟
- تشکل‌ها و گروه‌های سیاسی باید برای گرم شدن انتخابات و حضور گسترده مردم تلاش کنند ولی نباید در مسائل شورا و شوراها دخالت مستقیم داشته باشند.
من به نوبه خود دوست دارم اعضای شوراها علاوه بر بینش‌های مکتبی و خلوص در عمل از نظر تخصصی نیز آدم‌های متخصص در زمینه‌های مدیریت شهری باشند تا بتوانند به لحاظ مدیریتی و تخصص‌های مورد نیاز شهری، موفق عمل کنند.از این رو به نظر من حضور یک چهره سیاسی صرف و شرکت او در انتخابات شوراها، چندان به صلاح شوراهای شهر نیست.
ولی در بسیاری موارد چنین اتفاقی می‌افتد؟
- شوراهای شهر در این صورت ممکن است یک مقداری سیاسی‌تر شوند و از کارهای تخصصی خود فاصله بگیرند و این اصولاً به صلاح شوراها نیست که چهره‌های سیاسی به لحاظ سیاسی بودن بیایند. در اینجا 2 بحث مطرح است:
یک وقت چهره‌ای سیاسی به لحاظ سیاسی بودن می‌آید، یک وقت به لحاظ تخصصی که دارد در انتخابات شرکت می‌کند. یعنی اگر چنین فردی بخواهد بیاید و شورا ابزار سیاسی او باشد این قطعاً به شوراها آسیب می‌رساند.
ارزیابی شما از ترکیب کلی اعضای سومین دوره شوراها به ویژه شوراهای شهر تهران چیست؟
- پیش‌بینی در این باره کار ساده‌ای نیست ولی آنچه قلباً می‌خواهم این است که اعضای شوراها افرادی کارآمد و متخصص باشند. یعنی علاوه بر خلوص و تعهد که شرط اصلی است بتوانند افراد کارآمد و متخصص باشند که از عهده مدیریت شهری برآیند.این بستگی به نظر مردم دارد و من نمی‌توانم پیش‌بینی کنم.
بالاخره خود شما هم با نام یک تشکلی در انتخابات شرکت خواهید کرد؟
- من شرایطی را برای دوستانمان که گفته‌اند در انتخابات شرکت بکن گذاشته‌ام که از جمله این شرایط رسیدن به یک وحدت و اتحاد واقعی است و اگر به آن برسیم قاعدتاً من هم در خدمت‌شان خواهم بود. ولی اگر نرسیم معلوم نیست و از این رو باید راجع به آن فکر بکنم.
وحدت با همین اعضای فعلی شورای شهر؟
- اصولاً کل تفکری که در این زمینه هست.
یکی از مشکلات کنونی شوراها عدم تحقق مدیریت واحد شهری است و در این مدت مسئولان در رده‌های مختلف همواره ضرورت آن را مورد تأکید قرار داده‌اند. با این حال به نظر شما چه گام عملی و مؤثری در این زمینه برداشته شده است؟
- به عنوان این که گامی عملی در این زمینه برداشته شده است هنوز خیر ولی از نظر نزدیک کردن طرز تفکر دولت در این زمینه بله، به ویژه جناب آقای دکتر احمدی‌نژاد به عنوان رئیس جمهور روی این موضوع تأکید داشته‌اند که بایستی مدیریت واحد شهری به وقوع بپیوندد و عملی شود و وظایفی را که شوراها و شهرداری‌ها می‌توانند در ارتباط با کوچک‌تر شدن دولت و سپردن امور به مردم و نمایندگان آنان در شوراها بر عهده گیرند به آنها واگذار شود. عموماً در هر نشستی که با شوراها بوده مطرح کرده‌اند که این آمادگی را دارند.
ما در شورای عالی استانها اقدامات عملی در این رابطه انجام داده‌ایم ،زیرا در اصل متن لایحه و طرح مربوط به این موضوع نیز باید توسط شورای عالی استانها تهیه و به دولت و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی ارائه می‌شد. بالاخره بعد از مدت‌ها مطالعه و همفکری با کسانی که در این زمینه تجربه داشتند و حتی با دوستان وزارت کشور، طرح مربوطه را تهیه کردیم و تصویب شد و به دولت دادیم و منتظر بررسی آن در کمیسیون‌های هیأت دولت هستیم. به نظر می‌رسد این آمادگی به تدریج در حال ایجاد شدن است.
ولی شوراها و شهرداری‌ها هم باید خود را باور کنند که این کارها را می‌توانند به خوبی انجام دهند. مثلاً کتابخانه‌ها در حال حاضر با هیأت امنایی که دارند با شهرداری از نزدیک کار می‌کنند و شهرداری و شورای شهر می‌توانند این مسئولیت را بپذیرند. بحث واگذاری سازمان زمین شهری و یا مسائل دیگر می‌توانند بسیاری از مشکلات شهری را حل کند.
البته راهکارها و ساز و کارهای مورد نیاز مدیریت واحد شهری باید پیش‌بینی شود و در این زمینه به صورت تخصصی و دقیق و با استفاده از تجربیات سایر کشورها این امر محقق شود.
به نظر من زمینه مساعد است و این کار می‌تواند با همکاری شوراها و دستگاه‌های دولتی تحقق یابد.
برای انجام این کار تعداد اعضای شوراهای شهر باید افزایش یابد و بالاخره مطابق قانون این وظایف باید واگذار شود که متأسفانه واگذار نشده است. شوراها اعلام آمادگی کرده‌اند ولی به نظر من سیستم‌های دولتی آمادگی نداشته‌اند که واگذار کنند.
چرا؟
- یکی از دلایل این بوده است که به هر حال هر کسی می‌خواهد تعصب ذاتی خود را حفظ کند و نمی‌خواهد مدیریت خودش را از دست بدهد. از سوی دیگر فکر می‌کند اگر مدیریت دستگاه مربوطه را به دیگری بدهد خرابش می‌کند. به بیان دیگر همیشه اعتماد آن دستگاه به خودش بیشتر است تا نسبت به دیگران، مانند راننده‌ای که وقتی کنار دست دیگری می‌نشیند فکر می‌کند که او بد رانندگی می‌کند.
این رویه در سیستم‌های اداری هم وجود دارد که می‌تواند یکی از موانع در این زمینه باشد. البته یکی از دلایل دیگر این است که سازوکار این موضوع مشخص نیست. به این معنی که آیا در زمینه واگذاری‌ها می‌خواهند اجرای آن را واگذار کنند یا مدیریتش را. به طور مثال آیا کارمندان سازمان آب می‌خواهند بشوند کارمندان شهرداری و سازمان آبی اصلاً وجود نداشته باشد یا این که مدیریت آنها می‌خواهد به شهرداری واگذار شود.
این مسائل باید دقیقاً روشن شود. به بیان دیگر آیا در این صورت شهرداری به اندازه یک یا چند وزارتخانه بزرگ نخواهد شد و مدیریت چنین شهرداری مشکل‌آفرین نخواهد بود؟
به هر حال ما راهکارها و سازوکارها را به دولت پیشنهاد داده‌ایم و در حال حاضر شوراها به جایی رسیده‌اند که می‌توانند به تدریج این وظایف را قبول کنند تا این وظایف محلی به عهده شهرداری‌ها قرار گیرد.
شما تعامل موجود میان دولت و شورای شهر را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
- تعامل دولت با شورای شهر تهران در شرایط کنونی یک تعامل خیلی عادی و معمولی است. البته بنده با اعضای دولت و رئیس جمهور ارتباط نزدیکی داشته و دارم که این ربطی به این گونه مسائل ندارد. ولی به صورت سیستماتیک، ارتباط شورای شهر با دولت ارتباطی عادی و معمولی بوده گرچه انتظار من بیش از این هست و باید ارتباط بیشتر شود.
ولی با این حال مسئولان شهرداری در مواردی از جمله در رابطه با عدم تخصیص اعتبارات تبصره 13 بودجه کل کشور برای مترو تهران گلایه‌هایی را مطرح می‌کنند.
- اعتبارات این تبصره برنامه‌ریزی و تصویب شده است و امیدواریم که سیستم مترو تهران نیز بتواند از اعتبارات آن استفاده کند و بی‌نصیب نماند. البته علت کند بودن کار این است که تا اواسط تیرماه هنوز کمیته مربوطه شکل نگرفته بود و وزیر کشور هم در دفاع از این موضوع در مجلس مطرح کرد که ما تا اواسط تیرماه هنوز کاری را شروع نکرده بودیم و داشتیم سازمان‌های داخلی خودمان را تشکیل می‌دادیم.
از این رو می‌بینیم حتی اتومبیل‌های فرسوده را تازه از اول مهر دارند نام‌نویسی می‌کنند و در سایر موارد نیز تبصره 13 همین مشکلات را داشته است.
